دیفای (DeFi) یا امور مالی غیر متمرکز چیست؟
حذف بانکها، واسطهها و سازمانهای متمرکز از دنیای مالی؛ دیفای (DeFi) برای تحقق این آرمان کار میکند. در این مطلب با بیانی ساده به هر آنچه باید دربارهی حوزهی مدیریت مالی غیر متمرکز بدانید میپردازیم.
امور مالی غیر متمرکز (DeFi) چیست؟
امور مالی غیر متمرکز (Decentralized Finance) یا همان «دیفای»، به مجموعهای از اپلیکیشنها و برنامههای کاربردی اشاره دارد که میتوانند امور مالی مهمی مانند دریافت وام و معاملات مالی را بهصورت غیر متمرکز، و بدون نیاز به واسطه انجام دهند. به عبارت دیگر، دیفای یک پروژه نیست، بلکه یک اکوسیستم از صدها پروژهی گوناگون است که همهی آنها خدمات مالی غیر متمرکز ارائه میدهند.
مدتهاست که بانکها و سازمانهای متمرکز بر دنیای مالی تسلط دارند. امروزه اگر بخواهید وام بگیرید،خرید و فروش کنید، یا اقساط و مالیات خود را پرداخت کنید، مجبور هستید به بانک، دولت، یا سازمانهای مالی متمرکز مراجعه کنید. در تمام جهان، مردم هر لحظه به دولتها اعتماد میکنند با این فرض که دولتها پاک هستند و با کمک آنها از ارزش پولهای ملی محافظت میشود. مردم دنیا به دولتها اعتماد میکنند با این فرض که دولتها امانتدار درستکار پولهایشان هستند. آنها هر لحظه به بانکها، صرافیها و سایر شرکتهای واسطه اعتماد میکنند، با این امید که خدمات مالی بدون نقص دریافت کنند.
اما تاریخ نشان داده است که واسطههای متمرکز میتوانند مرتکب فساد یا خطاهای غیرعمدی شوند. حوزهی امور مالی غیر متمرکز برای این بهوجود آمده است تا با استفاده از مفهوم عدم تمرکز، فساد، تمرکز، و نیاز به اعتماد متمرکز را از بین ببرد.
مدیریت مالی غیر متمرکز چیست؟
میتوانیم دیفای را اینگونه هم تعریف کنیم: جنبشی برای ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی متنباز، بدون نیاز به مجوز، و شفاف، که برای همه قابل دسترسی باشد و بدون واسطهی مرکزی کار کند. به این ترتیب، کاربر بر دارایی خود کنترل کامل دارد، و از طریق اپلیکیشنها و برنامههای غیر متمرکز (DApp ها) با اکوسیستم ارتباط برقرار میکند. دیفای با هدف بزرگی که دارد میتواند در کنار بلاکچین بهعنوان یکی از نوآوریهای امیدوارکنندهی عصر دیجیتال در نظر گرفته شود.
مزایای اصلی دیفای چیست؟
حذف واسطهها
بازار مالی سنتی به نهادهایی مانند بانک (بهعنوان واسطه) و دادگاه (بهعنوان داور) وابسته است. برنامههای دیفای اما به هیچ واسطه یا داوری نیاز ندارند. این کدهای برنامهنویسی است که چگونگی حل و فصل اختلافات احتمالی را مشخص میکند. از همه مهمتر، کاربران بر داراییهای خود کنترل و نظارت کامل دارند. در آرمانشهر دیفای، هیچکس نمیتواند پول شما را مصادره کند، بر امور مالی زندگیتان نظارت داشته باشد، یا از معاملهی شما با فرد دیگری جلوگیری نماید.
به حداقل رسیدن فساد مالی
همچنین فساد و سرقت هم به حداقل میرسد، چون همهچیز برای همه شفاف است. علاوه بر از بین رفتن واسطهها، استفاده از دیفای میتواند هزینهها را کاهش دهد، و امکان ایجاد یک سیستم مالی آسیبناپذیر را فراهم کند. اگرچه حذف بانکها و سازمانهای متمرکز از دنیای مالی به این سادگیها امکانپذیر نیست، اما به نظر میرسد در آغاز یک جریان قدرتمند قرار داریم. به لطف بلاکچین میتوان به پیشرفت حوزهی امور مالی غیرمتمرکز امیدوار بود. دادهها روی بلاکچین ذخیره شده و بین تمام افرادی که به شبکه متصل هستند پخش میشود. با اینفناوری، احتمال تغییر اطلاعات، سانسور، یا از کار افتادن سیستم تقریباً از بین میرود.
بلاکچین در دیفای
یکی دیگر از مزیتهای چنین سیستمی، دسترسی آسان تمام افراد به خدمات مالی است، بهخصوص افرادی که نمیتوانند از سیستم مالی فعلی استفاده کنند. از آنجا که سیستم مالی سنتی به سودآوری واسطهها وابسته است، در جوامع کمبضاعت این خدمات بهدرستی ارائه نمیشوند. با این حال، با دیفای همه میتوانند با هزینهی بسیار پایین از خدمات مالی استفاده کنند.
کاربردهای DeFi
اغلب بخشهای دنیای مالی میتوانند از مزایای دیفای بهرهمند شوند؛ اما امروزه بیشتر فعالیتهای این حوزه در سه بخش کلی خلاصه میشود:
دریافت وام و وامدهی
پروتکلهای وامدهی غیر متمرکز یکی از محبوبترین برنامههای کاربردی اکوسیستم دیفای هستند. وامدهی و دریافت وام بهصورت آزاد و غیر متمرکز مزیتهای زیادی نسبت به سیستم اعتباری امور مالی غیرمتمرکز سنتی دارد. از جمله ویژگیهای جالب پلتفرمهای وامدهی مبتنی بر بلاکچین میتوان به پرداخت فوری، امکان وثیقهگذاری با داراییهای دیجیتال، و نیاز نداشتم به چکهای اعتباری اشاره کرد.
در این سیستمها، تأمینکنندگان نقدینگی با قرار دادن داراییهای خود در پلتفرم میتوانند سود دریافت کنند، و افراد دیگر میتوانند از آن نقدینگی وام بگیرند. از آنجا که این خدمات امور مالی غیرمتمرکز روی بلاکچینهای عمومی عرضه میشوند، نیاز به اعتمادسازی به حداقل میرسد و شفافیت بسیار بالایی برقرار خواهد شد. بهطور کلی، سیستمهای وامدهی غیر متمرکز ریسک هر دو طرف قرارداد را کاهش میدهندِ، و باعث میشوند این کار ارزانتر و سریعتر صورت گرفته و افراد بیشتری از آن استفاده کنند.
خدمات بانکی پولی
با توجه به این که برنامههای دیفای طبق تعریف، برنامههای مالی هستند، خدمات بانکی پولی یکی از کاربردهای بدیهی این برنامههاست. این خدمات میتواند شامل صدور استیبل کوینها (stable coins، ارزهای دیجیتال باثبات)، رهن، و بیمهنامه باشد. با در نظر گرفتن روند بالغ شدن صنعت بلاکچین، تمرکز زیادی بر استیبل کوینهایی مثل تتر وجود دارد که هم ارزش ثابتی داشته باشند و هم در عین حال غیر متمرکز هم باشند. (برای دانستن تعریف استیبل کوین، این مقاله را بخوانید).
در مورد خدمات اعتباری، در سیستم سنتی به دلیل وجود واسطههای فراوان، فرآیند ثبت رهن و وثیقه بسیار پرهزینه و زمانبر است. با بهرهمندی از قراردادهای هوشمند، هزینههای حقوقی و پذیرهنویسی بهطور چشمگیری کاهش پیدا میکند. از طرف دیگر، صدور بیمه روی بلاکچین نیاز به واسطهها را از بین میبرد و ریسک نقض بیمهنامه را تا حد زیادی کاهش میدهد. به این ترتیب، با حفظ کیفیت خدمت، مبلغ بیمهنامه میتواند کمتر شود.
صرافی های غیر متمرکز
به عقیدهی متخصصان، صرافیهای غیر متمرکز در آیندهی حوزهی معاملات مالی نقش انکارناپذیری خواهند داشت، و این صرافیها خود دربرگیرندهی مفهوم دیفای هستند. در صرافیهای غیر متمرکز که روی بلاکچین کار میکنند، معاملهگران میتوانند داراییهای دیجیتال را بدون واسطه و به شکل مستقیم خرید و فروش کنند. این معاملات از کیف پول شخصی کاربران انجام میشود.
از آنجا که یک سازمان متمرکز منیتواند کنترلی بر فرآیندهای صرافیهای غیر متمرکز داشته باشد، کارمزد معاملات بسیار ناچیز است؛ هرچند در مورد کارمزد تراکنشهای خود شبکه چالشهایی وجود دارد. همچنین، میتوان از فناوری بلاکچین برای صدور و ارائهی مالکیت تعداد زیادی از ابزارهای مالی بهره برد. این برنامهها با ایجاد بستری غیر متمرکز، نیاز به اعتمادسازی سازمانهای امانتدار را از بین میبرند و با کمک فناوری دفتر کل توزیعشده، یک نقطهی شکست واحد ندارند که احتمال حمله به آن وجود داشته باشد.
برای مثال، در حوزهی دیفای میتوان ابزارها و منابعی امور مالی غیرمتمرکز را برای عرضهی توکنهی سهامی (اوراق بهادار) ارائه داد که افراد و کسبوکارها با آنها میتوانند برای داراییهایی مثل سهام و املاک، ارز دیجیتال ایجاد کنند و پارامترهای دلخواه خود را برای آن در نظر بگیرند. بازارهای مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار) و همچنین بازارهای پیشبینی (مانند «آگر») هم میتوانند زیرمجموعهی دیفای باشند.
برنامههای دیفای کجا اجرا میشوند؟
هستهی اصلی حوزهی امور مالی غیر متمرکز، قرارداد هوشمند است، چون برنامههای غیر متمرکز ز طریق آن کار میکنند. بنابراین، بلاکچینهایی که میزبان قراردادهای هوشمند هستند، میتوانند میزبان برنامههای دیفای هم باشند. در حالی که قراردادهای معمولی برای مشخص کردن رابطهی افرادی که درگیر قرارداد هستند، از مواد قانونی استفاده میکنند، یک قرارداد هوشمند از کدهای کامپیوتری استفاده میکند. به لطف بلاکچین، یک قرارداد هوشمند پس از پیادهسازی ضمانت اجرایی خواهد داشت. توسعهدهنده شرایط اجرای قرارداد را در کد تعیین میکند و پس از ثبت کردن آن روی بلاکچین، حتی خود او هم نمیتواند جلوی اجرای قرارداد را بگیرد.
استفاده از قراردادهای هوشمند سریعتر و آسانتر است و ریسک کمتری برای طرفین قرارداد دارد. اما از طرف دیگر، قراردادهای هوشمند هنوز با چالشهای حقوقی دست و پنجه نرم میکنند؛ به عنواهن مثال، مراجع قانونی هنوز یک قرارداد هوشمند مالکیت خانه را به رسمیت نمیشناسند. همچنین، از آنجا که قراردادهای هوشمند قابل توقف نیستند، وجود باگ یا کد مخرب میتواند موجب خطر شود. در حال حاضر اتریوم بزرگترین پلتفرمی است که پروژههای دیفای میتوانند روی آن کار کنند. در مقطع امور مالی غیرمتمرکز فعلی میتوان گفت بلاکچین اتریوم بهراحتی میزبان بیشتر از ۷۰٪ کل اکوسیستم دیفای است. بهجز اتریوم، ایاس، ترون، کاردانو، نئو، الگورند و دهها بلاکچین دیگر قادر هستند برنامههای حوزهی امور مالی غیر متمرکز را میزبانی کنند.
دیفای با چه چالشهایی روبهرو است؟
مهمترین چالشهایی که دیفای با آن روبهروست عبارتند از:
بلاکچینها در مقطع فعلی کندتر از رقبای متمرکز خود هستند، و این روز کار برنامههای غیر متمرکز هم تأثیر میگذارد. بهعنوان مثال، اتریوم عمدهترین میزبان پروژههای دیفای، اکنون قفط میتواند ۱۴ تراکنش در ثانیه پردازش کند. البته با وجود راهکارهای گوناگون مقیاسپذیری و پیشرفتهای بالقوه، به احتمال فراوان این مشکل در آیندهی نزدیک حل خواهد شد. جا دارد یادآوری کنیم که همین حالا هم دهها پروژهی دیفای روی همین بلاکچینهای آهسته بهخوبی کار میکنند.
احتمال خطا از سمت کاربر
همانطور که گفتیم، دیفای واسطههای مالی را از بین میبرد و تمام مسؤولیت را به خود کاربران واگذار میکند. بهعنوان مثال،اگر رمز حساب بانکی خود را گم کنید، میتوانید با مراجعه به بانک حساب خود را بازیابی نمایید؛ اما در بلاکچینهای باز مانند اتریوم، هویت با یک رشتهی متنی از حروف و اعداد بهنام «کلید خصوصی» (Private Key) تعیین میشود، که اگر آن را گم کنید، دسترسی به موجودی کیف پول خود را برای همیشه از دیت خواهید داد. همچنین، تراکنشهای بلاکچینهی بز برگشتناپذیر هستند، به این معنی که اگر مبلغی به یک کیف پول اشتباه واریز کنید، احتمالاً دیگر دستتان به آن مبلغ نخواهد رسید. به همین دلیل، کاربران حواسپرت در زمان کار با دیای در معرض خطر هستند.
تجربه کاربری بد
در حال حاضر، استفاده از حوزهي دیفای کمی برای کاربران تازهکار پیچیده است، و برنامههای فعلی هنوز آنطور که باید رابط کاربری خوبی ندارند. برای یک کاربر عادی، حریم خصوصی و عدم تمرکز در اولویت نیست. آسان بودن کار با این حوزه میتواند انگیزهای برای کاربران باشد تا سیستمهای متمرکز را رها کنند؛ اما بدون یک رابط کاربری مناسب و دسترسی آسان به فیچرهای مختلف آن، برنامههای غیر متمرکز از نظر تعداد کاربر نمیتوانند حرفی برای گفتن داشته باشند. توسعهی نرمافزارهای موبایل برای برنامههای حوزهی دیفای مهمترین مسألهای است که دربارهی تجربهی کاربری باید به آن توجه شود.
جمعبندی
امور مالی غیر متمرکز یک حوزهی گسترده است که تلاش میکند با حذف واسطهها خدمات مالی مورد نیاز افراد را ارائه کند. با کمک این حوزه میتوانیم به سمت یک سیستم مالی آزادتر حرکت کنیم؛ سیستمی که در تمام جهان قابل دسترسی است، و مانع از فساد، سانسور و تبعیض میشود. برنامههای غیر متمرکز دیفای روی بلاکچینهایی که میزبان قراردادهای هوشمند هستند اجرا میشوند. اتریوم در حال حاضر بزرگترین میزبان دیفای است. پتانسیل دیفای برای رقم زدن آیندهای متفاوت بهشدت بالا است: آیندهای که ما بدون نیاز به بانکها و شرکتهای واسطه، امور مالی خود را مدیریت میکنیم و بر داراییهای خودمان اختیار کامل داریم.
دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز چیست؟
اما بازارهای غیرمتمرکز هیچ اداره، ارگان، شرکت یا بانکی بر کارکرد و روند آنها مدیریت نمیکند، بهطور مثال دیفای یک سیستم مالی غیرمتمرکز است.
سالهای زیادی است که بانکها و سازمانهای متمرکز بر دنیایی مالی تسلط دارند؛ یعنی اگر قرار باشد وام بگیریم یا خریدوفروش کنیم و یا اقساط و مالیات خود را پرداخت کنیم، بایستی حتماً به بانک یا سازمان دولتی مرتبط با آن مراجعه کنیم به امید اینکه آنها امانتدار و مطمئن هستند، اما امکان هر چیزی وجود دارد از فساد گرفته تا اختلاس یا خطاهای غیر عمد؛
پس بایستی بدانید که امور مالی غیرمتمرکز آمده اند تا با استفاده از بلاک چین، خطای غیرعمدی و نیاز به اعتماد متمرکز را از بین ببرد. پس شما هم برای اینکه از این بازار پرسود عقب نمانید، باید ارزهای دیفای را بخرید. پیشنهاد ما به شما صرافی کوینکس است که اکثر ارزهای دیفای مشهور را داشته و شما براحتی می توانید آنها را خریداری کرده و در کیف پول خود نگه داری کنید.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟
امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) که به آن دیفای هم میگویند به مجموعهای از برنامههای کاربردی اشاره دارد که میتواند امور مالی مهم را بهصورت غیرمتمرکز و بدون نیاز بهواسطه انجام دهد. مثلاً دریافت وام و معاملات مالی یا بهصورت عامیانه جنبشی برای ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی متنباز، بدون نیاز به مجوز و شفاف که برای همه قابلدسترسی است و بدون واسطه مرکزی کار میکند.
با این حساب کاربر کنترل کامل بر دارایی خود دارد و با اکوسیستم از طریق برنامههای غیرمتمرکز (Dappها) ارتباط برقرار میکند. دیفای میتواند در کنار بلاک چین بهعنوان یکی از نوآوریهای امیدوارکننده عصر دیجیتال در نظر گرفته شود.
مزایای اصلی دیفای چیست؟
دیفای مزایای بیشماری دارد که تعدادی از آنها را برای شما توضیح میدهیم.
عدم نیاز دیفای به داور یا واسطه جهت حل مشکلات. درواقع این کد برنامهنویسی است که مشکلات را برطرف میکنند و مشکلات احتمالی را بررسی میکنند و البته کاربران داراییهای خود را کنترل و نظارت میکنند.
هیچکس نمیتواند دارایی شمارا مصادره کند، یا اینکه بر امور مالی زندگیتان نظارت داشته باشد، شمارا کنترل کند، یا از انجام معامله شما جلوگیری کند یا مواردی مثل اختلاس و فساد به حداقل میرسد، زیرا تمام جزئیات بهصورت شفاف هستند. علاوه بر از بین بردن واسطهها، استفاده از دیفای میتواند باعث کاهش هزینهها شود و باعث ایجاد یک سیستم مالی آسیبناپذیر میشود.
به لطف شبکه بلاک چین به پیشرفت حوزه امور مالی غیرمتمرکز امیدوار بود. داده روی بلاک چین ذخیرهشده و بین تمام افرادی که به شبکه متصل هستند پخش میشود. با این فناوری، احتمال تغییر اطلاعات، سانسور یا ازکار افتادن سیستم تقریباً از بین میرود.
مهمترین مزیتی که این بازار دارد این است که دسترسی آن برای تمامی افراد آسان است.
کاربردهای DeFi
خوب است بدانید اغلب بخشهای مالی میتوانند از مزایای دیفای بهرهمند شوند؛ اما امروزه بیشتر فعالیتهای این حوزه به سه بخش کلی خلاصهشده است که این بخشها شامل:
دریافت وام و وامدهی
یکی از محبوبترین پروتکلهای دیفای وامدهی آن است. وامدهی و دریافت وام بهصورت آزاد و غیرمتمرکز مزیتهای زیادی نسبت به سیستم اعتباری سنتی دارد. البته که پلتفرم وامدهی ویژگیهای فراوانی دارد که شامل پرداخت فوری، امکان وثیقه گذاری با داراییهای دیجیتال و نیاز نداشتن به چکهای اعتباری است.
سیستم دریافت وام و وامدهی به این صورت است که تأمینکنندگان نقدینگی با قرار دادن داراییهای خود در پلتفرم میتوانند سود دریافت کنند و افراد دیگر میتوانند از آن نقدینگی وام بگیرند. ازآنجاییکه این خدمات روی شبکه بلاک چین عمومی عرضه میشود، از شفافیت بسیار بالایی برخوردار است.
بهطورکلی تأمینکنندگان نقدینگی با قرار دادن داراییهای خود در پلتفرم میتوانند سود دریافت کنند و افراد دیگر میتوانند از آن نقدینگی وام بگیرند.
خدمات بانکی پولی
با توجه به اینکه دیفای طبق تعاریف گفتهشده برنامههای مالی هستند، خدمات بانکی پولی یکی از اصلیترین کاربردهای این برنامه است که این خدمات میتواند شامل صدور استیبل کوینها (Stable Coins – ارزهای دیجیتال باثبات)، رهن و بیمهنامه باشد.
در تعریف استیبل کوین باید گفت: بهنوعی از ارزهای دیجیتال گفته میشود که دارای پشتوانه یک دارایی یا کالای پایدار مانند دلار است. با رشد و گسترش شبکه بلاک چین تمرکز زیادی بر ایجاد استیبل کوینها وجود دارد که مانند تتر ارز ثابت داشته باشد و درعینحال غیرمتمرکز باشد.
در خدمات اعتباری در سیستم سنتی به دلیل وجود واسطههای فراوان وثیقههای پرهزینه و زمانبر بودن مراحل ثبت رهن میتوانید با استفاده از قراردادهای هوشمند هزینههای حقوقی و پذیرهنویسی بهطور چشمگیری کاهش پیدا میکند.
همچنین صدور بیمه روی بلاک چین نیاز بهواسطه ها را از بین میبرد و ریسک نقض بیمهنامه را تا حد زیادی کاهش میدهد. بهاینترتیب، با حفظ کیفیت خدمات، مبلغ بیمهنامه میتواند کمتر شود.
جمعبندی
امور مالی غیرمتمرکز یک موضوع بسیار گسترده است که در تلاش است با حذف واسطهها خدمات مالی موردنیاز افراد را ارائه دهد که امور مالی غیرمتمرکز با استفاده از این میتوانیم به سمت یک سیستم مالی آزادتر حرکت کنیم؛ درواقع سیستمی که در تمام جهان قابلدسترس است و مانع از فساد، سانسور و تبعیض میشود. برنامههای غیرمتمرکز دیفای روی بلاک چینهایی که میزبان قرارداد هوشمند هستند، اجرا میشوند. مثل اتریوم
خوب است بدانید دیفای پتانسیل رقم زدن آینده را دارد؛ که ما بدون نیاز به بانکها و شرکتهای واسطه، امور مالی خود را مدیریت کنیم و بر دارایی خودمان اختیارداشته باشیم.
دیفای Defi چیست؟ همه چیز درباره پروتکل مالی غیرمتمرکز
تصور کنید تمام امور مالی بدون هرگونه واسطه، بانک و نهاد مالی انجام شود. وام گرفتن دیگر محدود به بانک نباشد و فرایندهای کاغذبازی و بوروکراتیک از میان برداشته شود؛ محدودیتهای مالی ایجاد شده توسط ارگانهای متمرکز از بین برود و بستری گسترده و بدون واسطه برای انجام امور مالی ایجاد شود. این ماموریت نهایی پروژه دیفای (DeFi) است.
در سالهای گذشته کریپتو بستری را فراهم کرده تا امور مالی راحتتر انجام شوند و واسطههای فراوان در مسائل مالی از بین بروند. این پروژه هم یک تلاش کامل و جامع برای بهبود فضای مالی است. پس میتوان گفت دیفای ارز دیجیتال یکی از مهمترین اتفاقها در جهان کریپتوکارنسی است.
برای اینکه درک بهتری از اینکه دیفای چیست داشته باشید، با بلاگ اکسبیتو همراه باشید.
امور مالی غیرمتمرکز (Defi) چیست؟دیفای در واقع کلمهای مخفف است که به دو بخش decentralized به معنای غیر متمرکز و finance مسائل مالی تقسیم میشود. امور مالی غیرمتمرکز مجموعهای از برنامهها، بسترها و محیط ها است که به افراد اجازه میدهد امور مالی مثل وام گرفتن، اقساطی خرید و فروش کردن و مالیات پرداخت کردن را بدون واسطه انجام دهند و یا به بانک، دولت خاصی با سیستم مالی متمرکز نیازی داشته باشید.
این سیستم به شما اجازه میدهد دسترسی کامل روی پولتان داشته باشید و بدون نیاز به سازمان خاصی، امور مالی را انجام دهید. محصولات DeFi خدمات مالی را برای هرکسی که به اینترنت وصل باشد، باز میکند و تا حد زیادی تحت مالکیت و نگهداری کاربران است. تاکنون بیش از ده میلیارد دلار ارز دیجیتال از طریق برنامههای DeFi جریان داشته و هرروز در حال افزایش است.
در حالت عادی شما چاره ای جز اعتماد به بانکها و دولتها ندارید؛ یعنی شما فرض را بر این میگیرید که یک بانک کامل قانونی و پاک است و هیچ رفتار مالی مشکوکی ندارد. اما وقتی امور مالی غیرمتمرکز باشد بحث کاملا فرق دارد. در این حالت شما مجبور نیستید بخاطر نداشتن جایگزین بهتری برای بانکداری سنتی و سیستم متمرکز از آن استفاده کنید و سرمایه خود را در آن قرار دهید. امور مالی متمرکز یا همان دیفای ارز دیجیتال، لحظه ای در تاریخ است که امور مالی تا ابد تغییر میکند.
شاید برایتان سوال شده باشد که DeFi چطور کار میکند. این سوال جواب بسیار ساده ای دارد؛ برای کسب اطلاعات بیشتر درباره چگونگی پروژه دیفای با ادامه این مقاله همراه باشید.
تولد دیفایبرای اینکه به خوبی بفهمید دیفای چگونه شروع به کار کرد، باید به اول داستان برگردید، امور مالی غیر متمرکز DeFi در سال 2009 با راهاندازی بیت کوین آغاز به کار کرد. بیت کوین اولین پول دیجیتال p2p بود که بر روی شبکه بلاک چین ساخته شد. از طریق بیت کوین، ایده ایجاد تحول در دنیای مالی سنتی با استفاده از بلاک چین به گام بعدی در تمرکززدایی سیستمهای مالی قدیمی تبدیل شد. راهاندازی اتریوم و بهطور خاص قراردادهای هوشمند در سال 2015 همهچیز را ممکن کرد.
نحوه عملکرد پروژه دیفای (DeFi)DeFi از تکنولوژی بلاک چین الهام گرفته و به عنوان برنامههای مالی ساختهشده بر روی فناوریهای بلاک چین شناخته میشود. بلاک چین به کاربر اجازه میدهد که بدون نیاز به هیچ واسطه ای بر پایه قراردادهای هوشمند، کارهای مالی خودشان را انجام دهند.
DeFi از برنامهها و پروتکلهایی تشکیل شده است که روی شبکههای بلاکچین غیرمتمرکز توسعه داده شده است. این برنامههای دیفای ارز دیجیتال برای استفاده از ابزارهای مالی هیچ نیازی به حق دسترسی ندارند؛ پس کاربر با خیال راحت امور مالی را انجام میدهد و برای انجام دادن آن به هیچ موسسه مالی یا ارگان متمرکزی نیاز ندارد.
پس میتوان گفت دیفای ارز دیجیتال:
- از قرارداد هوشمند کمک میگیرد تا امور مالی را اداره و کنترل کند.
- از Dapp ها کمک میگیرد تا فرایندهای بانکی و مالی را تسهیل کند.
کدهایی که روی یک بلاک چین پیاده میشوند تا در زمانهای مشخص، دستورات خاصی را اجرا کنند، قرارداد هوشمند هستند. قراردادهای هوشمند امنیت خاطر زیادی برای کاربران ایجاد میکنند.
دیاپ در دیفای ارز دیجیتالبرنامه غیرمتمرکز، اکوسیستمی از برنامههاست که با کمک قراردادهای هوشمند اموری که معمولا توسط سازمانهای متمرکز انجام میشوند را به صورت غیرمتمرکز انجام دهند. اگر درباره برنامههای غیرمتمرکز چیزی نمیدانید:
کاربردهای دیفای (DeFi)حالا که به درک درستی از اینکه دیفای در ارز دیجیتال چیست و چگونه کار میکند رسیدید، نوبت این است که با کاربردهای آن آشنا شوید. تمام خدمات مالی که تحت سلطه بانکها، موسسات مالی، دولتها و نهادهاست را در نظر بگیرید؛ دیفای اغلب این خدمات را به صورت غیرمتمرکز در اختیار شما قرار میدهد. اما امور مالی تحت حمایت این اکوسیستم در سه قسمت کلی قرار میگیرد که بخشهای اصلی امور مالی شما را تحت پوشش قرار میدهد:
- خدمات پولی
- خدمات مرتبط به وام
- صرافی و exchange
بر اساس چیزی که تا اینجا متوجه شدید، دیفای در واقع یک اکوسیستم مالی است و بدیهی است که انجام کارهای مالی در آن امکانپذیر باشد اما منظور ما از کارهای مالی دقیقا چیست؟ مواردی مثل صادر کردن ارزهای استیبل یا همان استیبل کوینها و صدور بیمه نامه هستند.
این فعالیتها که در محیطهای مالی متمرکز انجام میشوند و با کمک دیفای در ارز دیجیتال این فرایند به سادگی حل میشود.
سیستم وامدهی غیرمتمرکز یکی از محبوبترین پروتکلهای افراد در دیفای است. در سیستم مالی وامدهی غیرمتمرکز شما میتوانید به کمک داراییهایتان که به صورت ارز دیجیتالی نگهداری میکنید، برای وامتان وثیقه تعریف کنید. علاوه بر این شما میتوانید وام خود را در قالب پرداخت فوری پس بدهید. این سیستم که تمام دردسرهای وامگیری از سیستم سنتی را رفع و رجوع میکند.
صرافی غیرمتمرکزصرافیها انواع مختلف ارز یا فیات را exchange یا جایگزین میکنند. در حال حاضر صرافیها متمرکز هستند و توسط دولتها، سازمانها و ارگانهای متمرکز اداره میشوند. دیفای ارز دیجیتال به افراد این امکان را میدهد تا افراد ارزهای خود را به صورت غیرمتمرکز تعویض کنند و در مدت زمانی بسیار کوتاه و بدون نیاز به سیستم سنتی و بروکراسی متصل به آن پول خود را exchange کنند. به همین دلیل است که امکان انجام فعالیتهای صرافی در سیستم مالی غیرمتمرکز خیلی بهتر از صرافی سنتی است.
مزایای دیفای(DeFi)در سالهای گذشته مردم در بخشهای مختلف جهان سعی کردهاند از سیستم سنتی مالی فرار کنند و جایگزینی مناسبتر و کاملتر برای آن پیدا کنند. مزایای اصلی استفاده نکردن از سیستم غیرسنتی این است که شفافیت مالی در آن وجود دارد و از بین رفتن واسطه میتواند بستری مناسب برای تراکنشهای مالی سالم ایجاد کند. کریپتوکارنسی در واقع موفقیت یک سیستم جایگزین برای سیستم مالی سنتی است. حالا امور مالی غیرمتمرکز شرایطی را آماده کرده تا از استفاده حداکثری از ارزهای دیجیتال شکل بگیرد و افراد بتوانند در بهترین حالت از سیستمهای مالی غیرمتمرکز استفاده کنند.
مزایای امور مالی غیرمتمرکز اصلی دیفای در ارز دیجیتال بسیار زیاد هستند اما در اینجا به سه مورد از این مزایا اشاره خواهیم کرد.
امنیت بالاجهان امروز، جهانی است که در آن امنیت و حریم خصوصی به شدت در خطر است. در سیستم امور مالی غیرمتمرکز، هر سرمایهگذار مدیریت دارایی خود را شخصا به عهده میگیرد و بدون نیاز به اینکه به بانکی مراجعه کند یا از سیستمی متمرکز تاییدیه دریافت کنند تراکنشهای خود را انجام میدهند.
کارمزد پایینبانکها و سازمانهای امور مالی بخشی از درآمد خود را از کارمزد تراکنشها به دست میآورد. به همین دلیل است که کارمزد تراکنشهای بینالمللی بسیار بالا است و دلیل اصلی آن، این است که تراکنش از چندین واسطه عبور میکند و هریک از این امور مالی غیرمتمرکز امور مالی غیرمتمرکز واسطهها بخشی از این هزینه را دریافت میکنند. در نهایت این عدد چنان بزرگ به نظر میرسد که کارمزد بسیار بالایی دارد. اما در امور مالی غیرمتمرکز هیچ واسطهای در کار نیست و کارمزد آن خیلی پایین است. این یکی از مهمترین مزایای دیفای است.
دسترسی جهانیدر سیستم سنتی یکی از مهمترین مشکلات این است که سیستم بانکی به امور مالی غیرمتمرکز جغرافیا متصل است و افراد در نقاط مختلف جهان نمیتوانند تراکنشهای خود را انجام دهند. اما در دیفای در ارز دیجیتال، دسترسی جهانی برای هر نوع فعالیت مالی وجود دارد و هیچ محدودیت جغرافیایی دست و پاگیر کاربران نخواهد بود.
همانطور که متوجه شدید دیفای یکی از مهمترین مفاهیم در جهان ارز دیجیتال است و شما میتوانید با کمک آن به راحتی و به خوبی تمام امور مالی خود را انجام دهید و نگران واقعیت این نباشید که پول شما مشکوک است یا ممکن است یک سازمان از پول شما استفاده منفی کند. اگر همچنان در بخشی از مفهوم دیفای سوالی دارید، در کامنتها از ما بپرسید.
دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز چیست و چه کاربردهایی دارد؟
اصطلاح امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای در بازار ارزهای دیجیتال چندان قدیمی نیست. همه چیز به یک چت تلگرامی در سال 2018 برمیگردد. گروهی از توسعهدهندگان نرمافزار و کارآفرینان تصمیم گرفتند که خدمات مالی نوآورانهی خود را دیفای (DeFi) بنامند. امور مالی غیرمتمرکز به صورت خودکار و بر روی یک شبکهی بلاکچین اجرا میشود و تهدیدی برای بانکهای سنتی است.
حال سه سال میگذرد و DeFi یک بیزنس بزرگ است. کاربران با کیفپول ارز دیجیتال میتوانند رمزارزها را معامله کنند، وام بگیرند و از خدمات بیمه استفاده کنند. ارزش این خدمات حدود 100 میلیارد دلار و روز به روز در حال افزایش است. امور مالی غیرمتمرکز ترکیبی از رمزنگاری، امور مالی و توسعهی نرمافزاری است. با ما همراه باشید تا این فناوری نوظهور را بررسی کنیم.
امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای چیست؟
دیفای DeFi چیست؟
ریشههای امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) که به اختصار DeFi خوانده میشود به وایت پیپر بیتکوین در سال 2008 برمیگردد که چارچوبی برای ارز دیجیتال تعریف میکند. چند سال بعد با ورود اتریوم این خلاقیت به چیزی بزرگتر تبدیل شد. کامیلا روسو، بنیانگذار سرویس امور مالی غیرمتمرکز اخبار کریپتوکارنسی با نام The Defiant در کتاب خود با نام ماشین بینهایت مینویسد:
«بیتکوین میخواست پول همتا به همتا باشد، اما اتریوم میخواهد همه چیز را به صورت همتا به همتا انجام دهد.»
کامیلا روسو
مهمترین ویژگی دیفای، غیرمتمرکز بودن است. بیتکوین را در نظر بگیرید که اساسا یک دفترکل یا بلاکچین غیرمتمرکز است، زیرا تراکنشهای آن در رایانههای مختلف ثبت میشود. این رایانهها در سراسر جهان پخش هستند و با استفاده پروتکلهای رمزنگاری امنیت و عدمدستکاری تراکنشها را تضمین میکنند. شما وقتی کارت بانکی را در یک دستگاه پوز میکشید یک واسطه به نام بانک وجود دارد، اما در تراکنشهای بیتکوین هیچ واسطهای مرکزی وجود ندارد.
دیفای ما را یک قدم به جلوتر میبرد. نه فقط برای تراکنشها بلکه برای تمام امور مالی مانند وام، بیمه، صرافی و… واسطهها را حذف میکند. در مجموع دیفای یک پروژهی خاص نیست بلکه مجموعهای از پروژههای مالی غیرمتمرکز و بیواسطه است. این پروژهها نیازی به مجوز ندارند، شفاف هستند، تحت کنترل دولتها و سازمانها نیستند و در نهایت هدف آنها دسترسی برابر به خدمات مالی برای همهی افراد است.
اپلیکیشنهای اتریوم و دیفای
اکثر برنامههایی که خود را دیفای مینامند روی شبکهی بلاکچین اتریوم اجرا میشوند. اتریوم دومین پلتفرم رمزارز جهان و از جهاتی با بیتکوین متفاوت است. شبکهی بیتکوین برای ثبت تراکنشها استفاده میشود، در حالی که شبکهی اتریوم برای ساخت اپلیکیشنهای غیرمتمرکز. روش کار به این صورت است که کاربران قدرت پردازشی رایانههای خود را به اشتراک میگذارند و در عوض مقداری اتر پاداش میگیرند. اتریوم انعطافپذیری بسیار بالایی دارد، زیرا پلتفرمی برای قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) است که توافق بین طرفین را به صورت خودکار انجام میدهد.
اپلیکیشنهای اتریوم و دیفای
زبانهای برنامهنویسی اتریوم مانند Solidity برای ایجاد و استقرار این قراردادهای هوشمند طراحی شدهاند. فرض کنید شما یک قرارداد هوشمند برای اجاره دادن خانه طراحی میکنید. به این شکل که در صورت دریافت ودیعه کدهای درب آپارتمان تحویل مستاجر شود و در صورت عدم تحویل کد ودیعه به مستاجر پس داده شود. چنین قراردادی را میتوان به صورت قرارداد هوشمند نوشت.
امور مالی غیرمتمرکز توسط اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (Dapps) اجرا میشوند و قراردادهای هوشمند هستهی اپلیکیشنهای غیرمتمرکز هستند. به همین دلیل بلاکچینهای دارای قراردادهای هوشمند و در صدر آنها اتریوم، میزبان پروژههای دیفای هستند.
تفاوت دیفای و امور مالی متمرکز
اگر بدانیم مشکلات امور مالی متمرکز چیست و دیفای برای حل چه چیزی آمده است، بهتر میتوانیم آن را درک کنیم. مشکلات اساسی امور مالی متمرکز را میتوان به صورت زیر خلاصه کرد:
- برخی از افراد به حساب بانکی وخدمات مالی دسترسی ندارند، بخصوص در کشورهای فقیر و جنگزده.
- عدم دسترسی به خدمات مالی مانعی بزرگ برای اشتغال افراد است.
- شرکتهای سرویس دهندهی خدمات مالی میتوانند حساب شما را مسدود کنند.
- اطلاعات شخصی شما در معرض هک شدن است.
- دولتها و نهادهای متمرکز میتوانند بازارها را دستکاری کنند.
- ساعات معاملات اغلب محدود به ساعات کاری است.
- انتقال پول به دلیل فرایندهای انسانی ممکن است چند روز طول بکشد.
- کارمزد و حق بیمه برای خدمات مالی متمرکز نسبتا بالا است.
اینها مشکلات عمدهی امور مالی متمرکز است. در جدول زیر به صورت خلاصه امور مالی متمرکز و غیرمتمرکز را مقایسه کردهایم:
دیفای | امور مالی متمرکز |
---|---|
پول را خودتان نگه میدارید. | پول شما توسط بانکها نگهداری میشود. |
شما تعیین میکنید که پول شما کجا میرود و چگونه خرج میشود. | شما باید به شرکتها اعتماد کنید. ممکن است پول شما را برای وامهای پرریسک استفاده کنند. |
تراکنشها در چند دقیقه انجام میشود. | به دلیل فرآیندهای دستی، پرداختها ممکن است چند روز طول بکشد. |
تراکنشها به صورت ناشناس است. | هویت شما در تراکنشها کاملا آشکار است. |
هر کسی میتواند پروژههای دیفای را تعریف کند. | در شیوهی سنتی برای فعالیت مالی نیاز به مجوز دارید. |
بازار دیفای همیشه باز است. | امور مالی سنتی تنها در ساعات کاری در دسترس است. |
شفاف است و همه افراد دادهها و نحوهی عملکرد را میتوانند مشاهده کنند. | شفاف نیستند و شما به سوابق شرکتها و نحوهی وامدهی و… دسترسی ندارید. |
کاربردهای دیفای
کاربردهای دیفای روز به روز بیشتر شناخته میشود. در این بخش مهمترین کاربردهای DeFi را به صورت خلاصه بررسی میکنیم:
صرافی غیرمتمرکز (DEX)
صرافی غیرمتمرکز (DEX)
در واقع صرافیهای متمرکز مانند بایننس و کوینکس واسطهای بین تریدرها هستند. تریدرها تحت نظارت صرافیها میتوانند ارزهای دیجیتال خود را با هم مبادله کنند. معامله نه به صورت مستقیم که با واسطه صرافیها انجام میشود. در صرافیهای غیرمتمرکز یا DEX واسطهای وجود ندارد. کاربران به صورت مستقیم و همتا به همتا با همدیگر معامله میکنند. دارایی آنها تحت کنترل و نظارت صرافیها نیست و هیچ سازمان متمرکزی وجود ندارد.
استیبل کوین
استیبل کوین Stablecoin
فعالان بازار ارز دیجیتال با استیبل کوینها و تتر به عنوان معروفترین استیبل کوین آشنا هستند. استیبل کوین ارز دیجیتالی است که فارغ از نوسانات بازار ارزش ثابتی دارد. مثلا تتر یک استیبل کوین است که ارزش آن همیشه یک دلار است. اکثر استیبل کوینهای بازار بر خلاف رمزارزها به صورت متمرکز هستند. مشکلات امنیتی و عدم شفافیت از مهمترین انتقادهایی است که به استیبلکوینهای معمول وارد است. استیبل کوینهای غیرمتمرکز همچون DAI یکی از کاربردهای دیفای برای حل مشکلات استیبلکوینهای متمرکز است.
پلفترمهای وام
امروزه وامها توسط بانک و موسسات مالی اعطا میشود. همه به خدمات بانکی دسترسی ندارند. علاوه بر این وامدهی بانکها شفاف نیست و تبعیض در آن وجود دارد. پلتفرمهای وامدهی دیفای از قراردادهای هوشمند برای جایگزینی واسطههایی مانند بانک استفاده میکنند. با دیفای همهی امور مالی غیرمتمرکز مردم دنیا در هر کشوری دسترسی عادلانهای به وامها خواهند داشت.
بازارهای پیشبینی
احتمالا با بازارهای پیشبینی آشنا هستید. در این بازارها افراد روی نتایج آینده رخدادهایی همچون انتخابات یا مسابقات ورزشی شرط میبندند. بازارهای شرطبندی یکی از کارکردهای دیفای است با این تفاوت که همه چیز به صورت بیواسطه و شفاف انجام میشود.
ییلد فارمینگ (Yield Farming)
در ییلد فارمینگ شما دارایی خود را قفل میکنید و در عوض پاداشی از جنس همان دارایی دریافت خواهید کرد. تا حد زیادی شبیه استیک کردن (Stake) است با این تفاوت که دارایی شما در استخرهای نقدینگی قرار میگیرد. از این استخرهای برای وامدهی و یا تامین نقدینگی صرافیهای غیرمتمرکز استفاده میشود. هدف از استیک کردن قفل کردن دارایی به منظور تامین امنیت شبکه است.
استخراج نقدینگی
برنامههای دیفای با دادن توکن رایگان کاربران را جذب میکنند، به این کار استخراج نقدینگی میگویند. استخراج نقدینگی از پرطرفدارترین شیوههای ییلد فارمینگ است.
ترکیبپذیری
برنامههای دیفای متن باز هستند، به این معنی که کدهای آنها برای همه قابل مشاهده است. از برنامههای موجود در دیفای میتوان برای نوشتن برنامههای جدید استفاده کرد. به عبارت دیگر با برنامههای موجود میتوان مانند بلوکهای لگو برنامههای جدید ساخت.
سوالات متداول در مورد دیفای
به زبان ساده، دیفای یک اکوسیستم مالی غیرمتمرکز و بدون واسطه است. دیفای بر اساس برنامههای غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند کار میکند و هدف از آن دسترسی همهی افراد به خدمات مالی به صورت عادلانه و بدون دخالت دولتها است.
تا به امروز تنها برخی از کاربردهای دیفای شناسایی شدهاند. سیستمهای وامدهی، صرافیهای غیرمتمرکز، استیبل کوین و ییلد فارمینگ تنها برخی از کاربردهای دیفای هستند.
معمولترین راه تامین نقدینگی برای پلفترمهای وامدهی است. میتوانید با دارایی خود وام دهید و سود بدست آورید. ییلد فارمینگ راه دیگر برای کسب درآمد از دیفای است.
بسیاری معتقدند که DeFi آیندهی خدمات مالی خواهد بود. با این حال سرمایهگذاری در فناوریهای جدید همیشه با ریسک زیادی همراه است. تشخیص پروژههای باارزش ساده نیست و باید با تحقیق فراوان و پذیرش ریسک در این بازار سرمایهگذاری کنید.
دیفای در ابتدای مراحل رشد است و هر روز افراد بیشتری جذب آن میشوند. با این وجود نمیتوان پیشبینی کرد که چه زمانی به جریان اصلی تبدیل خواهد شد.
"دیفای" یا امور مالی غیرمتمرکز
سیستم مالی غیرمتمرکز یا Defi، مجموعهای از برنامههای کاربردی بوده که سبب انجام امور مالی نظیر وام و معاملات مالی به صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه میشود.
به گزارش کارآفرین نیوز، در حال حاضر بازارهای مالی متمرکز بوده و بانک مرکزی کشورها، پول را کنترل میکنند. به بیان دیگر کنترل جریان مالی در اختیار دولت و نهادهای وابسته به آن و هرگونه تصمیم در خصوص عرضه و چاپ پول توسط آنها صورت میگیرد.
به طور مثال در دهه ۹۰ که کشور با مشکلات تحریمی مواجه بود، دولت به جای حل این مشکل، اقدام به چاپ پول کرد که این امر سبب رشد تورم سالانه شد.
برای حل این مشکل و عدم دخالت حوزه دیفای مطرح شد و در این شیوه واسطهای به مانند بانک وجود ندارد.
در واقع به دلیل آنکه دیفای بر بستر بلاکچین پیادهسازی میشود، بسیار از مشکلات سیستم بانکی را ندارد.
وجود کدهای رایانهای، احتمال هر خطا را کاهش و کنترل و نظارت دارایی را برای تمامی افراد میسر میسازد.
از سوی دیگر هزینه و کارمزدهای استفاده از سرویسهای ملی نیز کاهش پیدا میکند.
نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این بوده که سیستم مالی غیرمتمرکز مشکلات امنیتی را نیز مرتع کرده است، به بیان دیگر تمامی داده بر روی اکوسیستم بلاکچین ثبت میشوند و دستکاری و تغییر آن غیرممکن است.
همچنین مسائل تحریمی نیز در حوزه دیفای تاثیرگذار نبوده و کشورها قادر نیستند پلتفرمهای این حوزه را در کشوری خاص مسدود نمایند.
نکته دیگر این بوده که سرویسهای مالی سنتی، معمولاً در نقاط کمجمعیت و نقاطی که افراد درآمد پایین دارند، حضور فعالی ندارند، اما در دیفای تمامی مردم قادر هستند به خدمات آن به راحتی دسترسی داشته باشند.
حوزه دیفای با وجود جدید بودن کاربردهای وسیعی دارد. دریافت وام، خدمات بانکی پولی، پیشبینی بازار، امور بیمهای و . برخی از کاربردهای آن در حال حاضر بوده که استارت آپهای فراوانی در این حوزه مشغول به فعالیت هستند.
نکته دیگری این بوده که برنامههای دیفای، با تکیه بر دومین پلتفرم رمزنگاری جهان، اتریوم، ساخته میشوند.
در واقع به دلیل انعطافپذیری شبکه اتریوم و ارائه قراردادهای هوشمند، زبان برنامهنویسی خاص مورد استقبال قرار گرفته و این امر عاملی شده که اتریوم در حال حاضر بزرگترین میزبان دیفای باشد.
در انتها باید گفت در دوس ال اخیر مجموع سرمایه های ورودی به بخش خدمات از ۵۰۰ میلوین دلار به ۲۵۰ میلیارد دلار افزایش یافته است، که این خود حکایت از ورود سرمایه های عظیم به این حوزه است، به همین دلیل کشورها به دنبال قانون گذاری در این حوزه هستند و مسئولین کشور نیز باید سریع تر قوانین این حوزه را به تصویب برسانند.
امور مالی غیرمتمرکز با وجود مزایای خیرهکننده اما به دلیل تازگی، از پیچیدگیهای خاصی برخوردار است و هنوز رابط کاربری خوبی ندارد، از سوی دیگر به دلیل حذف واسطه، مسئولیت هرگونه خطایی با کاربر است.
دیدگاه شما