انواع بازار سهام

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

انواع بازار

در مقالات گذشته در مورد لزوم سرمایه‌گذاری برای رسیدن به موفقیت مالی صحبت کردیم. گفتیم که برای رقم زدن زندگی بهتر و دستیابی به موفقیت باید سرمایه‌گذاری صحیح را یاد بگیریم و از هر پس‌اندازی، چه کم و چه زیاد، با نگاه سرمایه‌گذاری استفاده کنیم.
در مورد معجزه سرمایه‌گذاری دیدیم که با صبر و پشتکار و دستیابی به سودهای اندک سالانه، ماهانه و روزانه می‌توانیم به راحتی به خواسته‌ها و ثروت دلخواه خود برسیم.
اما سوالی که ممکن است برای شما هم به‌وجود بیاید این است که “چگونه می توانیم به این سودها برسیم؟” یا “برای کسب بیشترین سود ممکن، کجا باید سرمایه‌گذاری کنیم؟”
برای پاسخ دادن به این سوال‌ها بهتر است ابتدا با انواع بازار هایی که می‌توان در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد آشنا شویم.

تعریف بازار و انواع بازار های سرمایه‌گذاری

بازارها از تنوع بسیاری برخوردارند. در تعاریف اولیه، بازار را به عنوان یک مکان فیزیکى اطلاق می‌کردند که خریداران و فروشندگان براى مبادله کالا و خدمات در آن جمع مى‌شدند. اما با گذشت زمان و با ظهور بازارهای غیر فیزیکی، تعاریف کمی متفاوت شدند. در واقع بازار مکانیزمی است که امکان معامله‌ی دارایی‌های فیزیکی و غیر فیزیکی (مالی) را به خریداران و فروشندگان می‌دهد.

بر این اساس در دنیای امروز به طور کلی بازارها را می‌توان به دو بخش بازارهای فیزیکی و بازارهای مالی تقسیم کرد.

بازار فیزیکی

همان‌طور که بیان شد انواع بازار سهام انواع بازار سهام بازارهای فیزیکی اولین بازارهای به‌وجود آمده در طول تاریخ هستند. همچنان که از نام آن‌ها نیز پیداست، در این بازارها اجناس، منابع و کالاهای فیزیکی و واقعی و قابل لمس مانند خانه، اتومبیل، طلا و … بین خریداران و فروشندگان معامله می‌شود.

بازار مالی

اما در عصر حاضر در مقابل بازارهای فیزیکی، بازارهای مالی (Financial Market) قرار می‌گیرند. بازارهای مالی به بازارهایی گفته می‌شود که اوراق ضمانت مثل سهام، اوراق قرضه، اوراق ضمانت برخی کالاها مثل فلزات گران‌بها (که اصطلاحا به کالاهای اقتصادی Commodity معروفند) و در کل انواع اوراق بهادار (اوراقی که با اسناد مشخص، دارای ارزش و بها باشند) در آن‌ها معامله می‌شوند. قیمت این اوراق نیز مانند دیگر بازارها از طریق عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.

لازم به ذکر است که بازارهای مالی به لحاظ سررسید به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• بازار پول (Money Market)
• بازار سرمایه (Capital Market)

بازارهای مالی در چند دهه اخیر رشد قابل توجهی داشته و به طور مستمر در حال تکامل و افزایش ثروت و نقدینگی در جهان هستند. این بازارها، افراد انواع بازار سهام را قادر به ایجاد تنوع در سرمایه‌گذاری‌هایشان می‌کنند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود. در واقع ریسک به این علت کاهش می‌یابد که زیان حاصل از بعضی سرمایی‌گذاری‌ها می‌تواند توسط منافع ناشی از سایر سرمایه‌گذاری‌ها جبران شود. از دیگر خدمات بازارهای مالی نیز می‌‌توان به تعیین صحیح قیمت وجوه و سرمایه از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا، انتشار و تحلیل اطلاعات، و تسهیل مبادلات اشاره کرد.

طبقه‌بندی بازارهای مالی

۱. طبقه‌بندی بر اساس نوع دارایی:

الف) بازار سهام: در این بازار، سهام شرکت‌ها که نشانگر میزان مالکیت دارنده سهام در آن شرکت است، معامله می‌شود.

ب) بازار اوراق بدهی: بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت (اوراق قرضه، مشارکت، خزانه و …) معامله می‌شوند.

ج) بازار ابزارهای مشتقه: بازاری است برای معاملات ابزارهای مبتنی بر دارائی‌های مالی یا فیزیکی. که از آن جمله می‌توان به اختیار معامله و قراردادهای آتی اشاره کرد.

۲. طبقه‌بندی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار:

الف) بازار دست اول (اولیه) : شرکت‌ها، مؤسسات و بنگاه‌های اقتصادی برای تأمین منابع مالی خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند. این شرکت‌ها اغلب، منابع مورد نیاز خود را در مقابل واگذاری اوراق بهادار به‌دست می‌آورند. در این حالت از واگذاری و تأمین اعتبار، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می‌شوند. بر این اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است که این اوراق را در بازار اولیه (برای اولین بار) به فروش می‌رساند.

ب) بازار دست دوم (ثانویه) : پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به جهت مبادله بدون محدودیت اوراق بین سرمایه‌گذاران، بازار دست دوم ایجاد می‌شود. این بازار امکان مبادله‌ی اوراق بین خریداران و فروشندگان دیگر را به‌وجود آورده و قدرت نقدشوندگی آن را می‌افزاید. علاوه بر این افراد می‌توانند تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را تغییر داده، نسبت به فروش اوراق بهادار خریداری شده، یا خرید اوراق بهادار دیگر، در این بازار اقدام نمایند. تعداد معاملات در بازار ثانویه برخلاف بازار اولیه نامحدود است. بازار ثانویه در واقع امکان دست به دست شدن اوراقی که در بازار اولیه خریده شده بودند را بین افراد مختلف ایجاد می‌کند.

۳. طبقه‌بندی بر اساس سررسید تعهدات مالی:

الف) بازار پول: بازاری برای مبادله پول و دیگر دارایی‌های مالی جانشین نزدیک پول (مثل چک یا سپرده بانکی و …) می‌باشد، که سر رسید کمتر از یک سال دارند.

ب) بازار سرمایه: بر پایه طبقه‌بندی بازارهای مالی با نگرش به سررسید دارایی‌ها، بازار سرمایه به بازار داد و ستد ابزارهای مالی با سر رسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سر رسید گفته می‌شود. (مثل سهام، اوراق خزانه، اوراق مشارکت و …) بازار سرمایه نسبت به بازار پول بسیار گسترده‌تر بوده و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است.

در این مقاله و مقالات بعدی قصد داریم انواع بازار های فیزیکی و بازارهای مالی شامل:

بازار املاک و مستغلات

بازار سکه و بازار طلا

بازار پول (مثل بانک)

بازار سرمایه (مثل بورس و اوراق‌ بهادار)

بازار ارز (فارکس – ارزهای دیجیتال)

را معرفی کنیم تا شما عزیزان با آشنایی بیشتر با این مباحث بتوانید در بازار مورد علاقه خود سرمایه‌گذاری کنید. (در این مقاله با بازار پول آشنا خواهید شد و برای آشنایی با سایر بازارها کافی‌است سایر مقالات مرتبط در سایت را دنبال کنید.)

بازار پول (بانک)

همان‌طور که قبل‌تر هم اشاره شد، بازار پول بازاری است برای داد و ستد پول، و سایر دارایی‌های مالی جانشین نزدیک به پول، که سر رسید کمتر از یک‌ سال دارند. همچنین می‌توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز اصلی فعالیت این بازار در بهره‌مندی از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاه‌های تجاری این امکان را می‌دهد که به سرعت، نقدینگی خود را به میزان مطلوب از این بازار خارج نمایند.

مهمترین وظیفه‌ی بازار پول، ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی به منظور اصلاح وضع نقدینگی آن‌هاست. همه واحدهای اقتصادی (شرکت‌ها، واحدهای دولتی، نهادهای مالی و حتی یک خانوار) با مسئله تعدیل نقدینگی روبرو هستند. اگر وجه نقدی که باید بپردازند بیش از وجه نقد دریافتی‌شان باشد، برای وام گرفتن به بازار پول مراجعه می‌کنند. همچنین اگر مازاد نقدینگی داشته باشند و حاضر به درگیرکردن و سرمایه‌گذاری در دراز مدت نباشند، این نقدینگی اضافی را به بازار پول (بانک) می‌سپارند. ریسک اندک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد از ویژگی‌های این بازار است. دلیل عمده نیاز واحدهای اقتصادی به بازار پول، تامین نقدینگی و عدم همزمانی دریافت پول و انجام مخارج است.

بازار پول یک بازار سازمان یافته نیست. به عبارت دیگر محل جغرافیایی خاصی برای بازار پول در نظر گرفته نمی‌شود و به طور کلی بانک‌ها، موسسات اعتباری غیر بانکی و سایر مکان‌هایی که داد و ستد ابزارهای مالی بازار پول در آن انجام می‌شود، تشکیل‌دهنده بازار پول هستند.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

نقش بانک‌‌ها در بازار پول

اما بانک‌ها از مهمترین ابزار بازار پول و معمولا گزینه اول بیشتر مردم برای حفظ پول و پس‌انداز هستند. در بیشتر کشورهای دنیا نیز سرمایه‌گذاری در بانک کمترین ریسک و در عین حال کمترین بازدهی را دارد. حتی در بعضی کشورها مانند سوییس، دانمارک، ژاپن و … نرخ سود بانکی منفی نیز هست! (به این معنا که هزینه‌های نگهداری سرمایه توسط بانک، می‌بایست توسط سپرده‌گذار پرداخت شود.)

اما در کشور ما اوضاع کمی متفاوت است! در حال حاضر و در بهار سال ۹۹ نرخ سود بانکی برای سپرده‌های یک‌ساله حدود ۱۵% اعلام شده است. میزان سود سپرده‌های بانکی توسط شورای پول و اعتبار و زیر نظر بانک مرکزی تعیین می‌شود. اما در واقعیت بانک‌ها برای این که بتوانند در جذب سرمایه رقابت کنند سودهایی تا حدود ۱۹ درصد نیز برای سپرده‌گذاران در نظر می‌گیرند. از مزایای سرمایه‌گذاری در بانک، ریسک پایین‌تر و تضمین سود سالیانه سپرده، توسط بانک مرکزی است. البته در سال‌های اخیر و در مقایسه با روند تورمی، سرمایه‌گذاری در بانک عملا بازدهی منفی (نسبت به تورم) داشته است.

توجه داشته باشید که سود پرداختی بانک‌ها باید از طریق فعالیت‌های صحیح اقتصادی و عمرانی تامین شود، نه از طریق جذب سپرده‌های بیشتر و اعطای وام ها! از نظر اقتصادی افزایش نرخ بهره بانک‌ها بیانگر ضعف سیستم اقتصادی و تلاش بانک‌ها برای جذب سپرده گذاران بیشتر در جهت کنترل تورم است!

از آنجایی که می‌دانیم شما مستحق بهترین‌ها هستید و به همین دلیل نیز درحال مطالعه و یادگیری می‌باشید، ما معتقدیم برای رشد و استقلال مالی، افراد باید در فضاهای پویا سرمایه‌گذاری کنند و به هیچ عنوان توصیه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بانک نداریم. مگر برای استفاده از تراکنش‌های مالی به عنوان واسطی برای سایر بازارهایی که جهت سرمایه‌گذاری مد نظر شماست.

چکیده مطلب:

مطالعه و کسب دانش مناسب، در حوزه سرمایه‌گذاری و شناخت انواع بازار های موجود، از ضروریات رسیدن به استقلال و موفقیت مالی است. از اینرو در این مقاله به صورت کلی با انواع بازار های سرمایه‌گذاری (بازارهای فیزیکی و بازارهای مالی) و طبقه بندی آن‌ها آشنا شدیم. برای مطالعه بیشتر در مورد بازارهای سرمایه‌گذاری مقالات زیر پیشنهاد می‌شود:

انواع معاملات در بازار بورس کدام است؟

برای آن که در بازار بورس به یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای بدل شوید لازم است آگاهی خود را نسبت به تمامی اصطلاحات رایج بورس و انواع معاملات موجود در آن بالا ببرید. در این میان گروهی از فعالان بازار سرمایه شاید کم و بیش درباره انواع معاملات در این بازار شنیده‌ باشند اما از فرآیند دقیق و هدف هرکدام از آن‌ها اطلاعات چندانی نداشته باشند. اگر شما هم جزو این گروه هستید بهتر است در این مقاله با ما همراه باشید زیرا قصد داریم به شرح انواع معاملات در بازار بورس بپردازیم.

انواع معاملات در بورس

انواع معاملات بازار بورس بر اساس مقررات حاکم بر بورس تعیین و در هر مورد تکالیف و تعهدات طرفین و کارگزاران آن‌ها مشخص می‌شود. بنابراین معاملات را در بازار سرمایه می‌توان به طرق مختلف دسته‌بندی کرد. یکی از این روش‌ها، تقسیم‌بندی بر اساس حجم معاملات است. در واقع انواع معاملات بازار بورس بر اساس حجم معاملات به سه دسته زیر تقسم می‌شوند:

1) معاملات عادی (خرد)

به آن دسته از قراردادها که در تمام روزهای کاری بورس به منظور خرید و فروش سهام منعقد می‌شوند، معاملات عادی یا انواع بازار سهام معاملات خرد گفته می‌شود. این عنوان را معامله‌گران و فعالان بازار به تمامی معاملات روزمره در بازار اطلاق می‌کنند و در حقیقت چنین عنوانی در مقررات بورس به کار نرفته است. شایان ذکر است که انجام معاملات عادی، شرایط و مقررات خاص خود و نقض تعهد در این معاملات نیز جرایم مخصوص به خود را دارد. در ادامه به بخشی از قوانین در معاملات خرد اشاره می‌کنیم:

1.1) تعیین قیمت سهام در بورس

در خارج از بورس معامله سهام بدون هیچ گونه محدودیتی انجام می شود اما برای تعیین قیمت سهام در بورس قواعد محدودکننده‌ای وضع شده است. علاوه بر این با وجودی که قیمت سهام در بورس بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود اما دامنه تغییر قیمت در بورس، دامنه محدودی دارد و به پیشنهاد هیئت مدیره بورس تعیین می‌شود که به آن اصطلاحا دامنه نوسان روزانه قیمت گفته می‌شود. این دامنه نوسان قیمت، پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن قیمت می‌تواند طی یک یا چند جلسه رسمی معاملاتی بورس، نوسان داشته باشد.

1.2) حجم مبنا در خرید سهام بورس

ملاک بعدی برای تعیین قیمت سهام، حجم مبنا است که عبارت است از تعداد اوراق بهادار موجود در یک سهم که هر روز باید خرید و فروش شود تا معیاری برای تعیین قیمت سهم در روز بعد باشد. برای محاسبه حجم مبنا، میزان درصد تغییر یک سهم در روز را بر اساس محاسبات ریاضی مشخص می‌کنند و قیمت سهام روز آینده بر مبنای آن اعلام می‌شود. البته در تعیین حجم مبنا میزان سرمایه شرکت‌ها نیز نقش به سزایی دارد.

1.3) محدودیت حجمی

محدودیت دیگری که در انواع معاملات بازار بورس وجود دارد محدودیت حجمی است و به این معناست که هر شخص در زمان واحد بیش از درصد تعیین‌شده حق خرید و فروش سهام در بورس را ندارد.

1.4) پرداخت مبلغ و انتقال سهام در معاملات بورس

طبق آیین نامه معاملات پس از وقوع معامله، بحث پرداخت ثمن مطرح می‌شود. وجوه پرداختی به همراه وکالت نامه فروش سهام و اصل سهام، لازم است حداکثر طی مدت سه روز کاری از تاریخ معامله بین کارگزاران خریدار و فروشنده رد و بدل شود. بر طبق این قرار کارگزار فروشنده موظف است تشریفات مربوط به انتقال سهام معامله شده را ظرف ۷۲ ساعت یا سه جلسه معاملاتی، از تاریخ معامله انجام و سهام را تحویل خریدار دهد.

معاملات عمده

در بورس تهران معاملات عمده به معاملاتی گفته می‌شود که تعداد سهام یا حق تقدم قابل معامله در آن، در شرکت‌هایی که انواع بازار سهام سهام پایه آن‌‍‌ها بیش از سه میلیارد عدد است، بزرگتر یا مساوی ۵ درصد باشد. در واقع این معاملات بر اساس تعداد سهام موضوع معامله و سرمایه شرکت تعیین می‌شوند. بخواهیم ساده‌تر بگوییم با توجه به این که مبلغ اسمی سهام صد تومان است در شرکت‌هایی با سرمایه بیش از سیصد میلیارد تومان، معامله بیشتر از یک درصد سهام جزو معاملات عمده قرار می‌گیرند و در شرکت‌هایی با سرمایه مساوی یا کمتر از سیصد میلیارد تومان، معامله بیش از ۵ درصد. نکته دیگر این که در معاملات عمده دامنه نوسان قیمت و محدودیت حجمی اعمال نمی‌شود.

به طور کلی در معاملات عمده باید یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد:

1. یا تعداد سهام مورد معامله، از کل سهام آن شرکت به مقدار معینی بیشتر باشد.
2. یا حجم معاملات آن، طی یک دوره معین از کل حجم معاملات بازار بیشتر باشد.

به دلیل اهمیتی که معاملات عمده دارند مقررات خاصی برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. معمولا معامله این تعداد سهام در برنامه کسب و کار شرکت‌ها و تصمیم سرمایه‌گذاران و اشخاصی که قصد مدیریت شرکت را دارند در نظر گرفته می‌شود. به همین منظور و با توجه به تاثیر این معاملات، علاوه بر سهامداران، تمامی افرادی که می‌خواهند در یک فضای رقابتی مالک این مقدار سهام باشند باید از چنین معاملاتی مطلع شوند.

معاملات عمده به دو نوع معاملات عمده عادی و معاملات شرایطی تقسیم می‌شود. در معاملات عمده عادی، نقل و انتقال وجه و سهام طی مدت ۳ روز کاری انجام می‌شود اما در معاملات عمده شرایطی، پرداخت بخشی از وجه به صورت مدت‌دار صورت می‌پذیرد.

همان طور که گفتیم میزان معاملات عمده در بورس، برای شرکت‌هایی که ارزش سهام پایه آن‌ها بیشتر از سه میلیارد ریال است، حداقل یک درصد سهام پایه‌ و برای شرکت‌هایی که ارزش سهام پایه آن‌ها سه میلیارد ریال و یا کمتر است حداقل پنج درصد سهام پایه‌ آن‌ها است اما این میزان برای معاملات فرابورس متفاوت است و در آن محدودیت‌هایی وجود دارد و به این نحو است که برای شرکت‌هایی که سرمایه پایه‌ آن‌ها بیش از یک میلیارد ریال است، بزرگتر یا مساوی یک درصد سرمایه‌ پایه و برای شرکت‌هایی که سرمایه پایه آن‌ها کمتر یا مساوی یک میلیارد ریال است بزرگتر یا مساوی پنچ درصد از سرمایه پایه است.

در معاملات عمده نقض تعهد در معاملات و نحوه ورود خسارت و جبران آن در سه مرحله قابل اجرا است:

1. نقض تعهد فروشنده بعد از انتشار اطلاعیه معامله عمده و پیش از تعیین برنده معامله
2. نقض تعهد خریدار بعد از برنده شدن در رقابت و پیش از قطعیت معامله
3. نقض تعهد فروشنده بعد از تعیین برنده رقابت و پیش از قطعیت معامله

گفتنی است نقض تعهد در معاملات بورسی علاوه بر ضمانت اجراهای حقوقی دارای ضمانت اجرای انضباطی نیز دارد.

معاملات بلوکی

نوع دیگر از انواع معاملات بازار بورس معاملات بلوکی سهم است. سفارشی که برای فروش یا خرید بخش بزرگی از یک نوع اوراق بهادار، مانند سهام یک شرکت ثبت می‌شود، معامله‌ بلوکی نام دارد. معاملات بلوکی با عنوان سفارش‌های بلوکی نیز شناخته می‌شوند.
در معاملات بلوکی همانند معاملات عمده، قوانین مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی‌شود. در حقیقت معاملات بلوکی شامل تعداد زیادی از سهام یا اوراق مشارکت است که با یک قیمت تعیین شده بین خریداران و فروشندگان خارج از بورس یا فرابورس انجام می‌شود. البته این موضوع برای کاهش تاثیر چنین معامله بزرگی بر قیمت جاری سهم است. یکی از ابزارهای مهم جهت شناسایی معاملات بلوکی فیلتر معاملات بلوکی در بورس است که به وسیله آن می توانیم خیلی از تحرکات بزرگ را تشخیص بدهیم.

معاملات بلوکی در ایران یک بازار مجزا دارد که به آن بازار بلوک گفته می‌شود. معمولا سرمایه‌گذاران حقوقی معامله‌گران اصلی در معاملات بلوکی هستند و وارد این بازار می‌شوند. ساعت شروع و پایان و طول هر جلسه معاملات در بازار بلوک مانند بازار عادی است.

شرایط معامله در بازار بلوک قوانین و قواعد خاص خود را دارد. سرمایه‌گذاران در معاملات بلوکی می‌توانند سهام و حق تقدم قابل معامله را به شرطی که حجم آن حداقل ۵۰ برابر محدودیت حجم سفارش یا ارزش آن معادل ۲۰ میلیارد باشد در این بازار معامله کنند. این معاملات به شیوه حراج انجام می‌شوند و برای انجام آن‌ها خریداران و فروشندگان باید به کارگزار مراجعه کنند.

نکته آخر این که اگر قصد مشاهده معاملات بلوکی را دارید باید به سایت مدیریت فناوری بورس مراجعه کنید. در قسمت دیده‌بان این سایت، نمادهایی که کنارشان عدد ۲ نوشته شده است نمادهایی هستند که معامله بلوکی روی آن‌ها صورت گرفته است.

سخن آخر

در تقسیم انواع معاملات در بازار بورس بر اساس حجم معامله، با سه نوع معامله عادی، عمده و بلوکی رو به رو هستیم. تمامی معاملاتی که به طور روزانه در بورس انجام می‌شوند در دسته معاملات خرد یا عادی قرار می‌گیرند. معاملات عمده، معامله شرکت‌هایی با سرمایه‌های هنگفت و معاملات بلوکی سفارشات فروش یا خرید بخش بزرگی از یک نوع اوراق بهاداراست. تمامی انواع معاملات در بازار بورس به صورت حراج انجام می‌شوند و برای انجام آن‌ها لازم است خریدار و فروشنده به کارگزار مراجعه کنند.

آشنایی کلی با معنا، مفهوم و تعریف بورس

اجازه دهید به چند سال قبل بازگردیم. یک دهه قبل اگر در مورد بورس با کسی صحبت می کردید احتمالا یا متوجه حرف های شما نمیشد یا فکر می کرد شما متخصص بورس و اوراق بهادار هستید. اصلا کمتر کسی وجود داشت که در مورد کار بورس با شخص دیگری صحبت کند. تا چند سال پیش افراد بسیار کمتری در مورد مفهوم بورس اطلاعات و دانشی داشتند و سرمایه گذاری در بازار بورس نیز مختص به افرادی خاص بود. اما حالا همه چیز تغییر کرده است!

امروزه هنوز هم بورس یک دانش تخصصی است و فعالیت در آن نیازمند یک سری دانش ها و مهارت های پایه است، اما مفهوم بورس جنبه ای عمومی تر پیدا کرده و شاید بتوانیم ادعا کنیم امروز هر بزرگسالی که در اطراف ما وجود دارد قدم در بازار بورس گذاشته است.

اما بورس چیست و چه کاربردی دارد و از کجا شروع شد؟ چندین سوال مهم دیگر هم در مورد بورس وجود دارد که به همه آن ها در این مقاله پاسخی درست خواهیم داد. پس با ما همراه باشید و این مطلب را از دست ندهید.

تعریف بورس چیست؟ (تحقیق در مورد بورس و تاریخچه آن و شرکت های سهامی)

اگر بخواهیم به توضیح بورس بپردازیم، باید بگوییم ریشه آن، از تضرر تجار اروپایی شکل گرفت. در آن زمان تجار و بازرگان ها زمانی که از فعالیت های خود دچار تضرر می شدند بسیار آسیب می دیدند و به مرور به فکر راه حلی برای کم کردن این ضرر افتادند.

راه حل این بود که این بازرگان ها افرادی را در تجارت خود سهیم می کردند تا هم ضرر و هم سود را تقسیم کنند. همین مسئله آغازی بود بر دنیای هیجان انگیز بورس و به مرور بسیاری از تاجران فعالیت های اقتصادی خود را با همین روش ادامه دادند.

اولین تجربه مشهور از سهام و تشکیل شرکت های سهامی هم به قرن 14 میلادی باز می گردد. در سال 1353 یک شرکت سهامی در روسیه که اولین شرکت سهامی هم بود، تصمیم داشت کالاهایی را بدون دور زدن آفریقا و از راه شمال اروپا به شرق آسیا و سرزمین چین ببرد.

این حرکت ریسک بالایی داشت و به همین دلیل تجار مختلف در سود و زیان این حرکت شریک شده و آن را انواع بازار سهام با موفقیت به پایان رساندند.

تاریخچه تشکیل بورس در جهان و ایران

بعد از گذشت قرن ها و ادامه فعالیت های تجاری، سرمایه ها و شرکای بیشتری وارد کار شدند و نیاز به سرمایه و شرکای جدید هم بیشتر شد. برای همین نیاز به مرکزی احساس می شد که بتواند بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران ارتباط برقرار کند.

به همین منوال اولین مرکز بورس در قرن 17 میلادی در پایتخت هلند تشکیل شد. تشکیل بورس ایران نیز، به سال های 1345 و 1346 باز می گردد. در حال حاضر مرکز بورس در دستگاه های هوشمند هرکسی یافت می شود!

بورس چیست و چه کاربردی دارد؟ (کار بورس چیست و بازار بورس چگونه است)

برای اینکه دقیقا متوجه شوید معنی بورس چیست، یک تعریف ساده علمی از بورس ارائه می کنیم.

برای تعریف بورس، به زبان ساده باید گفت بورس یک نوع بازار بوده که در آن دارایی های مختلفی مورد معامله قرار می گیرند. بازار بورس همچنین یک نهاد ساختاریافته است که به عنوان یکی از مهمترین ارکان اساسی بازار سرمایه نیز شناخته می شود.

مدیریت انتقال ریسک، شفافیت بازار، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و مهمتر از همه جمع آوری سرمایه و پس اندازهای اندک برای تامین سرمایه فعالیت های اقتصادی از مهمترین کاربردهای بورس محسوب می شوند.

نکته: همانطور که در هر بازاری ممکن است دارایی های مالی، فیزیکی، غیر فیزیکی و … فروخته شود، در بازار بورس هم دارایی های مختلف معامله می شوند. به همین دلیل بورس انواع مختلفی دارد.

راستی یکی از مفاهیم مرتبط با بورس و سهام نیز حقوق صاحبان سهام است. این مقاله را نیز حتما بخوانید.

آشنایی با انواع بازار بورس (تعریف بازار بورس و انواع آن)

برای رسیدن به پرسش بازار بورس چیست، ابتدا باید بدانیم که بازار بورس به 3 دسته اصلی تقسیم می شود:

بازار بورس کالا

در تعریف بازار بورس کالا، به این نکته اشاره شده که در آن، کالاهای مشخص و فیزیکی به فروش می رسند. بازار بورس کالا همیشه و به طور مداوم فعال است. کالاهای فیزیکی مانند مواد خام و مواد اولیه مورد نیاز صنایع و … بیش از همه معامله می شوند.

هر بورس نیز با نام کالایی که در آن به معامله می رسد شناخته می شود. برای مثال می توانیم از بازار بورس نفت یا بورس گندم یاد کنیم. در بازار بورس کالا، فروشندگان کالاهای فیزیکی خود را برای فروش عرضه می کنند و پس از قیمت گذاری توسط کارشناسان برای معامله در دسترس قرار می گیرد.

بازار بورس ارز

همانطور که مشخص است در این بازار بورس تنها خرید و فروش معامله پول کشورهای دیگر (ارز) انجام می شود. البته بورس ارز در ایران وجود ندارد اما در بسیاری از کشورهای توسعه یافته وجود داشته و پیشرفت قابل توجهی هم دارد.

بازار بورس اوراق بهادار (تعریف بورس اوراق بهادار)

در این بازار بورس هم دارایی هایی که در قالب اوراق بهادار عرضه می شوند مورد معامله قرار می گیرند. برای مثال سهام، اوراق مشارکت و… اگر نمی دانید سهام چیست پیشنهاد می کنیم مقاله ای که در سپیدار سیستم در رابطه با سهام منتشر کرده ایم را از دست ندهید.

بین داده‌ها و اطلاعات حسابداری، با بورس اوراق بهادار یک رابطه همیشگی وجود دارد. پس به شما توصیه می‌کنیم در کنار بورس، کمی هم به آموزش حسابداری بپردازید.

چرا سرمایه گذاری در بورس توصیه می شود؟

این روزها افراد بسیاری در بورس سرمایه گذاری کرده اند و بسیاری از کارشناسان بورس و کارشناسان اقتصادی معتقدند سرمایه گذاری در بازار بورس نتایج خوبی برای سرمایه گذاران دارد.

یکی از علت های رایج هم این است که بازار بورس نوسان و ریسک کمتری نسبت به سرمایه گذاری در بازارهایی همچون طلا و ارز دارد. در ادامه و در پایان قصد داریم به برخی دلایلی که باعث شده سرمایه گذاری در بورس توصیه شود اشاره می کنیم.

کسب درآمد منطقی

سرمایه گذاری در بازار بورس اگر با دانش کافی و تجزیه و تحلیل های اصولی همراه باشد می تواند باعث کسب درآمد مناسب و منطقی باشد و سرمایه گذاران می توانند با تحلیل های دقیق با کمترین میزان ریسک کسب درآمد کنند.

امنیت و شفافیت سرمایه گذاری

سرمایه گذاری در بورس خوشبختانه ریسک نابود شدن سرمایه یا ناپدید شدن یک شبه سرمایه را با خود همراه ندارد. بازار بورس حمایت کامل قانون را در خود دارد و شرکت هایی که سرمایه گذاران می توانند در آن ها سرمایه گذاری کنند نیز شفافیت کامل دارند.

حفظ سرمایه و قابلیت نقد شوندگی بالا

همانطور که اشاره کردیم با وجود کم ریسک بودن سرمایه گذاری در بورس این بازار را می توان امن ترین بازار برای حفظ سرمایه در مقابل تورم دانست.

طبیعتا اگر پول راکد بماند و فعالیتی با آن انجام نشود در اقتصاد ما با کاهش ارزش همراه است، اما در صورتی که در بازاری همچون بورس سرمایه گذاری شود احتمالا حفظ شدن آن بسیار بالا است. علاوه بر این سرمایه شما در بورس به سرعت قابلیت نقد شوندگی دارد و این مسئله نیز یک مزیت مهم به شمار می رود. در پایان پیشنهاد می کنیم مقاله ای که در رابطه با کارمزد نوشته ایم را نیز از دست ندهید. این مقاله را می توانید در صفحه کارمزد چیست بخوانید.

سوالی در مورد تعریف بازار بورس دارید؟ از ما بپرسید!

در این مقاله به پرسش بورس چیست پاسخ داده و به تعریف بازار بورس پرداختیم. اما اگر هنوز سوالی در رابطه با بورس دارید، آن را با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید. اگر هم به دنبال یک نرم افزار مالی مناسب هستید، همین حالا از طریق شماره ۰۲۱-۸۱۰۲۲۰۰۰ با مشاوران سپیدار در ارتباط باشید.

معرفی انواع بازار اوراق بهادار و مزایای ورود شرکت ها به بورس

در متن حاضر مطالبی در خصوص مزایای ورود به بورس ارائه شده است. از سوی دیگر با توجه به این که بازار اوراق بهادار شامل بخش های متنوع و متعددی است، بخش بندی و تقسیم بندی های مرتبط با آن نیز بیان شده و به صورت اجمالی تشریح گردیده است.

مزایای ورود شرکت ها به بورس و معرفی انواع بازار اوراق بهادار

ورورد به بورس برای شرکت ها مزایایی دارد که اولین آن ها به ارتباط گرفتن متقابل با مشتریان جدیدی است که شاید بدون ورود به بورس هرگز با شرکت آشنا نمی شدند. این مزیت یکی از بزرگترین موارد مهم در این خصوص است.

شرکت ها با عضو گیری و اشتراک گذاری سهام شرکت خود بالنده می شوند و می توانند در تولید موفق تر عمل نمایند و یا به ارائه خدمت بهتری دست یابند. بورس مکانی است که حتی همین آشنایی ساده باعث می شود که یک شرکت کوچک در طول زمان به یک قدرت تبدیل شود و بتواند در صادرات یا واردات نیز وارد شود.

از سوی دیگر باید اشاره نمود که به منظور حمایت از تولید، سازمان بورس و سازمان امور مالیاتی تمهیداتی را برای شرکت های حاضر در بورس در نظر گرفته اند که یکی از آن ها معافیت های مالیاتی است که بر اساس قانون و مقررات بورسی اعمال می شود. همین امر باعث می شود تا شرکت ها منافع بیشتری کسب کنند و سودآوری آن ها افزون گردد.

بر این اساس، این شرکت ها حداقل از ۱۰ درصد معافیت مالیاتی بهره مند خواهند شد. از سوی دیگر زمانی که تولید افزایش یابد، ارزش سهام نیز افزوده خواهد شد و همین امر می تواند علاوه بر ارتقاء سطح کیفی شرکت، به افزایش انتشار اوراق سهام نیز منجر گردد.

حال باید به این موضوع اشاره کرد که آیا ورود به بازار اوراق بهادار از یک طریق امکان پذیر است یا روش ها و راه های گوناگونی نیز برای ورود وجود دارد؟

در ادامه در خصوص این موضوع مطالبی را مرور می نماییم و به صورت اجمالی انواع بازار اوراق بهادار را تشریح می نماییم.

انواع بازار اوراق بهادار

در طبقه بندی های مختلف می توان بورس را تشریح کرد. با توجه به این که سهم برگه ای است که به واسطه ارزش گذاری دارای قیمت می شود، لذا سهام را اوراق بهادار می نامند. اما با توجه به این که در بورس بازار های متعددی وجود دارد مثلا بازار بورس کالا، بورس انرژی و موارد مشابه دیگر، لذا بازار اوراق بهادار نیز متنوع هستند.

در گام اول بازار های مالی را با هم مطالعه می نماییم.

بازار های مالی بازارهای بزرگی هستند که در سطوح بین المللی علاوه بر مواردی که در بازار های داخلی مشاهده می شود، موارد متعدد دیگر و حتی بازار های جدید دیجیتالی را نیز شامل می شوند. بازار های مدرن جدید انواع بازار سهام نیز در حال شکل گیری می باشند.

بازار های مالی تمام بازار هایی هستند که شامل افراد و شرکت هایی می باشند، گردآورنده آن بوده و عملکرد آن ها در انواع تحولات مالی کشور تاثیرگذار است. این تاثیر می تواند خرد یا کلان باشد. دارایی مالی نوعی دارایی نامشهود است. بازارهای مالی متنوع هستند. نحوه تقسیم بندی این بازار ها باعث تنوع آن ها می شود.

مثلا می توان این بازار ها را بر اساس سر رسید حق مالی تقسیم بندی کرد و یا ساختار سازمانی این بازار ها یکی از عوامل طبقه بندی آن ها محسوب می شود. در ادامه انواعی از بازار های مالی را تشریح می کنیم.

: این بازار اوراق بدهی کوتاه مدت را مبادله می نماید. کوتاه مدت بودن به معنای سر رسید کمتر از یکسال است. ماهیت اصلی این بازار بر نقد شوندگی بالا متمرکز است. در این بازار ریسک پایین بوده و اشخاصی در این بازار فعالیت دارند که با توجه به محتوای تعریف شده بتوانند این ویژگی ها را تامین کنند مانند بانک ها. : بازار اوراق بهادار که در آن سهام میان مدت و بلند مدت شرکت ها در آن عرضه می شود از جمله این بازارها می باشد. با توجه به این که موعد سر رسید متغیر می باشد و عموما با توجه به سرمایه گذاری های انجام شده از یکسال بیشتر است، لذا ریسک ایجاد شده نیز بالاتر می باشد. در این بازار با خرید و فروش سهام سودآوری ایجاد می شود و نقد شوندگی به سهولت بازار پول نمی باشد. نقد شوندگی زمانی ایجاد می شود که بتوان در موعد مقرر و مناسب سهام را فروخت.

دو بازار معرفی شده فوق، تقسیم بندی از بازار اوراق بهادار بر اساس موعد سر رسید می باشند.

تقسیم بندی بازار های مالی بر اساس نوع انتشار اوراق بهادار

در این نوع تقسیم بندی دو نوع بازار وجود دارد. بازار اولیه و بازار ثانویه، بازار هایی هستند که بر اساس نوع انتشار اوراق بهادار ایجاد شده اند.

زمانی که یک شرکت برای اولین دفعه وارد بازار بورس می شود و سهام خود را ارائه می دهد تا بر اساس قوانین سازمان بورس اوراق بهادار و مقررات قیمت گذاری، قیمت سهام مشخص گردد، این اقدامات در بازار اولیه صورت می پذیرد و سهامداران به این ترتیب با شرکت مورد نظر ارتباط برقرار کرده و سهامدار آن خواهند شد.

در مقابل زمانی که شرکت پذیره نویسی نمود و سهام آن قیمت گذاری شد و در بازار اولیه تمام اقدامات جهت حضور شرکت در بورس محقق گشت، زمان آن فرا می رسد تا سهام شرکت خرید و فروش شده و در بورس به معامله گذاشته شود.

این بازار را که در آن معامله سهام صورت می پذیرد به بازار ثانویه معروف است. در این نوع از بازار، بازار های متعدد جانبی نیز وجود دارند که به فعالیت مشغول هستند مثلا بازار های خارج از بورس که شامل دلال ها و انواع کارگزاری ها می باشند به معامله گری می پردازند و امکانات متعدد مالی را فراهم می آورند.

از مثال های دیگر می توان به بازار های سوم و چهارم نیز اشاره نمود که زیر مجموعه ای از بازار های ثانویه می باشند.

موارد ذکر شده همگی از مزایای ورود به بورس هستند و تقسیم بندی های بازار اوراق بهادار نیز باعث می شود تا این مزایا دوچندان شوند. در خصوص مطالب بیشتر در این خصوص، می توانید به سایت تخصصی مالیات مدیا وارد شده و اطلاعات جامعی در این خصوص به دست آورید و بازار اوراق بهادار را با مالیات مدیا بیشتر رصد نمایید. با ما همراه باشید.

به طور کلی دومارکت(بازار)وجود دارد: بازارهای یک طرفه و بازارهای دو طرفه:

مانند بازار بورس تهران،در این بازار سهامی را خریداری کرده و با گذشت زمان سهام خریداری شده را با سود یا ضرر می فروشند. در بازارهای دو طرفه: مانند بازار آتی سکه در ایران یا بازارهای جهانی که در آن می توان علاوه بر خرید، فروش را نیز انجام داد(فروش سهمی که از قبل نداشته اید) وبا کاهش قیمت نیز وارد سود شوید.

با خرید سهام در بازارهای یک طرفه با رشد آن سهم وارد سود خواهید شد و اگر آن سهم کاهش پیدا کند شما نیز ضرر می کنید این کل داستان بازارهای یک طرفه هست که شما صرفا فقط با افزایش سهام می توانید سود کنید .

درواقع معامله گر فقط در سهام های صعودی (گاوی) سود کنند. وباید منتظر بماند برای خرید در یک قیمت مناسب تا با افزایش آن سود کسب کنید.

نمودار سهام بانک ملت در بازار بورس تهران

بازارهای دوطرفه

در بازار های دو طرفه می توان هم از خرید سود کرد هم از فروش. در واقع سهام نداشته را میتوان فروخت. برای مثال: سهام شرکت اپل (اپل در بورس آمریکا که یک بازار دوطرفه هست قرار دارد)، افزایش پیدا می کند اما درواقع حباب قیمتی دارد لذا می توانید سهام این شرکت را بفروشید و در صورت کاهش قیمت آن سود ببرید. وبدین گونه است که بدون داشتن این سهام آن را میتوان فروخت. تصویر زیر نمودار قیمتی سهام بانک ملت در سالهای اخیر می باشد.

اگر بازار بورس تهران دوطرفه بود امکان سود در نزول قیمت سهم وجود داشت و با پایین آمدن سهام، با فروش آن ، واردسود دهی می شدید (بدون اینکه این انواع بازار سهام سهام را از قبل داشته یا خریداری کرده باشید). ولی همانطور که در تصویر میبینید صرفا می توان از ریز موج های صعودی کوچک آن در طول مسیر نزول، سود برد،زیرا بازار یک طرفه است.

توجه داشته باشید زمانی که در بازار یکطرفه سهامی میخرید با افزایش آن سود میکنید و با افت آن سهم وارد ضرر میشوید. سود دهی در بازارهای دو طرفه هم اینگونه است که اگر سهامی را بفروشید و قیمت افت کند وار سود میشوید اما با بالا رفتن قیمت سهام وارد ضرر خواهید شد.

به نمودار سهام بانک ملت توجه کنید. علاوه بر اینکه می توانید این سهام را در قیمت موردنظر خریداری کنید و با صعود سهام واردسود شوید، می توانیداین سهام را بفروشید البته اگربا تدبیر و استدلال خود میدانید که است که این سهم حباب قیمتی دارد. درواقع اگر استدلال شما درست باشد و قیمت ها کاهش پیدا کرد شما سود میکنید. اما واضح است که اگر اشتباه کنید و قیمت سهام افزایش بیابد و شما در معامله فروش باشید دچار ضرر خواهید شد.