انواع بازار در فرابورس

فرابورس چیست و انواع بازارها در فرابورس ایران کدامند؟

آشنایی با بورس و انواع بازار بورس

برای شناخت و فهمیدن این موضوع که واقعا بورس چیست و آشنایی بیشتر با آن بهتر است از “بازار” و تعریف آن شروع کنیم. در یک تعریف ساده، می توان گفت که:

✓بازار مکانی است که در آن خرید و فروش صورت می گیرد.

✓ساده تر این است که بگوییم هرگاه شرایطی فراهم شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معامله ای صورت پذیرد بازار تشکیل شده است.

✓ این شرایط می تواند مکان خاصی یا شبکه ای ارتباطی مثل اینترنت باشد.

✓ در بازارها به طور کلی دو نوع دارایی، دارایی های واقعی و دارایی های مالی، مورد معامله قرار می گیرند.

◯ دارایی های واقعی همان دارایی های فیزیکی هستند (مثل زمین، ساختمان و انواع کالا مانند ماشین، لوازم خانگی و …)

◯ دارایی های مالی و دارایی های کاغذی و بهتر بگوییم اسنادی هستند، مثل سهام و اوراق مشارکت.

بورس بازاری است که در آن دارایی های مختلف مورد معامله قرار می گیرد.

فرابورس چیست؟

در کنار بورس سهام، بازار مجزایی وجود دارد موسوم به فرابورس (OTC) یا خارج از بورس.

در تعریف جهانی فرابورس، سهام شرکت‌هایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله می‌شوند.

در فرابورس سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات دارد و صرفا برای جلوگیری از کلاه‌برداری‌ها معامله شرکت‌هایی که شرایط لازم برای ورود به بورس را ندارند در این بازار انجام می‌دهند.

البته باید در نظر داشت که فرابورس ایران از شکل فرابورس در دنیا متمایز شده و خود در حد یک بورس فعالیت می‌کند. یعنی فرابورس ایران صرفا جایی برای معاملات توافقی سهام نیست و بسیاری از شرکت‌ها در این بازار حضور دارند و مشابه معاملات سهام با مکانیزم عرضه و تقاضا و به صورت برخط معامله می‌شوند.

همچنین تعداد قابل توجهی اوراق بدهی در فرابورس ایران معامله می‌شوند و در نتیجه این شرکت را به یک بورس کامل تبدیل کرده است. دامنه نوسان شرکت‌های فرابورسی همانند شرکت‌های بورس اوراق بهادار 5 درصد است.

بازاری به نام بورس کالا

بورس کالا نیز نوع دیگری از انواع بورس محسوب می‌شود. در بورس‌های کالایی معاملات روی یک کالای فیزیکی انجام می‌شود. بنابراین، بورس کالا مکانی است که طلا، فلزات، محصولات کشاورزی و … مورد معامله قرار می‌گیرند.

عموما بورس کالا مورد توجه فعالان واقعی اقتصاد در بخش تولید و تجارت است. یعنی کسانی که مستقیما در فعالیت خود نیاز به یک کالای مشخص دارند از طریق بورس در قیمت‌هایی شفاف‌تر و در فضایی رقابتی احتیاج خود را رفع می‌کنند.

این معاملات به بازار موسوم به معاملات فیزیکی مربوط می‌شود. در کشورمان بورس کالا به صورت بسیار محدود دارای بازار آتی و آپشن است و در نتیجه عموما بازیگران حقوقی در معاملات بازار فیزیکی بورس کالا فعالیت دارند. معاملات بورس آتی سکه یا اختیار سکه جزو معدود ابزارهایی است که در بورس کالایی کشورمان وجود دارد که در آن تعداد زیادی از فعالان حقیقی نیز حضور دارند.

بازار فیوچرز یا آتی چیست؟

در عمل بازارهایی برای معاملات غیرفیزیکی کالاها تعریف شده است که به بازار فیوچرز یا آتی (futures) و آپشن یا اختیار (options) شهرت دارند. در این بازارها کالاها برای تحویل در آینده معامله می‌شوند.

در این بازارها دو گروه فعالیت می‌کنند؛ مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان واقعی در کنار سفته‌بازان. هدف حضور بخش واقعی در بازار آتی و آپشن آن است که درآمد یا هزینه‌های خود را از ریسک‌های احتمالی مبری کنند. به این عملیات پوشش ریسک (hedge) گفته می‌شود که خریدار یا فروشنده یک کالا قیمت معامله یک محصول در آینده را تثبیت می‌کند.

اما گروه دوم موسوم به سفته‌بازان از نوسان قیمت‌ها در قراردادهای آتی یا اختیار کسب سود می‌کنند. بنابراین، بر خلاف بورس کالای فیزیکی، حضور افراد خُرد در بازارهای آتی و آپشن مرسوم است.

بازاری به نام بورس انرژی

یکی دیگر از انواع بورس که از سال 91 به بورس‌های ایران اضافه شد، بورس انرژی است. این بورس یه نوع بورس کالایی است که در آن معاملات حامل‏های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر آن انجام می‌شود. حامل های انرژی شامل نفت، گاز، برق و … است.

بورس انرژی عنوان چهارمین بورس کشور است که به منظور عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ، حق آلودگی و سایر حامل‌های انرژی شکل گرفته است.

شرکت های سرمایه گذاری

با پیشرفت سازوکارهای مالی در سال های اخیر و گسترده شدن فعالیت های بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی، نهادهای مالی متعددی به وجود آمدند. شرکت های سرمایه گذاری یکی از همین نهادها هستند که در حال حاضر خدمات متعددی را در حوزه خرید و فروش سهام و. ارائه می کنند. در واقع، هدف اصلی از تاسیس چنین شرکت هایی، تسهیل و فراهم کردن زمینه برای سرمایه گذاری افراد در قالب این شرکت ها است و تجربه ها نشان داده است که این نهادها می توانند خدمات و فعالیت های گسترده ای را برای سرمایه گذاران به وجود بیاورند. در ادامه مقاله به معرفی شرکت های سرمایه گذاری و همچنین گروه سرمایه گذاری ها در بورس ایران می پردازیم.

شرکت سرمایه گذاری سرمایه چیست؟

براساس بند 21 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، شرکت سرمایه گذاری (Investment Company) از مصادیق نهادهای مالی می باشد که حرفه اصلی و در واقع موضوع اصلی فعالیت آن در اساسنامه، سرمایه گذاری در سهام، سهم الشرکه‌، واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت ها، موسسات یا صندوق ها‌ی سرمایه گذاری با هدف کسب انتفاع بدون کسب کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه در شرکت، مؤسسه یا صندوق سرمایه گذاری سرمایه پذیر در چارچوب قوانین و مقررات است. توجه داشته باشید که فعالیت این شرکت ها در حوزه و محدوده مشخص شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار است و عملکرد آن ها توسط این نهاد ارزیابی می شود.

در واقع، شرکت های سرمایه گذاری نهادهایی هستند که با گردآوری افراد متخصص در حوزه بازارهای مالی، اقتصاد، تحلیل بنیادی و. ، اقدام به خرید و فروش سهام شرکت ها و یا دیگر اوراق بهادار در بازار سرمایه می کنند و یک پرتفوی متشکل از دارایی های مختلف تشکیل می دهند. لازم به ذکر است که پرتفوی شرکت های سرمایه گذاری، فقط به سهام شرکت های بورسی ختم نمی شود و گستره سرمایه گذاری آن ها ممکن است شرکت های غیربورسی را نیز با خود همراه کند.

تفاوت شرکت های سرمایه گذاری با هلدینگ

سوالی که پیش می آید این است که با تعریفی که از شرکت های سرمایه گذاری گفته شد، این نهادها چه تفاوتی با شرکت های مادر (هلدینگ) دارند؟ پاسخ این سوال را بایستی در اهداف این 2 نهاد جستجو کرد؛ به این معنا که یک شرکت سرمایه گذاری، تنها با هدف کسب سود و منفعت اقدام به خرید و فروش سهام شرکت ها می کند، به اینصورت که اگر قیمت سهام از ارزش ذاتی آن بالاتر برود، آن را می فروشند و در طرف مقابل، وقتی که قیمت سهام به زیر ارزش ذاتی برسد، شروع به خرید می کنند. بنابراین، این شرکت ها هیچگونه دخل و تصرفی در روند مدیریتی شرکت هایی که سهام آن را خریده اند، ندارند.

اما نوع فعالیت و اهداف شرکت های هلدینگ متفاوت است؛ به این معنا که اکثر شرکت های هلدینگ با هدف در اختیار گرفتن بخشی از مدیریت شرکت ها، سهام آن ها را خریداری می کنند و الزاما معاملات و خرید و فروش های آن ها برای کسب سود نیست.

برای تاسیس یک شرکت سرمایه گذاری، چقدر سرمایه لازم است؟

مطابق مصوبه مورخ 1391/6/25 هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، حداقل سرمایه شرکت های سرمایه گذاری و مادر (هلدینگ) مبلغ یکصد میلیارد ریال (10 میلیارد تومان) تعیین شده است.

انواع شرکت های سرمایه گذاری

این شرکت ها انواع مختلفی دارند و به لحاظ ساختار، آن ها را می توان با 4 دیدگاه دسته بندی کرد:

1) برحسب حوزه فعالیت

سرمایه گذاری با حوزه فعالیت عام
• شرکت سرمایه گذاری با حوزه فعالیت خاص

2) برحسب نوع فعالیت

• شرکت‌هایی با فعالیت عام
• شرکت‌هایی با فعالیت خاص

3) برحسب پذیرش در بازار بورس

• شرکت های سرمایه گذاری پذیرفته شده در بورس
• شرکت های خارج از بورس

4) برحسب نوع مالکیت

• شرکت‌ سرمایه گذاری با مالکیت دولتی
• شرکت‌ سرمایه گذاری با مالکیت خصوصی
• شرکت‌ سرمایه گذاری وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی
• شرکت‌ سرمایه گذاری با مالکیت مختلط

شرکت های سرمایه گذاری در بورس

حوزه فعالیت این شرکت ها به بازار سرمایه نیز رسیده است و در این بازار، گروهی تحت عنوان «سرمایه گذاری ها» وجود دارد که در حال حاضر میزبان تعداد زیادی از این شرکت ها است و به لحاظ ارزش بازار، می توان آن را به عنوان یک گروه متوسط در نظر گرفت. شرکت های فعال در گروه انواع بازار در فرابورس سرمایه گذاری ها عبارت اند از:

• سرمایه گذاری تدبير گران فارس و خوزستان (سدبير)- بازار اول فرابورس
• سرمايه گذاری صبا تامين (صبا)- بازار اول فرابورس
• سرمایه گذاری و خدمات مديريت صندوق بازنشستگی كشوری (مديريت)- بازار اول فرابورس
• سرمايه گذاری مالی سپهر صادرات (وسپهر)- بازار اول فرابورس
• سرمايه گذاری سبحان (وسبحان)- بازار اول فرابورس
• گسترش سرمايه گذاری ايرانيان (وگستر)- بازار اول فرابورس
• مجتمع صنايع و معادن احياء سپاهان (واحيا)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمايه گذاری پارس آريان (آريان)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمايه گذاری مس سرچشمه (سرچشمه)- بازار دوم فرابورس
• سرمايه گذاری هامون صبا (وهامون)- بازار اول فرابورس
• سرمايه گذاری ملت (وملت)- بازار پايه نارنجی فرابورس
• سرمايه گذاری آوا نوين (وآوا)- بازار اول فرابورس
• سرمايه گذاری پويا (وپويا)- بازار اول فرابورس
• سرمايه گذاری افتخار سهام (وفتخار)- بازار انواع بازار در فرابورس پايه زرد فرابورس
• شركت سرمايه گذاری اعتلاء البرز (اعتلا)- بازار اول فرابورس
• سرمايه گذاری جامی (وجامی)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمايه گذاری وثوق امين (وثوق)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمايه گذاری ساختمانی نوين (وثنو)- بازار پايه زرد فرابورس
• تكادو (وكادو)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمايه گذاری ارس صبا (وارس)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمایه گذاری کارکنان صنعت برق زنجان وقزوی (وبرق)- بازار پايه زرد فرابورس
• شركت توسعه اقتصادی آرين (وآرين)- بازار پايه زرد فرابورس
• گروه صنايع معادن فلات ايرانيان (فلات)- بازار پايه زرد فرابورس
• مديريت سرمايه گذاری كوثر بهمن (وكبهمن)- بازار اول فرابورس
• احياء صنايع خراسان (واحصا)- بازار پايه زرد فرابورس
• گروه توسعه مالی مهر آيندگان (ومهان)- بازار دوم فرابورس
• سرمايه گذاری معيار صنعت پارس (معيار)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمايه گذاری صنايع ايران (وايرا)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمایه گذاری چشم انداز توسعه شمال (وشمال)- بازار پايه نارنجی فرابورس
• سرمايه گذاری نيروگاهی ايران (وسنا)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمايه گذاری توسعه گوهران اميد (گوهران)- بازار دوم فرابورس
• سرمايه گذاری لقمان (ولقمان)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمايه گذاری ايساتيس پويا (ويسا)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمايه گذاری اقتصاد نوين (سنوين)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمایه گذاری آرين توسكا (وآتوس)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمایه گذاری امين توان آفرين ساز (وامين)- بازار پايه زرد فرابورس
• سرمایه گذاری فنی و مهندسی مشانير (ومشان)- بازار پايه زرد فرابورس

سودآوری شرکت های سرمایه گذاری به چه شکل است؟

فعالیت اصلی این شرکت ها به اینصورت است که با در اختیار داشتن مبلغی معین، اقدام به سرمایه گذاری در گروه ها و شرکت های مختلف بورسی یا خارج از بورس می کنند و یک پرتفوی تشکیل می دهند و عملکرد یک شرکت سرمایه گذاری کاملا وابسته به بازدهی دارایی های داخل سبد سرمایه گذاری خود است و به طور کلی، این شرکت ها از 2 راه می توانند بازدهی خلق کنند:

1) سود نقدی

یکی از ویژگی های بسیار خوب بازار سهام، تقسیم سود نقدی در بین سهامداران است؛ اما سوال مهم این است که یک شرکت سرمایه گذاری، چگونه می تواند به ازای هر سهم، بازدهی داشته باشد؟ همانطور که گفته شد، شرکت سرمایه گذاری در سهم ها و شرکت های مختلف، سرمایه گذاری می کند و خود این سهم ها که داخل پرتفو هستند، سودسازی دارند و سود این شرکت سرمایه گذاری نیز به شکل غیرمستقیم ناشی از سودسازی شرکت هایی است که سهام آن ها در پرتفوی سرمایه گذاری وجود دارد.

به عنوان مثال، یک شرکت سرمایه گذاری، بخشی از پرتفوی خود را به خرید سهام یک شرکت پتروشیمی اختصاص می دهد و این شرکت پتروشیمی، به ازای هر سهم، 800 تومان سود تقسیم کرده است؛ بنابراین، شرکت سرمایه گذاری که سهام این پتروشیمی را در اختیار دارد، از سود تقسیمی پتروشیمی منتفع می شود و این شرکت سرمایه گذاری نیز، سود بدست آمده را در بین سهامداران خود تقسیم می کند. در واقع، در اینجا 2 مرحله رخ داده است: در مرحله اول، پتروشیمی به شرکت سرمایه گذاری سود داده است و در مرحله دوم، این شرکت سرمایه گذاری، سود بدست آمده را در بین سهامداران تقسیم کرده است.

2) رشد قیمت دارایی های داخل پرتفوی

همانطور که گفته شد، شرکت های سرمایه گذاری سبد متنوعی از دارایی های مختلف (سهام، اوراق مشارکت و. ) را در اختیار دارند؛ بنابراین، وقتی که قیمت این دارایی ها به هر دلیلی بالا می رود، ارزش سبد شرکت سرمایه گذاری نیز افزایش پیدا می کند و این موضوع، خود را در قیمت سهام این شرکت سرمایه گذاری نشان می دهد.

به عنوان مثال، ارزش دارایی های داخل پرتفوی یک شرکت سرمایه گذاری به میزان 30 درصد بالا رفته است، بنابراین قیمت دارایی های در اختیار این شرکت، به اندازه 30 درصد افزایش پیدا می کند. قطعا این موضوع باعث بالا رفتن قیمت سهام شرکت سرمایه گذاری مذکور می شود.

جمع بندی

پیچیده شدن فعالیت ها و سازوکارهای اقتصادی باعث به وجود آمدن نهادهای مالی متعددی شده است. یکی از همین نهادها، شرکت های سرمایه گذاری هستند که فعالیت آن ها در حوزه خرید و فروش دارایی های مختلف مانند سهام، اوراق بهادار و. است و ساختار آن ها با شرکت های هلدینگ تفاوت دارد و در حال حاضر گروهی تحت عنوان «سرمایه گذاری ها» در بازار سرمایه به وجود آمده است که میزبان این شرکت ها می باشد.

فرابورس چیست و انواع بازارها در فرابورس ایران کدامند؟

فرابورس چیست و انواع بازارها در فرابورس ایران کدامند؟

در این مقاله به موضوع فرابورس چیست و معرفی انواع بازارها در فرابورس ایران پرداخته شده است، پس اگر قصد آشنایی و کسب اطلاعات کامل در این خصوص دارید، تا انتهای این نوشته از سایت کارگزاریاب همراه ما باشید.

همانطور که می دانید بازار بورس بازاری برای معامله سهام و اوراق بهادار است که با ثبت نام در سامانه سجام و یکی از کارگزاری های رسمی و دریافت کد بورسی، می توان در آن به فعالیت پرداخت و با سرمایه گذاری اصولی و منطقی، سرمایه و سود خود را افزایش داد. حال ممکن است در کنار بازار بورس، عبارتی مانند «فرابورس» نیز به گوشتان خورده باشد اما با سازوکار آن آشنا نباشید و حالا می خواهید بدانید فرابورس چیست. در ادامه با بازار فرابورس و سازوکار آن و همچنین انواع بازارهای زیرمجموعه فرابورس آشنا شوید.

فهرست مطالب تعریف فرابورس

فرابورس چیست؟

بازار فرابورس فعالیت خود را در سال 1387 تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار کشور آغاز کرد و به لحاظ هایی شبیه به بازار بورس است. برخی از افراد بازار بورس و فرابورس را به دلیل شباهت در ساختار و نحوه خرید و فروش سهام، کاملا شبیه به هم می دانند اما این تصور اشتباه بوده چرا که بازار بورس و فرابورس در موارد زیادی از جمله شرایط و قوانین حاکم، شرایط پذیرش شرکت ها، انواع بازارهای زیرمجموعه و … تفاوت دارند.

در پاسخ به سوال اینکه فرابورس چیست؟ باید گفت که فرابورس یکی از بازارهای سرمایه می باشد که همانند بورس اوراق بهادار در آن سهام و اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد با این تفاوت که شرایط و قوانین مخصوص به خود را دارد. «فرابورس» از عبارت Over the Counter Market (OTC) گرفته شده است که معنی خارج از بورس را دارد.

تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟

اصلی ترین تفاوت فرابورس و بورس آن است که شرایط و قوانین برای پذیرش شرکت ها در فرابورس ساده و راحتتر می باشد. در بازار بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که هر شرکتی قادر به ورود به آن نیست به همین دلیل بازاری به نام فرابورس ایجاد شد تا شرکت هایی که قصد ورود و فعالیت در بازار سرمایه را دارند اما هنوز شرایط لازم برای حضور و پذیرش در بازار بورس را ندارند، در این بازار مشغول به فعالیت شوند. پس فرابورس اجازه می دهد شرکت ها با شرایط راحتتر و همچنین سریعتر وارد بازار سرمایه شوند و از مزایای بازار اوراق بهادار بهره مند گردند.

قابل ذکر است که نظارت بر شرکت ها در فرابورس کمتر از بورس است. همچنین شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس به منظور شفافیت در عملکرد، گزارش های سالیانه بیشتری را ارائه می دهند. شفافیت در عملکرد شرکت های بورسی موجب کاهش ریسک در سرمایه گذاری سهام آنها می شود، پس ریسک سرمایه گذاری در فرابورس بیشتر از بورس است.

پذیرش در فرابورس چه مزایایی برای شرکت ها دارد؟

اما انواع بازار در فرابورس مزایای پذیرش در بازار فرابورس برای شرکت ها چیست؟ در ذیل به برخی از مزایای بازار فرابورس اشاره شده است:

1. پذیرش آسان

اولین مزیت فرابورس این است که شرکت ها با شرایط و قوانین آسان پذیرش می شوند و حداکثر یک ماه طول می‌کشد تا شرکت‌ها بتوانند به فروش سهام و افزایش سرمایه خود در این بازار بپردازند.

2. معافیت مالیاتی

مزیت دیگر فرابورس معافیت مالیاتی برای شرکت ها می باشد. کلیه شرکت های پذیرفته شده در فرابورس (بجز شرکت های بازار پایه) مشمول معافیت مالی درآمد هستند که به صورت مستقیم بر سود سرمایه گذاران نیز تاثیر می گذارد.

3. تامین مالی ارزان

شرکت های عضو بازار OTC سرمایه های کوچک سرمایه گذاران را در طرح و پروژه های خود مورد استفاده قرار می دهند و از مزایای تامین مالی ارزان قیمت بهره می گیرند.

4. وثیقه گذاری سهام توسط شرکت ها

در بازار فرابورس امکان وثیقه گذاری سهام برای شرکت ها فراهم می باشد. به طوری که شرکت بخشی از سهام را به عنوان وثیقه در اختیار بانک قرار داده و اقدام به دریافت تسهیلات می کند.

همچنین ورود به فرابورس می تواند مقدمه ای برای توسعه و گسترش مالی و عملکردی شرکت ها و ورود به بازار بورس باشد. سرمایه گذاران نیز می توانند با خرید و فروش سهام شرکت های فرابورسی سود کسب نمایند. می توان با سرمایه گذاری در شرکت های مختلف فرابورسی ریسک معاملات را کاهش داد و از سود سهام، افزایش قیمت سهام، تنوع سرمایه‌گذاری، اطمینان از محل سرمایه‌گذاری، معافیت مالیاتی، حق خرید سهام جدید و نوسان‌های روزانه قیمت سهام در فرابورس، سود و سرمایه خود را افزایش داد.

انواع بازارهای فرابورس ایران

بازار فرابورس از چهار بازار زیرمجموعه شامل بازار اول، دوم، پایه (زرد، نارنجی و قرمز) و بازار سوم، بازار شرکت های کوچک و متوسط تشکیل شده است که در ادامه هر یک به طور جداگانه تشریح شده است.

ویژگی های بازار اول فرابورس

بازار اول فرابورس بازاری است که سخت ترین شرایط برای پذیرش شرکت ها را دارد به همین دلیل دارای ریسک سرمایه گذاری کمتری نیز نسبت به دیگر بازارهای زیرمجموعه است. دامنه نوسان بازار اول فرابورس به تازگی از 6 به 7 درصد رسیده است. همچنین حجم مبنایی برای سهام در نظر گرفته نشده به عبارتی سهام و اوراق بهادار در این بازار بدون حجم مبنا هستند.

شرکت ها برای پذیرش در بازار اول فرابورس لازم است دارای ویژگی های ذیل باشند:

• شرکت ها نباید زیان انباشته داشته باشند
• باید حداقل 10 درصد از کل سهام ثبت شده، شناور باشد. یعنی در اختیار سرمایه گذاران خرد بازار قرار داشته باشد.
• شرکت ها بعد از گذشت 24 ماه از زمان بهره برداری قابل پذیرش در این بازار هستند.
• مدیرعامل و اعضای هیئت‌ مدیره نباید سوء پیشینه و محکومیت‌های کیفری، سوء شهرت در زمینه فعالیت‌های شغلی داشته باشند

ویژگی های بازار دوم فرابورس

ویژگی های بازار دوم فرابورس به این شرح است که همانند بازار اول سهام شرکت ها و اوراق بهادار مورد داد و ستد قرار می گیرد. اما تفاوتی که با آن دارد است است شرایط و قوانین برای پذیرش در این بازار راحتتر بوده. پس شرکت هایی که شرایط کافی و لازم برای عضویت در بازار اول فرابورس را ندارند، در بازار دوم پذیرش می شوند. بازار دوم فرابورس برای شرکت های کوچک، تازه تاسیس و زیان دیده مناسب است. شرکت هایی از این دست که به منظور تامین مالی و افزایش سرمایه، قصد دارند از سهامی خاص به عام تبدیل شوند.

پذیرش در بازار دوم فرابورس دارای شرایط ذیل است:

• گذشت حداقل 12 ماه از تاسیس شرکت
• نداشتن پرونده شکایت مالی
• سهام شناور شرکت حداقل 5 درصد باشد
• حداقل سرمایه ثبت شده 100 میلیون تومان باشد
• اعضای هیئت‌ مدیره و مدیر عامل شرکت سابقه محکومیت کیفری نداشته باشند

ویژگی های بازار پایه فرابورس

ویژگی ها و شرایط ذکر شده برای بازار اول و دوم، برای بازار پایه برقرار نمی باشد. شرکت ها برای پذیرش مراحل و پروسه ای را طی نمی کنند. بازار پایه دارای سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز است که به ترتیب ذکر شده ریسک سرمایه گذاری در آنها از کم به زیاد است.

ویژگی های بازار سوم فرابورس

شرکت هایی که شرایط پذیرش و عضویت در دیگر بازارهای فرابورس را ندارد، در بازار سوم پذیرش می شوند. شرایط خاصی برای پذیرش وجود ندارد و تنها با چند اقدام اداری به راحتی عضو این بازار می شوند. عضویت در این بازار برای شرکت های در شرف تاسیس نیز امکان پذیر است که می توانند اوراق مشارکت رهنی، گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت، سهام شرکت‌های سهامی را پذیره نویسی نمایند.

بازار شرکت های کوچک و متوسط (بازار SME)

بازار SME یکی از بازارهای زیرمجموعه فرابورس ایران می باشد که دارای دو تابلو رشد و دانش‌ بنیان است. فرابورس به هدف کمک به تامین مالی و بهره مندی آنها از مزایای مالی، بازار شرکت‌های کوچک و متوسط را راه اندازی کرد.

از نکات مهم این بازار این است که سرمایه گذاران خرد نمی توانند در آن فعالیت داشته باشند و فقط سرمایه‌گذاران نهادی و برخی از سرمایه‌گذاران حقیقی واجد شرایط مجاز به خرید و فروش هستند. این سرمایه گذاران شامل اشخاص حقوقی و سرمایه گذاران نهادی مثل بانک ها، بیمه ها، شرکت های سرمایه گذاری، صندوق های بازنشستگی، هلدینگ ها، صندوق های جسورانه، شرکت های تامین سرمایه می باشند.

معاملات در بازار فرابورس چگونه است؟

ممکن است تصور کنید برای خرید و فروش سهام شرکت های پذیرفته شده در فرابورس، این بازار شرایط و نحوه معاملات مخصوص به خود را دارد، اما باید بدانید ساختار فرابورس و بازار بورس شبیه به هم است و داد و ستد سهام در فرابورس شبیه به بازار بورس است و نیازی به اقدام خاص یا اخذ کد بورسی جداگانه ندارد.

سخن آخر

در این مطلب به طور با بازار فرابورس و انواع بازارهای زیرمجموعه آن آشنا شدید. پس همانطور که گفته شد بازار فرابورس در کنار بازار بورس اوراق بهادار، بازی است که در آن سهام شرکت های پذیرفته شده در آن داد و ستد می شود. معاملات فرابورس همانند معاملات بازار بورس است.

انواع بازارهای مالی و بورس های بین الملی در دنیا

هر بازاری که در آن خرید و فروش اوراق بهادار انجام شود بازار مالی ( Financial markets ) در سیستم های سرمایه داری بازارهای مالی جزئ شریان های اصلی اقتصاد است. بازار بورس یکی از انواع بازارهای مالی است که نقش پر رنگی در اقتصاد دارد.

بنابراین هر بازاری که در آن تجارت (خرید و فروش) اوراق بهادر (سندهای با ارزش) انجام شود یک بازار مالی محسوب می شود.

ماهیت بازارهای مالی

بازارهای مالی به ایجاد یک سیستم باز و منظم برای شرکت ها جهت دستیابی به سرمایه موجود در سطح بازار کمک می کند. به عبارت دیگر هدف یک بازار مالی جذب سرمایه و نقدینگی برای شرکت های تجاری است. همچنین به مشاغل اجازه می دهد ریسک خود را به واسطه حضور در این بازارها جبران کنند.

دو خصوصیت اصلی بازارهای مالی

شفافیت و عمومی بودن دو ویژگی این بازارها است، عمومی بودن یعنی شرایط برای جذب سرمایه های خرد به واسطه شفافیت وجود دارد. البته موضوع در سطح کلان از اعتبار بیشتری برخودار است.

در بازراهای مالی چه اتفاقی می افتد؟

انواع مختلفی از عملکردها در بازار مالی وجود دارد، برخی از توابع به شرح زیر است:

• تبدیل دارایی به پول نقد- یکی از اصلی ترین کارکردهای یک بازار مالی است.
• بازار مالی بواسطه نیروی عرضه و تقاضا قیمت انواع بازار در فرابورس اوراق بهادار را مشخص می کند بنابراین تعیین قیمت اوراق بهادرا یکی از وظایف بازار مالی است.
• بازار مالی بستری را در اختیار فروشنده و خریدار احتمالی قرار می دهد تا با یکدیگر تجارت کنند که این امر باعث صرفه جویی در وقت و انرژی می شود
• با کمک بازار مالی، سرمایه راکد به نیاز بازار پاسخ می دهد و باعث گردش سرمایه و افزایش بهروری می شود. برخی از افراد به پول نیاز دارند این در حالی است که برخی دیگر پول اضافی دارند و این سرمایه بیکار است.

نمونه ای از عملکرد یک بازار مالی

به عنوان مثال، آقای X، دارای 500 سهم از شرکت y می باشد. قیمت فعلی این سهم 50 دلار برای هر سهم است. اکنون به دلیل برخی فوریت ها، آقای X به بودجه نیاز دارد. او می تواند از فروش سهام خود در سهام این شرکت وجوه مورد نیاز را دریافت کند.

در این وضعیت همه چیز به عملکرد بازار بستگی دارد اگر تقاضا برای 500 سهام آقای X وجود داشته باشد بازار می تواند نقدینگی مورد نیاز X را تامین کند ولی اگر نقدینگی کافی نباشد X باید منظر سرمایه بماند یا سهام های خود را با ارزش کمتری به خریدارن ارئه دهد.

مزایای بازارهای مالی

بازارهای مالی (The advantage of financial markets) یا سرمایه سه مزیت مهم دارند که برای سرمایه گذاران، تاجران و شرکت ها دارای اهمیت فراوانی است.

• بازار مالی بستر مناسب و باز برای شرکت ها و سرمایه کافی برای تجارت و گسترش شرکت ها را فراهم می کند.
• بازار مالی سرمایه های سرگردان را به سمت خود می کشد و باعث جذب و جمع شدن سرمایه می شود.
• بازار مالی دو طرف یک معامله را در کوتاه ترین زمان ممکن و با در نظر گرفتن تمام شرایط به یک دیگر متصل می کند که این برای تجارت و اقتصاد عالی است.

معایب بازارهای مالی

محدودیت ها و اشکالات در عملکرد بازار مالی (Disadvantages of financial markets) شامل موارد زیر است.

• یکی از اهداف بازارهای مالی جذب سرمایه های سرگردان است اما عاقبت این سرمایه ها همیشه کمک به صنایع و شرکت ها نیست و برای کاهش تورم از بین می روند.

• ریسک تعریف نشده: برای فعالیت در بازار های مالی ریسک مشخصی وجود ندارد و تمام خطرات احتمالی بر عهده سرمایه گذار و تاجر است.

نتیجه

بنابراین می توان نتیجه گرفت که عملکرد بازار های مالی نقش مهمی در اقتصاد هر کشوری دارد. مبنای متفاوتی وجود دارد که بر اساس آن می توان بازار مالی را طبقه بندی کرد که شامل ماهیت، سررسید، زمان تحویل یا ساختار سازمانی است اما طبقه بندی هر چه که باشد، نقش بازار مالی همچنان یکسان و مهم است. این وسیله (بازارهای مالی) واسطه ای را فراهم می کند که پس انداز سرمایه گذاران بالقوه از طریق آن در اقتصاد به گردش در بیاید.

انواع بازارهای مالی در دنیا (Types of Financial Markets)

دسته بندی های مختلفی برای بازارهای مالی وجود دارد، بسته به سر رسید، دارایی های مالی و ساختار معاملاتی اوراق بهادار به دسته های مختلفی طبقه بندی می شوند. حال اینکه چه کسانی بخواهند خدمات مالی ارائه دهند خود بحث جدایی است.

بازار سهام (Stock Market)

این قلمرو شرکت های سهامی عام است. یک شرکت سهامی عام با انتشار سهام اقدام به افزایش سرمایه می کند.

با خرید هر سهام، خریدار، مالک سهم بخش کمی از شرکت است. به طور خلاصه، شرکت مالکیت خود را از طریق تجارت سهام توزیع می کند. به عبارت دیگر شرکتها سهام خود را لیست می کنند و توسط معامله گران و سرمایه گذاران خرید و فروش می شود به طوری که سهام بعداً در بین خریداران و فروشندگان مختلف در بازار ثانویه معامله می شود. سهام می تواند در بوس یا فرابورس (OTC) معامله شود، بیشتر معاملات سهام از طریق مبادلات تنظیم شده انجام می شود و نقش مهمی در اقتصاد به عنوان معیار سلامت دارد.

بازار اوراق قرضه (Bond Market)

بازار اوراق قرضه (Bond Market)، همچنین به عنوان بازار بدهی شناخته می شود و محل تجارت اوراق قرضه است.

(Bond Market) بازاری است که در آن سرمایه گذار برای مدت معین وام را با نرخ بهره از پیش تعیین شده می پذیرید. ممکن است شما یک اوراق قرضه را به عنوان توافق نامه بین وام دهنده و وام گیرنده در نظر بگیرید که حاوی جزئیات وام و پرداخت های آن است. اوراق قرضه توسط شرکت ها و دولت های مستقل برای تأمین مالی پروژه ها و … منتشر می شود.

به عنوان مثال برخی از دولت ها که با کسری بودجه روبرو هستند بخشی از اوارق بهادار خود را با نرخ بهره برای یک دوره مشخص در اختیار سرمایه گذاران می گذارند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول شامل خرید و فروش حجم زیادی از محصولات بدهی بسیار کوتاه مدت، مانند ذخایر یک شبه یا اوراق تجاری است.

بازار پول به سرمایه گذاری در بدهی های بسیار کوتاه مدت اشاره دارد. در سطح عمده فروشی، معاملات گسترده بین موسسات و معامله گران را شامل می شود. در سطح خرده فروشی، شامل وجوه متقابل بازار پول است که توسط سرمایه گذاران جداگانه خریداری می شود. اکثر معاملات بازار پول، معاملات عمده فروشی است که بین موسسات مالی و شرکت ها انجام می شود.

بازار مشتقات (Derivatives Market)

همانطور که از نامش پیداست با معاملات ابزارهای مالی که از سایر دارایی ها مشتق شده است سر و کار دارد. این بازار از سطح پیچیدگی بالا برخوردار است که برای کسانی که در تجارت بی تجربه هستند، مناسب نیست. معاملاتی که تحت عنوان فارکس برای ما به عنوان ایرانی در حال حاضر در دسترس است مشتق شده از بازار فارکس است.

مشتقه بازاری است که در آن دو یا چند طرف معامله ارزش اوارق را با توجه به بازار اصلی معامله می کنند. بنابراین محصولات در بازارهای مشتقه صرفا ناشی از اوراق بهادار سایر ابزارها است. فی نفسه یک مشتق ارزشی ندارد. به جای معامله مستقیم سهام ، بازار مشتقات با قراردادهای آتی و اختیار معامله و سایر محصولات مالی پیشرفته معامله می شود. که ارزش خود را از ابزارهای اساسی مانند اوراق بهادار، کالاها، ارزها، نرخ بهره، شاخص های بازار و سهام به دست می آورد.

ارائه محصولات مختلف توسط بروکرها فارکس نیز به علت مشتق بودن بازاری است ارائه می دهند.

بازار فرابورس یا خارج از مرکز (Over The Counter Market)

بازار خارج از مرکز به مارکتی اشاره دارد که مبادلات آن بین دو طرف یک قرداد بدون واسطه انجام می شود.

بازار OTC یک بازار غیر متمرکز است به این معنی که هیچ مکان فیزیکی برای آن وجود ندارد و تمام معاملات به صورت الکترونیک انجام می شود. این بازارها دارای ابهامات بسیاری هستند زیرا از پیچیدگی ها و نتظیمات متفاوت در ارائه خدمات بین شرکت های ارائه دهند برخودار است.

بازار ارز خارجی (Foreign Exchange)

بازار تبادل ارزهای خارجی یا به اختصار فارکس که شامل خرید و فروش جفت ارزهای مختلف است را Foreign Exchange می گویند. فارکس بزرگترین بازار از نظر حجم مبادلات است و در آخرین نظر سنجی بانک تسویه حساب های بین الملی حجم مبادلات روزانه در این بازار به عدد 6.6 تریلیون دلار اعلام شد.

بازار کالا (Commodity Market)

بازار کالا که به تجارت محصولات اولیه می پردازد. این بازار یا فیزیکی یا مجازی است. نمونه آن هیات تجاری شیکاگو CBOT است که یک قرن قدمت دارد.
در این نوع بازار، کالاها به کالاهای نرم و سخت طبقه بندی می شوند. سخت شامل منابع طبیعی مانند طلا و نفت است و کالاهای نرم در برگیرند محصولات کشاورزی مثل گندم، شکر، قهوه و غیره هستند.

ارزهای رمزنگاری شده (Cryptocurrency Markets)

اقتصاد دنیا در چند سال گذشته شاهد ظهور رمز ارزها به عنوان بخش جدیدی از بازار ها بوده است. این دارایی ها به صورت غیر متمرکز و برپایه فناوری بلاک چین هستند.
ویژگی بارز ارزهای رمزنگاری شده این است که عموماً توسط هیچ مرجع مرکزی صادر نمی شوند و از لحاظ نظری آنها را از دخالت یا دستکاری دولت ها مصون می دارد.

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟

فرابورس یکی دیگر از بورس‌های مهم ایران با عمر کمتر نسبت به بورس است. تفاوت اصلی بورس و فرابورس به زبان ساده در نحوه پذیرش آنهاست. بدین‌صورت که پذیرش شرکت‌ها در فرابورس نسبت به بورس ساده‌تر است. بنابراین شرکت‌هایی که در بورس تهران پذیرفته می‌شوند از اعتبار بیشتر و ریسک معاملاتی کمتری (ارزش ذاتی بالاتر، سوددهی بالاتر، شفافیت اطلاعاتی بالاتر و…) برخوردار هستند. بورس تهران از سال 1346 فعالیت خود را آغاز کرد اما فرابورس از سال 1387 شکل گرفت و در مهرماه سال 1388 بصورت رسمی فعالیت خود را شروع کرد. در ادامه مقالات آموزش بورس به مفهوم بازار فرابورس و انواع آن خواهیم پرداخت.

فرابورس چیست؟

فرابورس یکی دیگر از بورس‌های مهم ایران است. از آنجایی که شرکت‌ها جهت پذیرش در بورس (بورس چیست؟) باید از فیلترهای سختی عبور کنند و این امکان برای شرکت‌های کوچک‌تر مهیا نیست بازار فرابورس تهران در سال 87 شکل گرفت. این بازار از نظر عملکرد و ساختار دقیقا مشابه بازار بورس است با این تفاوت که فرآیند پذیرش شرکت‌ها در آن آسان‌تر است. بدین صورت شرکت‌های کوچکتر نیز شانس حضور در بازار سرمایه و عرضه سهام خود جهت تامین منابع مالی موردنیاز و کسب اعتبار بیشتر و… را خواهند داشت. شرکت فرابورس ایران به عنوان یک شرکت زیرمجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار ایران متولی نظارت بر این بازار است. با این تفاوت که محدودیت‌های حاکم بر شرکت‌های فرابورسی کمتر از شرکت‌های بورسی است.

تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز از این شانس برخوردار هستند که با افزایش سوددهی و افزایش سرمایه بتوانند به تابلو اصلی بورس راه پیدا کنند. همچنین امکان دارد شرکتی بعد از پذیرش در بورس به علت تغییر وضعیت شرکت، به این بازار منتقل شود. در گذشته تفاوت‌هایی بین نمادهای بورسی و فرابورسی وجود داشت. برای مثال حجم مبنا شرکت‌های فرابورسی 1 بود! یا بازه نوسان روزانه قیمت سهام با یکدیگر متفاوت بود. اما در حال حاضر تفاوتی با یکدیگر ندارند. البته بازار پایه فرابورس محدودیت‌های خاص خودش را دارد که در ادامه توضیح خواهیم داد. همچنین مدنظر داشته باشید که کارمزد معاملات در فرابورس کمی کمتر از بورس است.

نکته: اطلاعات شرکت های فرابورس نیز مثل بورس در سایت TSETMC درج می‌شود.

انواع بازار فرابورس

فرابورس دارای 9 بازار است:

1. بازار اول فرابورس
2. بازار دوم
3. شرکت‌های کوچک و متوسط (SME Market)
4. ابزارهای نوین مالی
5. بازار مشتقه
6. پایه الف (بازار پایه زرد)
7. پایه ب (بازار پایه نارنجی)
8. پایه ج (بازار پایه قرمز فرابورس)
9. بازار سوم

با مراجعه به دیده‌بان بازار می‌توانید تمام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس را مشاهده کنید. شرایط پذیرش شرکت‌ها و بالطبع ریسک معاملات در این بازارها با یکدیگر متفاوت است. در ادامه با پارس سهام همراه باشید تا به معرفی این بازارها بپردازیم.

بازار اول و دوم

تمامی شرکت‌های سهامی عام که تمامی شرایط لازم (شرایط عمومی و اختصاصی پذیرش) را کسب کرده باشند مجاز به حضور در بازارهای اول و دوم خواهند بود. بازار اول و دوم فرابورس هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند صرفا شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازار دوم نسبت به بازار اول ساده‌تر است. مطابق تصویر زیر، شرکت افرانت در بازار اول و شرکت ذوب آهن اصفهان در بازار دوم معامله می‌شوند. همان‌طور که مشاهده می‌کنید هیچ تفاوتی در نحوه خرید و فروش سهام آنها وجود ندارد.

بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME Market) فرابورس

شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازار نسبت به بازار اول و دوم فرابورس منعطف‌تر است. اما تفاوت اصلی آن با بازار اول و دوم این است که محدودیت حجمی و دامنه نوسان بورس را ندارد. شیوه معاملات سهام شرکت‌ها در این بازار با بازار اول و دوم متفاوت است. همچنین افراد حقیقی امکان انجام معامله در بازار SME را ندارند. فقط سرمایه‌گذاران نهادی (اشخاص حقوقی، بانک ها، بیمه‌ها، هلدینگ‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های تامین سرمایه، صندوق‌های سرمایه گذاری جسورانه، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی) امکان معامله در این بازار را دارند. چرا که هدف از تشکیل این بازار تحقق اهداف استراتژیک است نه جذب سرمایه گذارن خُرد.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در فرابورس

• ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار
• اظهارنظر مقبول یا مشروط حسابرس به صورت‌های مالی
• برخورداری از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت
• داشتن صورت‌های مالی مطابق با استانداردهای حسابداری و دستورالعمل‌های اجرایی سازمان بورس
• عدم محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال سهام شرکت
• نداشتن محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی موثر اعضای هیات مدیره و مدیر عامل شرکت

شرایط اختصاصی جهت پذیرش شرکت‌ها در فرابورس نیز مطابق جدول زیر است.

بورس بهتر است یا فرابورس؟

همان‌طور که در بالا اشاره شد، هدف فرابورس پذیرش شرکت‌هایی ست که شرایط ورود به بورس را ندارند. بنابراین با تسهیل شرایط پذیرش شرکت‌ها، امکان عرضه سهام شرکت‌ها در بازاری مثل بورس وجود دارد. گاهی اوقات شرکتی تمام شرایط پذیرش در بورس را ندارد اما به علت تامین منابع مالی، خواستار انتشار سهام خود در بورس است. این گونه شرکت‌ها ابتدا در فرابورس پذیرش می‌شوند سپس بعد از مدت کوتاهی و با کسب شرایط موردنیاز به بورس منتقل می‌شوند. بنابراین صرفا بر اساس حضور یک شرکت در فرابورس، نمی‌توان قضاوت کرد که از اعتبار کمتری برخوردار است.

نکته حائز اهمیت، چشم‌انداز شرکت است. ممکن است شرکتی در فرابورس چشم‌انداز روشن‌تری از یک شرکت بورسی داشته باشد. همچنین نوسان قیمت سهام شرکت‌ها به پارامترهای زیادی بستگی دارد و عموما این قضیه که سهام متعلق به کدام تابلو (تابلو بورس یا فرابورس) است از اهمیت زیادی برخوردار نیست. اما همچنان دقت بفرمایید که شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از اعتبار بیشتری برخوردار هستند و احتمالا چشم‌انداز روشن‌تر و ریسک معاملاتی کمتری دارند.

مدنظر داشته باشید که آنچه گفتیم پیرامون بازار اول و دوم بود. بازار پایه فرابورس از محدودیت‌های خاص و ریسک معاملاتی بالاتری برخوردار است.

بازار پایه فرابورس چیست؟

متداول‌ترین و شناخته‌ترین بازارهای فرابورس، بازارهای اول و دوم و بازار پایه هستند. بازار پایه قبلا به اسم بازار پایه الف، ب و ج شناخته می‌شد. اما از شهریور سال 98 به اسامی بازار پایه زرد، بازار پایه نارنجی و بازار پایه قرمز تقسیم‌بندی و قوانین جدید بر آنها حاکم شده است. قبلا دامنه نوسان بازار پایه الف و ب روی 10% بود و بازار پایه ج فرابورس هم دامنه نوسان نامحدود داشت! همانطور که از اسم آنها پیداست این رنگ‌بندی بازار پایه فرابورس به ریسک معاملاتی آنها اشاره دارد! یعنی سهام شرکت‌های بازار پایه قرمز نسبت به بازار پایه نارنجی و نارنجی نسبت به زرد، ریسک معاملاتی بیشتری دارند.

شرکت‌ها با توجه به شرایط و صورت‌های مالی‌شان در بورس یا فرابورس پذیرش می‌شوند. حال فرض کنید که شرکتی شرایط پذیرش در این دو بازار را نداشته باشد و یا اینکه شرکتی قبلا مجوز پذیرش را گرفته است اما حالا به دلیل عدم رعایت دستورالعمل‌ها لغو پذیرش شده است! تکلیف چیست؟ بازار پایه فرابورس به همین منظور راه‌اندازی شده است. شرکت‌ها طبق میزان شفافیت اطلاعاتی و نقدشوندگی در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز درج خواهند شد.

تذکر: ریسک سهام عرضه شده در تابلو معاملاتی فرابورس از بورس بیشتر است و ریسک بازار پایه از بازار اول و دوم فرابورس بیشتر است. نهایتا در بازار پایه هم به ترتیب ریسک بازار پایه قرمز، نارنجی و زرد بیشتر است. هنگام خرید سهام حتما به نوع بازار سهام خود توجه بفرمایید.

دلایل ثبت شرکت‌ها در بازار پایه

طبق قوانین جدید بازار پایه فرابورس، کنار هر کدام از نمادها در تابلوهای بازار پایه (قرمز، نارنجی، زرد) عنوانی درج شده که بیانگر دلیل تقسیم‌بندی شرکت در بازار پایه است. این عناوین به شرح زیر است:

• انحلال: شرکت کلا منحل شده است و هیچ‌گونه فعالیتی ندارد!
• ورشکستگی: شرکت ورشکسته شده است! و بخاطر زیان انباشته قادر به پرداخت بدهی‌های خود نیست.
• عدم اظهارنظر: بخاطر ابهام در صورت‌های مالی، حسابرس هیچ‌گونه نظری پیرامون مقبولیت صورت‌های مالی ندارد.
• اظهارنظر مردود: بخاطر نقص‌های فراوان در صورت‌های مالی، حسابرس صورت‌های مالی شرکت را گمراه کننده می‌داند.
• لغو پذیرش شده: شرکت‌های پذیرش شده که بخاطر عدم رعایت دستورالعمل‌ها، لغو پذیرش و به بازار پایه منتقل شدند.
• قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور: شرکت‌ها بر اساس ماده ۳۶ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور موظف به انتشار اطلاعات مالی خود هستند.

تذکر: تمامی شرکت‌های مندرج در بازار پایه فرابورس، سالی 2 بار (انتهای ماه مرداد و دی) مورد بازنگری قرار می‌گیرند و در صورت تغییر شرایط به تابلوهای معاملاتی بالاتر یا پایین‌تر منتقل شوند.

در ادامه ویژگی‌های هر کدام از این 3 بازار پایه را خدمت شما توضیح خواهیم داد.

بازار پایه تابلوی زرد

کم ریسک‌ترین بازار پایه فرابورس، بازار پایه زرد است. طبق آخرین قوانین بازار پایه، شرکت‌های حائز شرایط زیر، در تابلو پایه زرد معامله خواهند شد.

1. مجموع روزهای تأخیر در ارائه صورت های مالی از 100 روز بیشتر نشود.
2. عدم ارائه صورت‌های مالی شرکت نباید 2 بار بیشتر شود. مدنظر داشته باشید که اگر بیش از 50 روز از موعد ارائه گزارش‌های مالی شرکت بگذرد و صورت‌های مالی شرکت ارائه نشود 1 فرصت آن شرکت می‌سوزد! حتی اگر بعد از 50 روز صورت‌های مالی خود را ارائه کند.
3. ارائه حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده

دامنه نوسان روزانه قیمت سهام شرکت‌های بازار پایه زرد 3 درصد است. همچنین اگر سهامی در 3 روز معاملاتی متوالی صف خرید یا صف فروش باشد دامنه نوسان قیمت روزانه به 5% افزایش می‌یابد. همچنین قیمت سهام هر شرکت در بازار پایه زرد مجاز است در 1 هفته معاملاتی حداکثر 15% نوسان قیمت داشته باشد.

بازار پایه تابلوی نارنجی

شرکت‌هایی که شرایط زیر را دارا باشند به تابلوی پایه نارنجی منتقل می‌شوند.

1. شرکت‌هایی که شرایط حضور در بازار پایه زرد و یا قرمز را نداشته باشند!
2. اظهارنظر حسابرس نسبت به صورت‌های مالی شرکت از نوع “عدم اظهارنظر” یا “اظهارنظر مردود” باشد.

دامنه نوسان قیمت سهام شرکت‌های بازار پایه نارنجی در یک روز معاملاتی 2 درصد است. همچنین اگر سهامی در 3 روز معاملاتی متوالی صف خرید و فروش باشد دامنه نوسان به 4% افزایش می‌یابد. همچنین حداکثر نوسان قیمت در 1 هفته معاملاتی برابر 10% است.

بازار پایه تابلوی قرمز فرابورس

پُر ریسک‌ترین بازار پایه فرابورس، بازار پایه قرمز است. شرکت‌های حائز شرایط زیر، در تابلو پایه قرمز درج خواهند شد.

1. اعلام انحلال شرکت با رای مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی
2. اعلام ورشکستگی شرکت با رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی
3. عدم ارائه صورت‌های مالی شرکت در حداقل 3 سال مالی متوالی

دامنه نوسان روازنه در بازار پایه قرمز 1 درصد است. همچنین حداکثر نوسان قیمت در 1 هفته معاملاتی برابر 5% است.

نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس

نحوه معامله سهام در این بازار کامل مشابه نحوه خرید و فروش سهام در بورس است. اما مدنظر داشته باشید شرکت‌های موجود در فرابورس عموما ریسک بالاتر و نقدشوندگی پایین‌تری دارند. چرا که شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازار نسبت به بورس راحت‌تر است و شرکت‌های نسبتا کوچک‌تری پذیرفته می‌شوند.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.