واگرایی چیست؟ کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال
آشنایی و تسلط به مفاهیم و ابزارهای تحلیلی در بازار بورس، یکی از ارکان مهم در روند معاملات است. معاملهگران موفق معمولا با بهرهمندی از این اطلاعات و تکنیکهای معاملاتی، سودهای خوبی را به دست میآورند. افزایش آگاهی و سطح دانش بورسی در فرایند سرمایهگذاری از اهمیت بالایی برخوردار است. برای واگرایی مخفی صعودی همین در این مقاله قصد داریم به یکی از مفاهیم یا ابزارهای مهم در فرایند تحلیل تکنیکال بپردازیم. «واگرایی» یکی از مفاهیم مهم در این حوزه است. بسیاری از تحلیلگران با استفاده از واگرایی به وجود آمده در سهمهای مختلف، بهترین زمان را برای ورود به سهم تشخیص میدهند. برای آشنایی با این تکنیک در بازار بورس، با ما همراه باشید.
واگرایی چیست؟
واگرایی نشان دهنده ایجاد تغییر روند سهم در بازار است که از انواع مختلفی ایجاد شدهاند. این وضعیت از تضاد حرکتی میان نمودار سهم و اندیکاتور به وجود میآید. به عبارت دیگر، واگرایی به معنی ضعف یک روند بوده و زمانی مشاهده میشود که قیمت و اندیکاتور در خلاف جهت یکدیگر حرکت میکنند، همچنین روند قیمت به پایان خود نزدیک شده و میل به چرخش دارد. در بیشتر مواقع تغییر جهت بزرگ یک نمودار زمانی اتفاق میافتد که یک واگرایی مناسب داشته باشیم. از واگراییها میتوان برای شناسایی قیمت و سطوح حساس استفاده کرد و روندهای ضعیف را که میل به برگشت دارند، تشخیص داد. برای تشخیص واگرایی باید از اندیکاتورهای مختلف استفاده کنیم. اندیکاتور مکدی (MACD) یکی از مهمترین و پراستفادهترین ابزارها برای تشخیص واگرایی است. از سایر اندیکاتورها مانند اندیکاتور RSI ، اندیکاتور cci و … هم میتوان برای تشخیص واگرایی استفاده کرد.
انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال
همانطور که اشاره کردیم، واگراییها از انواع مختلفی تشکیل شدهاند و تحلیلگران با استفاده از این ابزار، میتوانند ادامه روند سهم را در آینده پیشبینی کنند. انواع واگرایی در بازار بورس عبارتاند از:
واگراییها به چند دسته تقسیم میشوند که در این مقاله به بررسی واگرایی معمولی میپردازیم.
۱/ واگرایی معمولی ( Regural Divergence)
واگرایی زمانی رخ میدهد که بین قیمت و اندیکاتور یک تناقض رفتاری وجود داشته باشد. دراین حالت اندیکاتور با حرکت قیمتی مخالفت میکند و نسبت به آن رفتار متضادی را از خود نشان میدهد. زمانی که این واگرایی به وجود میآید، قیمت از ادامه حرکت باز میایستد و تغییر واگرایی مخفی صعودی جهت میدهد. این نوع واگرایی را با نماد RD نمایش میدهند که مخفف عبارت Regular Divergence است. واگرایی معمولی خود به دو دسته واگرایی معمولی مثبت و واگرایی منفی تقسیم میشود.
واگرایی معمولی مثبت(RD+):
به طورکلی واگرایی معمولی مثبت در کفها تشکیل میشود. به این شکل که قیمت یک کف را پایینتر از کف قبلی ایجاد میکند؛ اما اندیکاتور با این حرکت مخالفت میکند و نسبت به کف قبلی خود، یک کف بالاتر را ثبت میکند. در این حالت قیمت میل به رشد دارد و نشان میدهد که فروشندگان ضعیف شدهاند. برای درک بهتر، به تصویر زیر دقت کنید:
واگرایی معمولی منفی(RD-):
واگرایی معمولی منفی در انتهای یک حرکت صعودی و در سقف قیمتی رخ میدهد. به این صورت که قیمت یک سقف بالاتر از سقف قبلی خود ایجاد میکند اما اندیکاتور با این حالت قیمت مخالفت میکند و سقفی پایینتر از سقف قبلی به وجود میآورد. این نوع از آرایش واگرایی که در انتهای یک روند صعودی اتفاق میافتد، به عنوان واگرایی معمولی منفی شناخته میشود و منجر به کاهش قیمت خواهد شد. واگرایی معمولی منفی، بیانگر ایجاد ضعف در خریداران است و قیمت میتواند یک واگرایی مخفی صعودی آرایش نزولی به خود بگیرد که در این حالت، قدرت فروشندگان نسبت به خریداران بیشتر خواهد بود. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید:
مثال: در تصاویر زیر، میتوانید مثالهایی را از ایجاد واگرایی و تغییر جهت روند سهم در بازار را مشاهده کنید:
شکل فوق مربوط به نمودار ثاباد است. همانطور که مشاهده میکنید، نمودار بعد از یک رشد و بازدهی نسبتا خوب، با ایجاد یک واگرایی معمولی منفی در سقف قیمتی با ریزش مواجه شده و مقدار زیادی از مسیر صعود را اصلاح کرده است.
شکل فوق متعلق به سهام ثفارس است. این نمودار در کف قیمتی با ایجاد یک واگرایی معمولی مثبت و همچنین کاهش قدرت فروشندگان مواجه شده است که در ادامه رشد قیمتی نسبتاً خوبی را به وجود آورده است.
۲/ واگرایی مخفی
واگرایی مخفی زمانی به وجود میآید که قیمت سهم در حال اصلاح بوده و نشاندهنده ادامهدار بودن این روند باشد. ساز و کار واگرایی مخفی بر خلاف واگرایی معمولی است و مطابق با آن میتوان در روند نزولی سهم با قلهها و در روند نزولی سهم با درهها، تغییر روند سهم را در بازار تشخیص داد. این نوع واگرایی را با نماد HD نمایش میدهند که مخفف عبارت Hidden Divergence است. واگرایی مخفی به دو دسته واگرایی مثبت و واگرایی منفی تقسیمبندی میشود.
واگرایی مخفی مثبت(HD+)
واگرایی مخفی مثبت زمانی ایجاد میشود که در انتهای یک روند صعودی، اندیکاتور یک کف را پایینتر از کف قبلی خود ایجاد کند. همزمان با این فرایند، نمودار سهم هم یک کف بالاتر از کف قبلی خود تشکیل میدهد. در نهایت ما شاهد یک واگرایی مخفی مثبت در روند معاملات سهام مورد نظر هستم که با شناسایی آن، میتوانیم به راحتی سیگنال خرید دریافت کنیم. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید:
واگرایی مخفی منفی(HD-)
واگرایی مخفی منفی درست بر خلاف واگرایی مخفی مثبت است. این واگرایی در انتهای روند نزولی تشکیل میشود و بیانگر ادامهدار بودن روند کاهش قیمت سهم در بازار است. برای تشخیص این نوع واگرایی در نمودار سهم، باید به تشکیل سقفها در روند نزولی سهم دقت داشته باشیم. هنگامی که در نمودار قیمتی یک سقف پایینتر از سقف قبلی تشکیل میشود به صورت همزمان در اندیکاتور یک سقف بالاتر از سقف قبلی ایجاد میشود که در نهایت شاهد یک واگرایی مخفی منفی خواهیم بود. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید:
۳/ واگرایی زمانی
در این نوع واگرایی، به راحتی میتوان تضاد رفتاری میان قیمت و زمان را مشاهده کرد. در واگرایی زمانی نیازی به بررسی رفتار اندیکاتور نداریم، در عوض باید زمان اصلاح روند را به خوبی مشاهده و ارزیابی کنیم. واگرایی زمانی به دو دسته واگرایی زمانی معمولی و واگرایی زمانی هوشمند تقسیمبندی میشود. یکی از ابزارهای پرکاربرد برای تشخیص این نوع از واگراییها، ابزاری به نام «فیبوناچی زمانی» است. برای درک بهتر از تفاوت واگرایی زمانی معمولی و هوشمند، به جدول زیر دقت کنید:
انواع واگرایی زمانی | ویژگی واگرایی | نکات مهم | نوع پیشبینی |
واگرایی زمانی معمولی | تعداد کندلهای فاز اصلاح بیشتر از تعداد کندلهای روند گام قبلی است | تمایلی به تغییر جهت روند در بازار وجود ندارد | ادامه روند قبلی |
واگرایی زمانی هوشمند | تعداد کندلهای فاز اصلاح کمتر از تعداد کندلهای روند گام قبلی است | مقدار درصد اصلاح زمانی بیشتر از درصد اصلاح قیمتی است | ادامه روند قبلی |
فیلتر واگرایی در بازار بورس
همانطور که میدانید، فیلترنویسی یکی از تکنیک های پرطرفدار و معروف در روند معاملات بازار بورس است. معاملهگران با استفاده از این تکنیک میتوانند به صورت لحظهای به سهمهای با ارزش در روز معاملاتی دسترسی داشته باشند. در حال حاضر فیلترهای بسیاری در بازار بورس وجود دارد. همچنین معاملهگران برای شناسایی و بررسی سهمهایی که درگیر فیلتر واگرایی هستند، میتوانند از فیلترهای واگرایی در این بازار استفاده کنند.
فیلتر واگرایی معمولی مثبت: فیلتر واگرایی معمولی مثبت، نمادهایی را فیلتر میکند که درهها در نمودار قیمت کاهشی و در اندیکاتور افزایشی باشد.
فیلتر واگرایی معمولی منفی: فیلتر واگرایی معمولی منفی، نمادهایی را نمایش میدهد که قله ها در نمودار قیمت روند افزایشی و اندیکاتورها روند کاهشی دارند.
فیلتر واگرایی مخفی مثبت: فیلتر واگرایی مخفی مثبت، نمادهایی را لیست می کند که درهها در نمودار قیمت آن روند افزایشی و در اندیکاتور روند کاهشی داشته باشند.
فیلتر واگرایی مخفی منفی: فیلتر واگرایی مخفی منفی، نمادهایی را لیست می کند که سقفها در نمودار قیمت آن روند کاهشی و در اندیکاتور روند افزایشی داشته باشند.
قیمتها و سطوح مناسب برای تشکیل واگرایی
با استفاده از ابزارهای مختلف برای دریافت مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال ، میتوان سطوح حساس قیمتی را شناسایی کرد. زمانیکه نمودار به این سطوح میرسد معمولا با واگرایی مخفی صعودی واگرایی همراه بوده و نشانه ضعف در روند جاری است. هنگامیکه نمودار با شتاب و بدون واگرایی به سمت سطوح حمایت و مقاومت درحرکت باشد، احتمال شکست سطوح بسیار بالا است. گاهی اوقات شکست در سطوح مقاومت و حمایت با واگرایی همراه است که در بسیاری مواقع میتوان این شکست را فریبدهنده (fake) در نظر گرفت. به تصویر زیر دقت کنید:
سطوح حمایت و مقاومت داینامیک یا به عبارتی خطوط روند صعودی یا نزولی، کاملا مستعد تشکیل واگرایی هستند. با تشکیل واگرایی در این سطوح، میتوان به سطح مورد نظر اعتماد کرد و برای ورود یا خروج از معامله تصمیم گرفت. این مورد را میتوان به باندهای کانال هم تعمیم داد. نموداری که در یک ساختار کانالی در حال حرکت باشد، مستعد تشکیل واگرایی در کف یا سقف کانال است. در این حالت بهترین استراتژی، نوسانگیری بین سقف و کف کانال است که با تشکیل واگرایی میتوان با اعتماد بیشتری به انجام معامله پرداخت.
نکته ۱: اگر در یک ساختار کانالی، یک سطحی شکسته شده با واگرایی همراه باشد، میتواند کاملا فریبدهنده (fake) باشد.
نکته ۲: یکی دیگر از کاربردهای واگرایی استفاده از آنها در سطوح فیبوناچی است. اگر در یکی از سطوح فیبوناچی (معمولا ۶۱٫۸% و ۷۸٫۲%) واگرایی وجود داشته باشد، میتوان به برگشت نمودار از آن سطح امیدوار بود و با استفاده از ابزار تکنیکال به دنبال سیگنال خرید بود.
نکته ۳: از واگرایی در دیگر الگوهای تکنیکال نیز میتوان استفاده کرد. ازجمله این الگوها میتوان به امواج الیوت، الگوهای هارمونیک، الگوهای برگشتی و … اشاره کرد. ایجاد واگرایی در هر یک از این الگوها، اعتبار آنها را افزایش داده و میتوان با استفاده از ابزار تکنیکال به دنبال فرصتهای معاملاتی برای خرید و فروش بود.
سخن آخر
در بازار بورس مفاهیم و اصطلاحات بسیار زیادی وجود دارد. معاملهگران با یادگیری و تسلط به این مفاهیم و تکنیکهای تحلیلی، میتوانند به راحتی سیگنال خرید و فروش سهام دریافت کنند. یکی از واگرایی مخفی صعودی مفاهیم یا ابزارهای تحلیلی بسیار مهم در فرایند تحلیل تکنیکال، «واگراییها» هستند. واگرایی در اصل از اختلاف جهت حرکت روند سهم و اندیکاتور به صورت همزمان به وجود میآید. واگراییها یکی از بهترین موقعیتها برای پیش بینی روند آینده سهم در بازار هستند. معاملهگرانی که قادر به تشخیص واگرایی در روند معاملات سهم هستند، میتوانند سودهای قابل توجهی به دست آورند.
آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال به راحتیِ آب خوردن
واگرایی یکی از مفاهیم بسیار مهم در تحلیل تکنیکال است که شاید بسیاری از تحلیلگران تکنیکال کمتر با آن آشنا باشند. انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال ارتباط مستقیمی با استفادهی اندیکاتورها در تحلیل فنی دارد. در واقع واگراییها از رفتار متناقص نمودار قیمت و اندیکاتورها شکل میگیرد. بنابراین اگر با اندیکاتورها آشنایی قبلی ندارید همین جا ادامه مطالعه این مطلب را رها کنید و در ابتدا مقاله اندیکاتور چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد را مطالعه کنید.
در این مقاله قصد داریم به مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال بپردازیم و انواع واگرایی را بیان کنیم. با ما همراه باشید.
واگرایی چیست؟
واگرایی در در تحلیل تکنیکال در واقع اصطلاحی است که در هنگام بروز رفتار متناقض یک اندیکاتور و نمودار قیمتی به کار میرود. به تصویر زیر نگاه کنید.
شکل 1
در شکل فوق، در قسمت بالای تصویر نمودار قیمت و در قسمت پایین تصویر منحنی اندیکاتور RSI مربوط به آن را مشاهده میکنید. همان طور که در تصویر مشخص کردهایم، در بخشی از نمودار قیمت، ما دو کف یا دره را در قیمت مشاهده میکنیم (نقطه A و نقطه B) که دره دوم (نقطه B) پایین تر از دره اول (نقطه A) است. اما نقاط متناظر با آن در نمودار اندیکاتور، متناقض است به طوری که نقطه B بالا تر از نقطه A است. به این رفتار متناقض اندیکاتور و نمودار قیمت واگرایی میگویند که ممکن است در اندیکاتورها مختلف پدید آید.
کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال
کاربرد واگرایی در تعیین نقاطی است که احتمال بازگشت روند وجود وجود دارد. تحلیلگر در پی یافتن واگراییها است تا بتواند سطوحی که روند قیمت ممکن است تغییر کند را پیدا کند. قبل از بیان کامل کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال لازم است با مفهوم روند آشنا باشید.
روندها
همیشه قیمت یک سهم (یا دارایی) با نوسان و افت و خیز همراه است. روندها از افت و خیز قیمتها تشکیل میشوند. جهت کلی این افت و خیزها است که روند قیمت را تعیین میکند. حرکت کلی افت و خیزها به سمت بالا، پایین و یا حرکت در جهت خنثی (بدون جهت خاص)، جهت روند قیمت نامیده میشود که به سه دسته تقسیم میشوند:
- روند صعودی
- روند نزولی
- روند خنثی
در تصاویر زیر انواع روند قیمتی را مشاهده میکنید.
شکل 2
شکل 3
شکل 4
خطوط رسم شده به خطوط روند معروف هستند. در روند صعودی خطوط روند از به هم وصل کردن درهها و در روند نزولی خطوط روند از به هم وصل کردن قلهها رسم میشود.
استفاده از واگراییها در تشخیص نقاط بازگشت روند
با مشاهده واگراییها در یک روند صعودی یا نزولی میتوان به نقاط بازگشت روند پی برد. توجه کنید که واگرایی علت تغییر روند نیست، بلکه نشانه تغییر روند است. توجه به این نکته بسیار مهم است. دیدن واگرایی فقط یک هشدار است نه دلیلی برای خرید یا فروش. واگرایی یک نشانه برای بازگشت روند است ولی هیچ چیز قطعی نیست. بسیاری از تحلیلگران مبتدی با مشاهده واگرایی از آن به عنوان علت خرید یا فروش خود استفاده میکنند که این مسئله کاملا اشتباه است. شما با واگرایی مخفی صعودی دیدن واگرایی یک هشدار دریافت میکنید و برای تصمیم گیری به معامله باید موارد دیگری را مشاهده کنید. در ادامه به انواع واگرایی میپردازیم و در خلال آن به چگونگی استفاده از واگراییها در معامله خواهیم پرداخت.
انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال
به طور کلی چهار نوع واگرایی وجود دارد که در زیر به هر کدام به صورت جداگانه پرداختهایم.
1- واگرایی معمولی مثبت (RD+)
واگرایی معمولی مثبت یا Positive Regular Divergence یک واگرایی است که در انتهای روندهای نزولیT در دو کف متوالی شکل میگیرد. به این صورت که قیمت یک کف پایین تر میسازد اما اندیکاتور موفق به انجام این کار نمیشود. به تصویر زیر نگاه کنید.
شکل 5: واگرایی معمولی مثبت
وقتی یک واگرایی معمولی مثبت مشاهده میشود، احتمالا روند نزولی به پایان رسیده است و روند صعودی آغاز خواهد شد. بنابراین تحلیلگر فنی میتواند با مشاهده واگرایی معمولی مثبت (برای راحتی به آن واگرایی مثبت هم میگویند) و با در نظر گرفتن شواهد دیگر، اقدام به خرید کند. شواهد دیگر میتواند مسائل مختلفی باشد از جمله محل اتفاق افتادن واگرایی، اندیکاتوری که واگرایی را نشان داده است، تعداد اندیکاتورهایی که این واگرایی را تایید میکنند و غیره باشد.
آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.
آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .
محل اتفاق افتادن واگرایی: اگر واگرایی مثبت در مناطق اشباع فروش یا سطوح حمایتی اتفاق بیافتد از اعتبار بسیار بالایی برخوردار است.
2- واگرایی معمولی منفی (RD-)
واگرایی معمولی منفی در انتهای یک روند صعودی دیده میشوند و بین دو سقف ایجاد میشود. به این صورت که در نمودار قیمت سقف دوم آن بالا تر از سقف اول است اما در اندیکاتور سقف دوم پایین تر از سقف اول قرار گرفته است. تصویر زیر را نگاه کنید.
شکل 6: واگرایی معمولی منفی
توجه کنید که الزاما در زمان تغییر روند واگرایی دیده نمیشود ولی واگرایی میتواند نشانهای بر تغییر روند باشد. ممکن است روندی تغییر کند و هیچ واگرایی از خود نشان ندهد. واگرایی معمولی منفی به معنی ضعیف شدن قدرت خریداران و غلبه فروشندگان بر آنها است که به تحلیلگر تکنیکالی کمک می کند تا پایان یک روند صعودی را تشخیص دهد.
خوب تا اینجا با دو واگرایی معمولی مثبت و منفی آشنا شدید. لفظ معمولی به این خاطر است که در روند نزولی کفها و در روند صعودی قلهها مورد بررسی قرار میگیرند. یک بار دیگر به تصاویر بالا نگاه کنید. این موضوع میتواند به شما کمک کند که بهتر این واگراییها را به خاطر بسپارید.
3- واگرایی مخفی مثبت (HD+)
واگرایی مخفی Hidden Divergence به دسته از واگراییهایی اطلاق میشود که در روند نزولی با قلهها و در روند صعودی با درهها سر و کار داریم (بر عکس واگرایی معمولی). واگرایی مخفی مثبت را در زیر مشاهده میکنید.
شکل 7: واگرایی مخفی مثبت
هر گاه در یک روند صعودی (میتواند در روند نزولی نیز باشد)، نمودار قیمت یک کف بالاتر را ثبت کند ولی اندیکاتور به این کار موفق نشود، یک واگرایی مخفی مثبت شکل گرفته است که نشان دهندهی ادامه روند مثبت است.
اگر واگرایی در محدوده حمایتی باشد از اعتبار زیادتر برخوردار است.
4- واگرایی مخفی منفی (HD-)
هر گاه در یک روند نزولی (میتواند در روند صعودی نیز باشد)، نمودار قیمت یک قله پایین تر را ثبت کند ولی اندیکاتور به این کار موفق نشود، یک واگرایی مخفی منفی شکل گرفته است که نشان دهندهی ادامه روند نزولی است. واگرایی مخفی منفی را در زیر مشاهده میکنید.
شکل 8: واگرایی مخفی مثبت
همه انواع واگرایی در یک نگاه
توجه کنید که احتمالا به یاد سپردن این 4 نوع واگرایی کمی مشکل است. در اینجا همهی انواع واگراییها را در یک نگاه مشاهده میکنید. کمی روی این تصویر تامل کنید و سرسری از آن نگذرید. مطمعنا بعدا مجبور خواهید شد برای یادآوری مجددا به این صفحه برگردید، بنابراین این صفحه را در مرورگر خود ذخیره کنید.
شکل 9: آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال
در چه اندیکاتورهایی واگرایی دیده میشود؟
در بحث آموزش واگرایی در تحلیل تکنیکال معمولا به این نکته توجهی نمیشود. واگراییها در اندیکاتورهای مختلفی وجود دارند اما به واقع همه اندیکاتورها قابلیت نشان دادن واگرایی را ندارند. از طرفی اعتبار واگرایی در همه اندیکاتورها یکسان نیست. در اندیکاتورها زیر واگرایی از اعتبار بیشتری برخوردار است:
جمع بندی
در این مقاله به آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال پرداختیم و سعی کردیم با تصاویر گویا، انواع مختلف واگرایی را به صورت ساده توضیح دهیم. ما به چهر واگرایی اصلی اشاره کردیم که شامل موارد زیر بود:
- واگرایی معمولی مثبت
- واگرایی معمولی منفی
- واگرایی مخفی مثبت
- واگرایی مخفی منفی
امیدواریم از این مطلب نهایت استفاده را برده باشید. توجه کنید مشاهدهی واگرایی نباید ملاکی برای خرید و فروش قرار گیرد و یک تحلیلگر باتجربه به مرور زمان فهمیده است که واگرایی ممکن است فیلد شود. بر این اساس شما باید واگرایی را اعتبار سنجی کنید. در تحلیل تکنیکال همه چیز به صورت احتمالات بیان میشود و این جزیی از ذات تحلیل تکنیکال است.
آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.
تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.
واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
واگرایی در تحلیل تکنیکال زمانی اتفاق میافتد که قیمت یک سهم و شاخص آن برخلاف همدیگر حرکت کنند. شاید برای شما هم جالب باشد که چرا این اتفاق میافتد و چطور باید آن را به درستی تشخیص دهیم؟ در این مقاله میخواهیم درباره بررسی نمودار قیمتی داراییها صحبت کنیم. یکی از چیزهایی که در این مقاله بررسی میکنیم، مشاهده واگرایی در نمودارها است. پس در ابتدا به مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال میپردازیم و در ادامه انواع واگراییهای موجود را به همراه شکل توضیح خواهیم داد. با مدرسه تحلیل همراه باشید.
واگرایی چیست؟
واگرایی حالتی است که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر دادهها حرکت میکند. همچنین هشداری است مبنی بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است. در بعضی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود. خوب است بدانید دو نوع واگرایی مثبت و منفی وجود دارد:
- واگرایی مثبت یعنی احتمال رشد قیمت
- واگرایی منفی یعنی افت قیمت
شکل زیر نشاندهنده واگرایی در سهام شرکت ایران خودرو (خودرو) است.
همان طور که گفتیم واگرایی هنگامی اتفاق میافتد که نمودار قیمت خلاف جهت اندیکاتور تکنیکال (Technical Indicator) حرکت کند.
واگرایی به شما چه میگوید؟
واگرایی در تحلیل تکنیکال یک ابزار کمکی است در جهت نشانه هایی مبنی بر ضعف روند جاری قیمت یا تایید ادامه حرکت قیمت با توجه به روند جاری بازار. در واقع واگرایی مثبت وقتی رخ میدهد که قیمت یک دارایی در حال افت است، در حالی که اندیکاتور شروع به صعود میکند. برعکس، واگرایی منفی زمانی است که قیمت در حال افزایش است اما اندیکاتور شروع به نزول میکند.
معامله گران از واگرایی ها برای ارزیابی رفتار قیمت دارایی در جهت مشخص نمودن نقاط چرخش قیمت استفاده میکنند. به عنوان مثال، معامله گران و تحلیل گران میتوانند با استفاده از اندیکاتور (RSI) روی نمودار قیمت واگرایی را بررسی کنند. اگر در نمودار قیمت شاهد ایجاد کف و سقفهای بالاتر باشیم، در حالت ایده آل اندیکاتور RSI نیز همان رفتار مشابه قیمت را دنبال میکند. اما اگر اندیکاتور RSI شروع به ساختن کف و سقفهای پایینتر کند، هشداری بر ضعف روند و واگرایی منفی را نشان میدهد. بنابراین معاملهگر میتواند تعیین کند که آیا میخواهد از موقعیت خارج شود یا در صورتی که قیمت شروع به کاهش کند، واگرایی مخفی صعودی یک حد ضرر جدید تعیین کند.
واگرایی مثبت وضعیت مخالف است. تصور کنید که قیمت یک سهم در حال افت و ایجاد کف و سقفهای پایینتر باشد، در حالی که اندیکاتور RSI در حال ایجاد کف و سقف بالاتر باشد. معامله گران ممکن است به این نتیجه برسند که به زودی روند قیمت معکوس شود.
تفاوت بین واگرایی و تایید
واگرایی حالتی است که نمودار قیمت و اندیکاتور خلاف یکدیگر رفتار نمایند. تایید حالتی است که اندیکاتور و نمودار قیمت یا چند اندیکاتور هم جهت یکدیگر حرکت نمایند. اگر قیمت در حال حرکت به سمت بالا باشد، معاملهگران تمایل به تایید رفتار قیمت توسط اندیکاتورها دارند.
محدودیت های استفاده از واگرایی
با توجه به استراتژی های مختلفی که در تحلیل تکنیکال وجود دارد معامله گران نباید صرفا از واگراییها به منظور دریافت سیگنال خرید و فروش استفاده نمایند بلکه باید سایر گواه های تحلیلی در کنار واگراییها بررسی شود تا بتوانند با دقتی بالاتر نقاط چرخش قیمت و تغییر روند را درک کنند چرا که زمانی که واگرایی اتفاق میافتد، به این معنی نیست که قیمت معکوس میشود یا به زودی یک حرکت معکوس رخ میدهد. واگرایی میتواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد.
انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال
به طور کلی سه نوع واگرایی وجود دارد:
- منظم یا کلاسیک (RD)
- مخفی(HD)
- مبالغه شده (ED)
واگرایی کلاسیک یا منظم در پایان یک روند یافت میشود، در حالی که واگراییهای مخفی مثبت (HD+) و مخفی منفی (HD-) الگوهای قدرتمندی هستند که در میانه روند مشاهده میشوند. آنها نشانگر ادامه روند اصلی هستند. تشخیص واگرایی مخفی کمی دشوارتر است، اما می تواند یک الگوی قدرتمند در جهت تایید روند جاری قیمت باشد.
هر سه نوع واگرایی اغلب در نمودارهای قیمت ظاهر میشوند. معاملهگران با شناسایی این واگراییها، میتوانند فرصتهای معاملاتی خوبی را ببینند.
واگرایی منظم یا کلاسیک (RD) چیست؟
واگرایی منظم زمانی اتفاق میافتد که قیمت یک دارایی در حال ایجاد کف و سقف بالاتر باشد، واگرایی مخفی صعودی اما اندیکاتور در حال افت باشد که به آن واگرایی منفی(RD-) میگوییم. همچنین در صورتی که قیمت در حال ایجاد کف و سقف پایینتر باشد و اندیکاتور در حال صعود باشد واگرایی مثبت(RD+) بوجود میآید.
شکل زیر یک واگرایی مثبت(RD+) در نماد شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) را نشان میدهد.
همین اتفاق می تواند در جهت مخالف نیز رخ دهد.
شکل زیر بیانگر واگرایی منفی (RD-) در نماد شرکت ایران خودرو (خودرو) است.
واگرایی مخفی (HD) چیست؟
همانطور که گفتیم واگرایی مخفی (HD) در طول یک روند تشکیل شده و نشان دهنده ادامه روند است. از نظر تأیید ادامه روند میتوان گفت که واگرایی مخفی همانند الگوهای ادامه دهنده عمل میکنند. برای بررسی این واگرایی در روند صعودی دو کف متناظر ابتدای روند و در روند نزولی دو سقف متناظر اول در نمودار قیمت و اندیکاتور با یک خط به هم وصل شده و شیب این دو خط را نسبت به هم میسنجیم. هنگامی که شیب دو خط غیر هم علامت باشند، واگرایی مخفی ایجاد میشود.
به بیان دیگر، در روند صعودی کفهای بالاتر تشکیل میشود. در حالی که در اندیکاتور کفهای پایینتر ایجاد میشود و در روند نزولی سقفهای پایینتر را در نمودار قیمت شاهد هستیم. این در حالی است که در اندیکاتورها سقفهای بالاتری شکل گرفته است.
واگرایی مخفی مثبت (HD+)
اکنون با مفهوم واگرایی مخفی آشنا شدید، به بررسی چند مثال در بازار سرمایه میپردازیم تا تأثیر این واگراییها را بررسی کنیم. در ابتدا به بررسی واگرایی مخفی مثبت (HD+) میپردازیم:
مثال زیر بیانگر رفتار قیمت در ماههای خرداد و تیر سال ۱۳۹۷ در شاخص کل بورس است، شاخص پس از یک صعود دو هفتهای وارد فاز اصلاح شد و تا سطح ۳۸.۲ فیبوناچی جنبش قبل ریزش داشت. در انتها با ساخت کف و سقفی مینور شروع به صعود کرد که با توجه به شکل واگرایی مخفی شکل گرفته در این برهه زمانی نشاندهنده ادامه روند صعودی بوده است.
واگرایی مخفی منفی (HD-)
اکنون به بررسی واگراییهای مخفی منفی در بازار سرمایه میپردازیم:
بعد از شروع ریزش بزرگ بیت کوین در دسامبر سال ۲۰۱۷، در دسامبر سال ۲۰۱۸ یک صعود اتفاق افتاد که برای بسیاری شروع جنبش جدید را نوید میداد. ولی این صعود در ژوئن سال ۲۰۱۹ به اتمام رسید و ریزش بعد از خود را با دو واگرایی مخفی حول سطح استاتیک روانی ۱۰.۰۰۰ دلار تأیید کرد که تا مارس ۲۰۲۰ ادامه داشت و سپس مجدداً شروع به افزایش قیمت کرد.
چه زمان از واگرایی منظم یا مخفی استفاده کنیم؟
واگراییها در نقاط مختلف یک روند شناسایی میشوند و هر کدام می تواند برای یک معاملهگر به عنوان ابزار کمکی در کنار تحلیل مورد استفاده قرار گیرند.این ابزار زمانی کاربردی خواهد بود که بر اساس تحلیل، قیمت در یک محدوده یا سطح حمایت و مقاومت قرار گرفته باشد. واگراییهای منظم در انتهای یک روند شناسایی شده و نشاندهنده تغییر روند هستند. در حالی که واگرایی مخفی در طول روند شکل میگیرد و نشاندهنده ادامه روند مدنظر است.
اندیکاتورهای مورد استفاده در واگرایی
از اندیکاتورهای مورد استفاده برای بررسی واگرایی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- MACD (Moving Average Convergence Divergence)
- RSI (Relative Strength Index)
- Stochastic Oscillator
واگرایی مخفی با استفاده از مکدی (MACD)
اندیکاتور مکدی (MACD) دارای سه بخش است:
۱.MACD line
۲. MACD signal line
۳. هیستوگرام (Histogram)
هنگام استفاده از اندیکاتور مکدی (MACD) برای شناسایی واگراییها، میتوانید از هر یک از این سه بخش استفاده کنید. برای تشخیص واگرایی به همه آنها نیاز ندارید. سپس جهت روند را تعیین کنید. اگر روند صعودی باشد، ما به دنبال واگرایی مخفی مثبت (HD+) خواهیم بود. اگر روند نزولی است، به دنبال واگرایی مخفی منفی (HD-) باشید.
شکل زیر بیانگر واگرایی مخفی مثبت (HD+) در روند صعودی نماد شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) است.
شکل زیر نشان دهنده واگرایی مخفی منفی (HD-) در نماد شرکت ایران خودرو (خودرو) است.
تشخیص واگرایی مخفی با استفاده از اندیکاتور استواستیک
اندیکاتور Stochastic یک نوسانگر یا اسیلاتور است که توسط دو خط در زیر نمودار ترسیم میشود. مقدار ورودیها را میتوان به صورت 14-3-3 تنظیم کرد.
در بالا، شاهد یک واگرایی مخفی منفی (HD-) در نمودار بیت کوین در تایم فریم روزانه در یک روند نزولی است.
این الگو نشان می دهد که تثبیت روند نزولی قبلی به پایان رسیده است و بیت کوین ممکن است به سقوط ادامه دهد.
استفاده از واگرایی مخفی در تحلیل تکنیکال
یادگیری شناسایی واگرایی مخفی در نمودارها دشوار نیست، زمانی که الگو را دیدید، چه اقدامی انجام می دهید؟
مراحل زیر را برای انجام معاملات خود در نظر گیرید.
مرحله ۱: معاملات خود را فیلتر کنید
شما باید همیشه روند اصلی نمودار قیمت را بررسی کنید، اگر روند اصلی صعودی است، به دنبال واگرایی مخفی مثبت (HD+) باشید و از آن به عنوان سیگنال خرید استفاده کنید. الگوهای واگرایی مخفی منفی (HD-) را در یک روند صعودی نادیده بگیرید.
در روند نزولی برعکس عمل کنید: به دنبال واگرایی مخفی منفی (HD-) باشید و الگوهای صعودی را نادیده بگیرید. وقتی الگوی واگرایی مخفی منفی (HD-) را دیدید، به دنبال فروش باشید.
اگر الگوی واگرایی مخفی با جهت روند بزرگتر همسو شود، سیگنال قابل اعتمادتری دریافت خواهید کرد.
مرحله ۲: حد ضرر داشته باشید
بعد از اینکه واگرایی مخفی را دیدید که با روند بزرگتر مطابقت دارد، میتوانید برنامه ریزی معاملاتی مناسب داشته باشید.
پس از مشاهده واگرایی مخفی، حد ضرر را درست فراتر از حد نوسان قیمت اخیر قرار دهید. در مورد واگرایی مخفی مثبت (HD+)، حد ضرر را آخرین کف قیمتی، جایی که سیگنال خرید نشان میدهد قرار دهید. در مورد واگرایی مخفی منفی (HD-)، حد ضرر را سقف پیوت، جایی که سیگنال فروش رخ داده است قرار دهید.
مرحله ۳: هدف خود را تعیین کنید
همانطور که میدانید، بازارهایی نظیر بازار فارکس و ارزهای دیجیتال و یا حتی بورس ایران میتوانند با نرخهای شگفت انگیزی رشد داشته باشند. معاملهگرانی که رویای سودهای بیپایان را در سر میپرورانند، معاملاتی با پایان باز و بدون برنامه خروج انجام میدهند، که این اشتباه است.
بنابراین توصیه میشود همواره در معاملات خود هدف قیمتی را مشخص کنید.
محدودیت های یک واگرایی مخفی
با کمی تمرین، الگوهای واگرایی مخفی را میتوان در بسیاری از نمودارهای قیمت پیدا کرد. با این حال، چند محدودیت وجود دارد که باید از آنها آگاه بود.
اولاً، تشخیص الگوهای واگرایی در آینده آسان است، اما به طور بالقوه تشخیص آن در زمان واقعی دشوار است. این به دلیل هیجانات حاکم بر بازار است که شما را در زمان رشد قیمت هیجان زده میکند، اما بعداً متوجه خواهید شد که این یک واگرایی پنهان مخفی منفی (HD-) بوده است. سعی کنید احساسات خود را از بازار دور نگه دارید، آشنایی با روانشناسی بازار برای فعالان بازار سرمایه مهم است.
ثانیاً، زمانی که واگرایی مخفی در اواخر روند ظاهر میشود، نسبت ریسک به بازده چندان جذاب نخواهد بود.
در نهایت، به عنوان مثال در بازار ارزهای دیجیتال، الگوهای قیمت برای ارزهای دیجیتال کوچکتر ممکن است به اندازه الگوهایی که در بازارهای بزرگتر مانند بیت کوین و اتریوم پیدا میکنید قابل اعتماد نباشد. خریداران و فروشندگان کمتری به بازار کوچکتر علاقهمند هستند و این باعث میشود که این بازار بیشتر مستعد نوسانات و هیجانات باشد.
واگرایی مبالغه شده (شبهه واگرایی) ED
نوع دیگری از واگرایی نیز با نام واگرایی اغراق آمیز وجود دارد. واگراییهای اغراق آمیز شبیه به واگراییهای معمولی یا منظم هستند، اما تغییرات ضعیفتر و کمتر پیش بینی کننده در نظر گرفته میشوند. اصطلاح اغراقآمیز به شرایطی اشاره دارد که در آن نوسانگر یا قیمت یک مقدار بالا یا پایین را برابر میکنند یا در اصطلاح واگرایی با تردید یا شبهه برای معاملهگر محسوب میشود.
واگراییهای مثبت (RD) و واگراییهای منفی منظم هر دو دارای دو تغییر اغراق آمیز (ED) هستند، بنابراین در مجموع چهار تغییر اغراق آمیز وجود دارد. در این مورد، ما به یک روند صعودی نگاه میکنیم که در آن قیمت در حال تثبیت است اما RSI افزایش در حرکت را نشان میدهد.
شکل زیر نمایش واگرایی مبالغه شده( شبهه واگرایی) ED ( واگرایی مبالغه شده مثبت) در نمودار شرکت ایران خودرو(خودرو) است.
جمع بندی
زمانی میتوان گفت در نمودار واگرایی مشاهده می شود که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر دادهها حرکت میکند. واگرایی هشداری بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است و در برخی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود. به طور کلی واگرایی هنگامی اتفاق میافتد که نمودار قیمت خلاف جهت اندیکاتور تکنیکال (Technical Indicator) حرکت کند.
دو نوع واگرایی وجود دارد: واگرایی منظم یا کلاسیک و واگرایی مخفی. واگرایی کلاسیک یا منظم در پایان یک روند یافت میشود، در حالی که واگراییهای مخفی مثبت (HD+) و مخفی منفی (HD-) الگوهای قدرتمندی هستند که در پایان تثبیت مشاهده میشوند. آنها نشانگر ادامه روند اصلی هستند.
با این حال، شناسایی آنها در زمان واقعی میتواند چالش برانگیز باشد. علاوه بر این، اگر واگرایی مخفی در اواخر روند کشف شود، معامله سود کمتری خواهد داشت.
کلید موفقیت در معامله واگرایی مخفی این است که معاملات خود را در جهت روند بزرگتر فیلتر کنید. همیشه احساسات بازار را تجزیه و تحلیل کنید، و بهتر است یک ابزار دنبال کننده روند برای تأیید سیگنالها باشد.
سوالات متداول
واگرایی حالتی است که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر دادهها حرکت میکند. همچنین هشداری است مبنی بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است. در بعضی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود.
همانطور که گفتیم واگرایی مخفی (HD) در طول یک روند تشکیل شده و نشان دهنده ادامه روند است. از نظر تأیید ادامه روند میتوان گفت که واگرایی مخفی همانند الگوهای ادامه دهنده عمل میکنند. برای بررسی این واگرایی در روند صعودی دو کف متناظر ابتدای روند و در روند نزولی دو سقف متناظر اول در نمودار قیمت و اندیکاتور با یک خط به هم وصل شده و شیب این دو خط را نسبت به هم میسنجیم. هنگامی که شیب دو خط غیر هم علامت باشند، واگرایی مخفی ایجاد میشود.
منابع
“Divergence Definition and Uses”, Investopedia, 2022.
“Bybit Learn | Hidden Bullish & Bearish Divergence: How to Apply For Crypto Trading?”, Bybit واگرایی مخفی صعودی Learn, 2022.
“📖 A Guide to RSI Divergences – By Trading-Guru”, TradingView, 2022.
واگرایی مخفی در مقابل واگرایی معمولی
واگرایی مخفی در مقابل واگرایی معمولی – این دو با هم چه فرقی میکنند؟ هر دو نوع واگرایی همراه با یک استراتژی معاملاتی صحیح، میتوانند لبه (برتری) معاملاتی خوبی ارائه دهند. در این مقاله، من میخواهم تفاوت بین واگرایی مخفی و واگرایی معمولی را به شما نشان دهم.
همچنین قصد دارم به شما نشان دهم که چگونه باید از این دو نوع واگرایی استفاده کنید، همچنین نکاتی را در مورد معامله گری با واگرایی مخفی به شما ارائه خواهم داد. به مطالعه ادامه دهید تا یاد بگیرید که چگونه شانس برنده شدن در معاملات خود را بالا ببرید.
واگرایی مخفی در مقابل واگرایی معمولی
واگرایی مخفی نشان دهنده تداوم روند است، در حالی که واگرایی معمولی نشانه بازگشت روند است. ایده اصلی این است که واگرایی معمولی، خروج مومنتوم از روند را نشان میدهد، که میتواند نشانه اولیه یک بازگشت باشد. واگرایی مخفی نشان دهنده این است که مومنتوم در جهت روند فعلی حرکت میکند که این امر احتمال ادامه روند را بیشتر میکند.
نمودارهای زیر نمونههایی از واگرایی مخفی و واگرایی معمولی را نشان میدهند. من واگرایی صعودی را با رنگ سبز و واگرایی نزولی را با رنگ قرمز مشخص کردم.
در نمودار بالا، میتوانید نمونههایی از واگرایی معمولی MACD را ببینید. واگرایی معمولی در طی روند نزولی از کف های قیمت و اندیکاتور معلوم میشود و در طی یک روند صعودی، ازسطوح سقف های قیمت و اندیکاتور معلوم میشود.
با شروع از سمت چپ[نمودار]، قیمت کفهای پایینتری ساخت در حالی که خط MACD یک الگوی دو دره را تشکیل داد. در مرحله بعد، قیمت یک الگوی دو قله ایجاد میکند در حالی که هیستوگرام، سقفهای پایینتر میسازد. در نهایت، قیمت سه سقف بالاتر ایجاد میکند در حالی که هیستوگرام سه سقف پایینتر میسازد.
در نمودار بالا میتوانید چند نمونه از واگرایی مخفی MACD را مشاهده کنید. واگرایی مخفی در طی یک روند صعودی، از سطوح کف قیمت و اندیکاتور، و در طول یک روند نزولی، از سطوح سقف قیمت و اندیکاتور معلوم میشوند. (برعکس واگرایی معمولی).
با شروع از سمت چپ[نمودار]، قیمت، کفهای بالاتر میسازد در حالی که هیستوگرام، کفهای پایینتر ایجاد میکند. در مرحله بعد، قیمت کفهای بالاتر ایجاد میکند در حالی که هیستوگرام، یک الگوی دو دره میسازد. اینها هر دو نمونههای واگرایی مخفی صعودی هستند.
نکاتی برای معامله واگرایی مخفی
تکنیکی که میتواند شانس موفقیت شما در معاملات واگرایی را بالا ببرد، ترکیب الگوهای واگرایی مختلف با سایر تریگرهای ورودی است. در این مقاله، ما از ترکیب الگوهای کندل استیک با واگرایی مخفی استفاده خواهیم کرد.
در نمودار قبلی (بالا)، میبینید که من دو الگوی کندل استیک را هایلایت کردهام. اولین الگو، الگوی کندل استیک انگولفینگ صعودی و دومی، یک الگوی کندل استیک ستاره صبحگاهی بود. هر دوی این سیگنالها میتوانستند به شما کمک کنند تا زمان ورود خود را با این دو الگوی واگرایی مخفی تعیین کنید.
در نمودار بالا، نمونهای از واگرایی تصادفی مخفی نزولی را میبینید. قیمت یک سقف پایین تر ایجاد میکند در حالی که اسیلاتور تصادفی، یک سقف بالاتر میسازد. به یاد داشته باشید که برای واگرایی مخفی، ما سقفهای قیمت و اندیکاتور را در یک روند نزولی میسنجیم.
واگرای مخفی صعودی در اندیکاتور RSI کاردانو
علیرغم عملکرد ضعیف کاردانو در هفتههای اخیر، با این حال یکی از اساسی ترین پروژه های جذاب در بازار رمزارزها است، زیرا این شبکه همچنان در حال توسعه پایدار و با سرعت بالا است، به ویژه با افزایش تعداد پروژه های دیفای و مجموعههای NFT.
به گزارش خبرنگار ایمنا، همانطور که شاخص قدرت نسبی (RSI) نشان میدهد، قیمت کاردانو نسبت به این اندیکاتور حرکت معکوسی دارد. یعنی در حالی که RSI در مسیر مستقیم حرکت میکند، به نظر میرسد کاردانو در همان دوره به سمت پایین حرکت میکند. چنین واگرایی معمولاً صعودی در نظر گرفته میشود و ممکن است به معکوس شدن قیمت در آینده اشاره کند.
مشکل این سیگنال کاملاً نادر این است که چنین واگرایی نیز ضعیف در نظر گرفته میشود و میزان موفقیت آن بسیار کمتر از ۷۰٪ است. اما در عین حال، ممکن است به پایهای برای واگرایی قویتر تبدیل شود که ممکن است شانس بیشتری برای تحقق در بازار داشته باشد.
کاردانو همچنان در روند نزولی بلندمدت است که همزمان پس از افزایش قراردادهای هوشمند ناشی از اعلام فناوری جدید برای اکوسیستم کاردانو آغاز شد. در حال حاضر، توسعهدهندگان فعالانه در حال ایجاد راهحل ها و پلتفرمهای جدید برای اکوسیستم کاردانو هستند، که در حال حاضر باعث رشد قوی TVL کاردانو شده است که در کمتر از یک ماه به ۳۰۰ میلیون دلار رسیده است.
دیدگاه شما