درس خارج فقه استاد هادی عباسی خراسانی
اولین جلسه بعد از تعطیلات ماه مبارک رمضان است. چند مطلب عرض میشود:
1،1- لزوم حفظ دستاوردهای ماه مبارک رمضان
1،2- انس داشتن و دوستی با حضرت حق
«تو اول بگو با کیان زیستیپس آن گه بگویم که تو کیستی»[1]
1،3- ارتباط با ادعیه و رعایت تقوای الهی
رزقناالله‌إیاناوإیاکم. ان شاء الله بتوانیم مدیریت‌مان را در زمان نهادینه کنیم.
2- خلاصه جلسات گذشته
بحمدالله در مباحث بورس، بحث به اینجا رسید که خط قرمزها و علایم خطر را بررسی کنیم. مرزهای ممنوع و حد خطر را در معاملات بورس بیان کنیم. گاهی با یک کلمه حرام، یا حلال میشود. معاملات بورس، نباید غرری و ربوی باشد. در بحث ربا گفتیم ربا دو قسم است؛ ربای معاملاتی و ربای قرضی. بحمدالله نظر ما این است که نظام اقتصادی اسلام، از فرار از تنگناهای معاملاتی هر نظامی بازتر است. آنها که می‌گویند بسته است، به لطایف مسائل اقتصادی اسلام نرسیدند. مسائل مستحدثه، یعنی با نیاز زمان ببینیم در فقه ما مطرح شده است، یا خیر.
2.2- دو مبنا در معاملات جدید
2.3- لزوم تطبیق معاملات جدید با نظر شارع
قبل از تعطیلات گفتیم که سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی صاحب‌عروه که پر از فروعات است، گفتند: حصر در معاملات را قبول نداریم؛ ایشان فرمودند: «وحصر المعاملات فی فرار از تنگناهای معاملاتی المعهودات ممنوع» .[2] مبنایی است که باید در آن عنایت شود. عرض ما این است که معاملاتی که در هر زمانی می‌آید، باید دید با محدوده‌های شارع تطبیق دارد، یا خیر؟ در زمان شارع هم معاملاتی را تایید کردند و برخی را رد کردند. باید دید از موارد آری یا نه در نظر شارع است. شارع، آری و خیر دارد.
اگر شارع نظر روشن نداد، به این معنا نیست که نظام معیشت مردم ضیق است و محدودیت دارد. اگر محدودیت دارد، راه‌های برون‌رفت را بیان کرده است. «إنما یحل الکلام و یحرم الکلام» ؛[3] کلامی باعث حلیت و کلامی باعث حرمت است. مرز حلال و حرام، گاهی یک کلمه است. بازار ممنوعه و غیر ممنوعه باید مشخص شود.
2.4- حکمت تحریم ربا
راه‌های برون‌رفت در ربای معاملاتی را گفتیم. در ربای قرضی هم باید راه‌های برون‌رفت را بگوییم. در کمتر جوامعی است که وام نباشد. با مشکلات معیشتی مردم نیاز به وام، زیاد است. تنگنای معیشتی را به سوء مدیریتی می‌دانیم، یا نشناختن قوانین اسلامی و یا عمل نکردن به آن. شارع مقدس، تمام راه‌های معیشت را بیان کرده است. اگر ربا را ممنوع کرده، چون ضیق معیشت میآورد. اسلام و نظام اقتصادی دنبال وسعت است، نه تنگنا. اینکه نظام اقتصادی اسلام محدود است، قبول نداریم. نه اینکه بی‌قید و بند باشد، رها و گسسته نیست. آن چیزی که بیان کرده است، با دید باز بیان کرده است. هیچ قانون‌گذاری مانند شارع مقدس، دستش باز نیست. شارع مقدس، نماینده خدایی است که آن‌گونه که بعضی از یهود می‌گفتند: ﴿يَدُ اللّهِ مَغْلُولَةٌ﴾ ، دستش بسته نیست.
2.5- توصیه به مسئولان بورس و نظام اقتصادی
شارع مقدس اگر ربا را حرام کرد، در مقابلش، به اشراف معاملات ربوی، راه‌هایی باز کرده است که اصلا معاملات ربوی، دیده نشود. اگر کسی سراغ معاملات ربوی رفت، دستورات شارع را ندیده، یا نرسیده است. باید انسان، تکلیف‌مدار باشد.
در معاملات ربوی به خصوص در بازار بورس، مدیران محترم که معیشت مردم دست آنها است و خدا به آنها لطف کرده که اداره امور مردم به عهده آنها است، چه نظام اقتصادی و چه بازار معمولی و بازار بورس، باید خوب مدیریت کنند و معیارهای اسلامی را رعایت کنند. متوجه راه‌های برون‌رفت از ربا باشند و مشروع را جای ربای نامشروع بگذارند. وظیفه مدیران اسلامی است که قوانین اسلامی را بفهمند و اجرا کنند. فقیهان، مرزشناسان حلیت و حرمت هستند. یحل الکلام و یحرم الکلام را فقیه می‌فهمد، مانند پزشک در مسائل تخصصی‌اش. فقیه به استنباط و تطبیق حدود شارع می‌پردازد، نه خصوصیات جوّ و زمان نزول. شاید حکم ما با زمان شارع یکی باشد، ولی تفاوت موضوعی داشته باشد. هنر فقیه، تطبیق حکم کلی بر جزئیات است. باید مثال‌شناس باشیم. قاعده تمثیل در زمان‌های مختلف بیان میشود.
3- بحث جدید: راه‌های برون‌رفت از ربای قرضی
یکی از راه‌های ظریف، بیع عینه بود. اهمیت زیادی داشت و در روایات مختلف هم بیان شده است. به همین لفظ هم بیان شده است. هم لفظ و هم معنایش در روایات وجود دارد که باید بشناسیم. برخی آن را بیع سلف می‌دانند.
4.1- تعریف بیع عینه در کتب لغت
در کتاب العین – که اولین کتاب لغت نزدیک به عصر ائمه علیهم‌السلام و صادیقین علیهماالسلام است، تعریف بیع عینه آمده است:
«والعينة: السلف، وتعين فلان من فلان عينة، وقد عينه فلان تعيينا». [4]
در لسان العرب، ج13، ص306 و همچنین مصباح المنیر[5] هم این را مطرح کرده است.
4.2- تعریف بیع عینه و حکم آن در کتب فقها
4.2.1- ابن ادریس حلی رحمه‌الله
قبلا گفتیم فقها هم مطرح کردند. ابن ادریس حلی در سرائر می‌گوید: بیع عینه، این است که کالایی را نسیه بخرد و همان را نقدی به قیمت کمتر بفروشد:
«أن یشتری سلعة بثمن مؤجل ثم يبيعها بدون ذلك نقدا، ليقضي دينا عليه، لمن قد حلّ له عليه، و يكون الدين الثاني و هو العينة من صاحب الدين الأول، ليقضيه بها الدين الأول» .[6]
4.2.2- محقق اردبیلی رحمه‌الله
مرحوم محقق اردبیلی در مجمع الفائدة و البرهان کتاب گزیده و خوبی است. ایشان عبارت زیبایی دارند که داریم گزیده می‌گوییم:
«الظاهر عدم الخلاف في صحة البيع لو اشترى الإنسان ما باعه نسية قبل الأجل بأزيد مما باعه، أو انقص، والمثل حالا ومؤجلا، بجنس ما باعه وبغيره، بشرط ان لا يشترط في العقد الأول بيعه عليه» .[7]
چیزی را به مدت خریده و بدون مدت، به زیاده یا نقصان می‌فروشد.
یک قسم آن، مؤجَّل است. اقسام مختلفی دارد؛ به قیمت کمتر یا بیشتر، یا همان قیمت. همان جنس یا غیر آن به شرط اینکه در بیع اول بیع را شرط نکند. دو بیع را وابسته به هم نکند.
آنچه منع دارد، شرط گذاری در معامله است که در ربای قرضی بیفتد. می‌گوید به مدت‌دار می‌دهم؛ این اگر بدون شرط باشد اشکالی ندارد.
«فكان الإجماع دليله ، وكذا أدلة صحة العقود ، مثل أَوْفُوا و أَحَلَّ اللهُ الْبَيْعَ و الناس مسلطون على أموالهم و تِجارَةً عَنْ تَراضٍ وغير ذلك ، مع عدم المانع من ذلك عقلا ولا شرعا» .[8] اطلاقات می‌فرماید: این معامله را شامل میشود. کسانی که در بورس فعالیت دارند، اگر می‌خواهند سهام یا اوراقی بخرند، اگر به صورت مدت‌دار خواستند انجام دهند، در صورت مستقل بودن اشکال ندارد به هم مرتبط نکنند. همان سودی که می‌خواهند در معامله ربوی داشته باشند، با معامله عینه می‌توانند داشته باشند. در معاملات قرضی کسی پولی و وامی گرفته، می‌خواهد خرید و فروش کند، اگر به صورت بالا باشد، به کم یا زیاد عیبی ندارد. وام به شرط بیع و بیع به شرط وام متفاوت است. بیع میکند به شرط وام و یا معامله میکند و ضمن آن می‌گوید: چنین پولی می‌دهم.
مرحوم صاحب جواهر در جواهر، ج23 ص108-111 همین مطلب را آوردند. عبارت طولانی است، ملاحظه بفرمایید.
در ریاض‌المسائل، ج5، ص134 معامله عینه مطرح شده است.
4.3- جمع بندی تعریف معامله عینه
معامله عینه یعنی نقد و نسیه. اگر این نقد و نسیه مترتب باشند، جایز نیست، ولی اگر هر یک مستقل باشند، جایز هستند؛ چه از همان شخص و چه از دیگری. کسی کالایی را نسیه بخرد و بعد نقد یا نسیه، کمتر یا بیشتر یا همان قیمت، به شخص دیگر یا همان شخص بفروشد.
4.4- اقسام معامله عینه
معامله عینه، دو صورت دارد: صورت جایز معامله عینه، این است که بعد از تمام شدن مهلت، به کس دیگر بفروشد و مترتب به معامله اول نباشد. صورت دوم اینکه مترتب بر معامله اول باشد، به شرط قبلی، این صورت اشکال دارد.
4.5- روایات معامله عینه
صحیحه اسماعیل بن عبدالخالق وسائل ج18 ص53، ابواب احکام العقود باب 8 ح14:
وعن عدة من اصحابنا، عن أحمد بن محمد، عن علي بن الحكم، عن إسماعيل بن عبد الخالق قال: «سألت أبا الحسن عليه‌السلام عن العينة وقلت: «إن عامة تجارنا اليوم يعطون العينة، فأقص عليك كيف نعمل؟ قال: هات، قلت: يأتينا المساوم يريد المال فيساومنا وليس عندنا متاع فيقول: اربحك ده يازده، وأقول أنا: ده دوازده فلا نزال نتراوض حتى نتراوض على امر فاذا فرغنا: قلت أي متاع احب إليك أن أشتري لك؟ فيقول: الحرير ، لانه لا يجد شيئا اقل وضيعة منه، فأذهب وقد قاولته من غير مبايعة، فقال: أليس إن شئت لم تعطه، وإن شاء لم يأخذ منك؟ قلت بلى، قال: فأذهب فأشتري له ذلك الحرير، وأماكس بقدر جهدي، ثم أجيء به إلى بيتي فأبايعه، فربما ازددت عليه القليل على المقاولة، وربما أعطيته على ماقاولته، وربما تعاسرنا فلم يكن شيء، فاذا اشترى مني لم يجد احدا أغلى به من الذي فرار از تنگناهای معاملاتی اشتريته منه فيبيعه مني، فيجيء ذلك فياخذ الدراهم فيدفعها إليه وربما جاء ليحيله عليّ، فقال: لا تدفعها إلا إلى صاحب الحرير، قلت: وربما لم يتفق بيني وبينه البيع به وأطلب إليه فيقبله مني، فقال: أليس إنه لو شاء لم يفعل ولو شئت انت لم تزد؟ فقلت: بلى لو أنّه هلك فمن مالي قال: لا بأس بهذا اذا انت لم تعد هذا فلا بأس به» .[9]
اشکال ندارد که معامله‌ای کند و جنسی را با مهلت بخرد و نقدی بفروشد. شاید کسی سرمایه هم نداشته باشد. این معامله عینه برای کسی است که سرمایه ندارد، ولی میتواند خرید و فروش کند. با کمال صراحت و صداقت و اخلاص عرض میکنم که بازار اسلامی و اقتصاد اسلامی حتی برای بی‌پول‌ها هم باز است. اگر اعتباری دارد، نسیه بگیرد و معامله کند و بعد بدهی را بدهد. ولو این جنس را به خود همان فرد بفروشد. قصد سود است. وقتی راه حلال باز است، چرا راه حرام برویم.
روایت از امام رضا (علیه‌السلام) و صحیحه است.
وسائل‌الشیعه، ص41، باب 5، ح4:
وعن عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد بن عيسى، عن ابن أبي عمير، عن حفص بن سوقة، عن الحسين بن المنذر قال: «قلت لابي عبدالله عليه‌السلام: يجيئني الرجل فيطلب العينة فأشتري له المتاع مرابحة ثم أبيعه إياه، ثم اشتريه منه مكاني قال: إذا كان بالخيار إن شاء باع، وإن شاء لم يبع، وكنت أنت بالخيار، إن شئت اشتريت، وإن شئت لم تشتر فلا بأس، فقلت: إن أهل المسجد يزعمون أن هذا فاسد، ويقولون: إن جاء به بعد أشهر صلح، قال: إنما هذا تقديم وتأخير فلا بأس» .[10]
روایت دیگر هارون بن خارجة است؛ وسائل، ج18، ص44، ابواب عقود، باب 6، ح4:
وعن أبي علي الاشعري، عن محمد بن عبد الجبار، عن صفوان بن يحيى، عن هارون بن خارجة قال: «قال: قلت لابي عبدالله عليه‌السلام عينت الرجل عينة فحلت عليه، فقلت له: اقضني، فقال: ليس عندي فعيني حتّى اقضيك، فقال: عينه حتى يقضيك» .[11]
بحث عینه مطرح شده، چون مشخص میکند چنین چیزی باشد.
4.5.4- روایت چهارم
صحیحه لیث مرادی از امام صادق علیه‌السلام:
محمد بن الحسن بإسناده عن الحسين بن سعيد، عن صفوان، عن ابن مسكان، عن ليث المرادي، عن أبي عبدالله عليه‌السلام قال: «سأله رجل زميل لعمر بن حنظلة عن رجل تعين عينة إلى أجل، فاذا جاء الاجل تقاضاه فيقول: لا والله ما عندي ولكن عيني أيضا حتى اقضيك، قال: لا بأس ببيعه » .[12]
صحیحه ابی بکر حضرمی، ح2، همان باب:
وعنه، عن أحمد، عن علي بن الحكم، عن سيف بن عميرة، عن أبي بكر الحضرمي قال: «قلت لابي عبدالله عليه‌السلام: رجل تعين ثم حل دينه فلم يجد ما يقضي، أيتعين من صاحبه الذي عينه ويقضيه؟ قال: نعم » .[13]
صحیحه منصور بن حازم، باب 8، ح12، ص58:
وبإسناده عن أحمد بن محمد، عن علي بن الحكم، عن سيف بن عميرة عن منصور بن حازم قال: «سألت أبا عبدالله عليه‌السلام عن رجل طلب من رجل ثوبا بعينه، قال: ليس عندي هذه دراهم فخذها فاشتر بها، فأخذها فاشترى بها ثوبا كما يريد، ثم جاء به، أيشتريه منه؟ فقال: أليس إن ذهب الثوب فمن مال الذي أعطاه الدراهم؟ قلت: بلى، قال: إن شاء اشترى وإن شاء لم يشتر؟ قلت: نعم، قال: لا بأس به» .[14]
اگر سلب اختیار نشود، جایز است.
ح11 را هم ملاحظه کنید.
وعنه، عن صفوان، عن منصور بن حازم قال: «قلت لابي عبدالله عليه‌السلام: الرجل يريد أن يتعين من الرجل عينة فيقول له الرجل: أنا أبصر بحاجتي منك فاعطني حتى أشتري، فيأخذ الدراهم فيشتري حاجته، ثم يجيء بها إلى الرجل الذي له المال فيدفعه إليه فقال: أليس إن شاء اشترى، وإن شاء ترك، وإن شاء البائع باعه، وإن شاء لم يبع؟ قلت: نعم، قال: لا بأس» .[15]
در برخی روایات آمده است که باید بیع اول به بیع دوم شرط نشده باشد؛ ص42، باب 5، ح5:
وبإسناده عن محمد بن الحسن الصفار، عن محمد بن الحسين بن أبي الخطاب، عن محمد بن إسماعيل بن بزيع، عن صالح بن عقبة، عن يونس الشيباني قال: «قلت لابي عبدالله عليه‌السلام: الرجل يبيع البيع، والبائع يعلم أنه لا يسوى والمشتري يعلم أنه لا يسوى إلا أنه يعلم أنه سيرجع فيه فيشتريه منه قال: فقال: يا يونس ان رسول الله صلى‌الله‌عليه‌وآله قال لجابر بن عبدالله: كيف أنت إذا ظهر الجور وأورثهم الذل، قال: فقال له جابر: لا بقيت إلى ذلك الزمان، ومتى يكون ذلك بأبي أنت وأمي؟ قال: إذا ظهر الربا يا يونس وهذا الربا فإن لم تشتره رده عليك؟ قال: قلت: نعم، قال: فلا تقربنه فلا تقربنه» .[16]
نتیجه اینکه از راه‌های برون رفت از معاملات ربوی و آنچه شارع برای باز بودن تجارت اسلامی و کار انسان‌های بی‌سرمایه بیان کرده است، معامله عینه است. نسیه معامله کند و بعد نقدی بفروشد، به شرطی که شرط نکند و بعد قرض را بدهد. یک کسی که معامله بورس میکند، میتواند در صورتی که اعتبار داشته باشد، هزاران معامله به صورت وام یا شارژ حساب خودش داشته باشد.
1) معاملات بورس، نباید غرری و ربوی باشد.
2) ربا دو قسم است: ربای معاملاتی و ربای قرضی.
3) نظام اقتصادی اسلام، از هر نظامی بازتر است. آنها که می‌گویند بسته است، به لطایف مسائل اقتصادی اسلام نرسیدند.
4) دو مبنا در فقه داریم:
_ معاملات محدودی در فقه است که معاملات جدید باید با آنها تطبیق و تجویز شود.
_ معیارها در دین آمده و در صورت تطبیق با معاملات جدید، صحیح است. این مبنا، درست است.
5) بازار ممنوعه و غیر ممنوعه باید مشخص شود.
6) ما تنگنای معیشتی امروز را به سوء مدیریت، یا نشناختن قوانین اسلامی و یا عمل نکردن به آن می‌دانیم.
7) اگر اسلام ربا را ممنوع کرده، به خاطر این است که ضیق معیشت میآورد. اسلام و نظام اقتصادی، دنبال وسعت است، نه تنگنا.
8) وظیفه مدیران اسلامی است که قوانین اسلامی را بفهمند و اجرا کنند؛ فقیهان، مرزشناسان حلیت و حرمت هستند.
9) وام به شرط بیع و بیع به شرط وام متفاوت است.
10) بازار اسلامی و اقتصاد اسلامی، حتی برای بی‌پول‌ها هم باز است. اگر فرد اعتباری دارد، نسیه بگیرد و معامله کند و بعد بدهی را بدهد.
11) از راه‌های برون رفت از معاملات ربوی، معامله عینه است. نسیه معامله کند و بعد نقدی به شرطی که دو معامله را به هم مشروط نکند.
ترس چگونه میتواند بر معاملات و معامله گری شما اثر بگذارد
در صورتیکه از صد تریدر موفق جهان بپرسید مهمترین عامل موفقیت درآموزش فارکس چیست قطعا به شما خواهند گفت : روانشناسی فردی. اگر در آموزش بورس در بخش روانشناسی ترید،تمامی احساساتی که یک معامله گر را به نحو منفی تحت تاثیر قرار می دهد، در نظر بگیریم، ترس در صدر این لیست قرار میگیرد.
از خود بپرسید:
-آیا تا به حال پیش آمده که وقتی میتوانستید بر اساس سیستم معاملاتی خودتان پوزیشن بگیرید، اقدام به معامله نکرده باشید؟
-آیا تاکنون به خاطر مجموعه ای از ضررها (یا یک ضرر بزرگ) مستأصل و عاجز شده اید به نحوی که شما را از معامله کردن بازدارد؟
-آیا تاکنون به دلیل افکارتان در مورد ضررهای اخیر خود، تصمیم گیری نامناسبی داشته اید؟
-آیا ترس از دست دادن پول, شما را به نحوی تحت تاثیر قرار داده است که از آن چه می دانید به شما در معامله گری کمک می نماید, نتوانید استفاده کنید؟
چنانچه هریک از موارد بالا برایتان اتفاق افتاده است نگران نباشید شما تنها نیستید, بلکه در میان معامله گران افراد بسیاری با این مشکلات روبه رو هستند.
ترس یک احساس بسیار قوی می باشد که اشخاص بسیاری را در موقعیت های مختلف مستأصل و عاجز نموده است. ترس شما را گیج و سردرگم می نماید، شما را از هوش و خردتان دور کرده و از توانایی شما برای تصمیم گیری خوب و مناسب می کاهد. این مسئله نه تنها در خصوص معامله گری بلکه در تمامی ابعاد زندگی صدق میکند. تقریبا در تمامی مسائل ذهنی, احساسی و روانشناسی که در برخورد با معامله گران با آن ها مواجه شده ام، عامل ترس همیشه ریشه مسائل بوده است.
ترس از دست دادن پول، ترس از دست دادن مقدار زیادی از سرمایه، ترس از شکست، ترس از اشتباه کردن و ترس از تمام چیزهایی که بتوان تصور نمود. در حقیقت سه مرحله از ترس برای فرد وجود دارد, به ویژه در معامله گری, که به طور اجمالی و مختصر به آن ها پرداخته و در مورد چگونگی برطرف ساختن آن ها صحبت خواهم نمود.
مرحله ی اول: استیصال و سردرگمی
ترس به عنوان یک احساس بسیار قوی، در مرحله اول بر قوه ی قضاوت و تصمیم گیری ما تاثیرات منفی بر جای گذارد. چنانچه ما از این امر آگاه نباشیم یا ندانیم چگونه با آن مقابله کنیم ما را آشفته و ناتوان می سازد. این امر در واقع منابع ذهنی و شناختی ما را کاهش داده و ما را مجبور می نماید تا از بخش ابتدایی تر و عمومی تر مغزمان ( که با نام لیمبیک سیستم شناخته میشود) استفاده نماییم. هنگامی که ترس ما را در بر میگیرد, دقیقا زمانی که به هوش و نبوغ طبیعی خود نیازمندیم ما را از آن جدا میسازد و اجازه دسترسی به آن را نمیدهد. مانند یک گوزن که وقتی نور چراغ ماشین را میبیند و خشکش میزند, دقیقا در زمانی که باید عمل کنیم ناتوان خواهیم شد و این باعث سردرگمی ما میشود.
با عدم آگاهی و هوشیاری از ترس، یا به طور کامل تحت تاثیر قرار گرفتن توسط این حس، ما در مسیر سردرگمی و آشفتگی قرار گرفته و همین امر باعث می شود تا در معامله گری تصمیم گیری های نادرستی داشته باشیم.
شاید حتی در زمانی که سیستم به ما سیگنال میدهد اقدام به گرفتن پوزیشن نکنیم! دلیل آن هرچه باشد، واضح است که ترس نه تنها هیچ فایده و سودمندی برای ما ندارد بلکه برای زندگی و عملکرد معامله گری ما بسیار مضر هم خواهد بود.
تنها راه و روش گذر از این مرحله در خصوص ترس این است که اول باید نسبت به آن هوشیار و آگاه باشیم, سپس بفهمیم که چگونه ما را تحت تاثیر قرار می دهد. هنگامی که این کار را انجام دهید، شما این توانایی را کسب میکنید تا از ترس استفاده نمایید. که این حالت برای شما همانند یک انرژی بالقوه بسیار قوی خواهد بود.
چنانچه شما در آگاهی و شناخت از ترس با مشکل مواجه هستید، میتوانید از گزینه هایی مانند یوگا، تمرینات مدیتیشن قبل از معامله گری،استفاده کنید. هر یک از موارد گفته شده به نوبه خود کارساز و موثر بوده و شما را قادر می سازند تا از ترس آگاهی پیدا کرده واز مرحله اول عبور نمایید. بدون انجام این کارها شما برای همیشه بنده ترس های خود خواهید بود. اما پس از این که از مرحله ای اول عبور کردید شما میتوانید از ترس در جهت منفعت خود استفاده نمایید(مرحله دوم).
مرحله ی دوم: به کارگیری ترس در جهت منفعت خود
تصور کنید که شما از ترسی که از شکست خوردن دارید آگاه هستید. این امر مشابه مرحله اول می تواند شما را از اتخاذ تصمیم مهم ناتوان و عاجز نماید. اما… این امر همچنین می تواند در جهت ارتقا و افزایش عملکرد شما مورد استفاده قرار گیرد و حتی میتوان از آن در جهت منفعت خود و برای تبدیل شدن به یک معامله گر موفق استفاده کرد.
چگونه میتوان از ترس در معامله گری بهره برد؟
تصور کنید که شما از شکست خوردن هراس دارید، که بر اساس مرحله اول به معنای استیصال و ناتوانی میباشد. اما اگر شما از این ترس آگاه باشید و ترسهای خود را بشناسید، شما میتوانید این انرژی (که تماما ترس و حس هستند) را برای عملکرد بهتر مورد استفاده قرار دهید. شما میتوانید از آن برای سختکوشی بیشتر, برای انجام کارهایی که مهارت های شما را میسازند، برای تمرین بیشتر بر روی سیستم معاملاتی, برای اختصاص دادن ساعات بیشتری برای چارت بهره ببرید.
ترس میتواند باعث سوق دادن شما به مرحله بعد شود و اغلب این ترس است که عامل اصلی پشت یک فرد پر تلاش میباشد. این افراد از نتیجه شکست واهمه و هراس دارند و همین امر باعث میشود تا برای حصول اطمینان از عدم وقوع آن نتیجه ناخوشایند، سخت تر کار و تلاش نمایند. در مرحله ی دوم، از ترس به عنوان یک انرژی در جهت افزایش عملکرد استفاده میشود تا فرد بتواند از افراد دیگر سخت تر تلاش کرده و به سطح متوسط بسنده نکند، همانگونه که خود شما واقف هستید که این بسنده کردن به سطح معمول و متوسط چگونه می تواند عامل به عقب راندن شما باشد. به جای این که ترس باعث سردرگمی و آشفتگی شما شود، شما از آن به عنوان یک وسیله در جهت موفقیت تان بهره می برید.
اگر این موارد به نحو صحیحی انجام شود، افزایش بسیار چشمگیری در تلاش های شما صورت میپذیرد که میتواند منجر به موفقیت شود و اگرچه این امر میتواند یک پیروزی تلقی شود اما همچنان محدود است و مرحله ی بعدی اهمیت بسیاری دارد. عموما، معامله گران موفق حس ترس را دارند اما این ترس را در جهت منفعت خود به کار میگیرند و یک ذهنیت موفق معامله گری را برای خود درست می نمایند.
مرحله ی سوم: دگرگونی و تغییرشکل ترس
شما همواره در خصوص ترس و حرص در معامله گری می شنوید، اما این ها از اعتقاد و باوری نشأت میگیرند که حاکی از آن است که قابلیت غلبه بر این دو عامل وجود ندارد. این باور حاصل عدم شناخت صحیح ذهن و مغز می باشد. ترس قابلیت دگرگون شدن را داراست و میتوان از آن خلاصی یافت. تصور کنید که بدون ترس از مرگ، بدون ترس از شکست خوردن و ضرر کردن، چگونه میتوانستید به معامله گری و زندگی بپردازید؟
تصور کنید که اگر تا به حال هرگز مجبور نمی بودید تا با آن انرژی ها مواجه شوید, که تمام هوش و نبوغ شما فقط معطوف مشکلی میشد که داشتید، وضع چگونه می بود؟ در این صورت شما هرگز از ترس حتی در جهت منفعت خودتان نیز استفاده نمی کردید. شما تنها میتوانستید آزادانه، بی تردید و بدون هیچگونه مانعی عمل نمایید. هیچ چیزی برای محافظت کردن باقی نمی ماند، آینده ای که برای آن نگران باشید نمی بود و هیچ چیزی برای از دست دادن وجود نداشت.
ضرورتی ندارد که ترس بخشی از زندگی و بالاخص معامله گری شما باشد.
فقط تصور نمایید که بدون ترس چه کارهایی میتوانستید بکنید؟ تصور کنید که اگر منابع شما در جهت ارتقا و پیشرفت معامله گری و زندگیتان استفاده میشد.چه تغییر بزرگی در زندگی شما ایجاد می شد.
ژورنال معامله گری خود را بررسی کرده و نگاهی بیاندازید که چند مرتبه دچار شک و شبهه شده اید, در مورد پوزیشن هایی که اگر گرفته میشدند سودهای عالی میدادند؟ من حاضرم شرط ببندم که اگر شما فرصت های معملاتی که به خاطر ترس از دست داده اید را تبدیل به معاملات سوده میکردید، حساب معاملاتی متفاوتی از حساب حال حاضر خود میداشتید.
نکته ی مثبت این جاست که برای غلبه بر ترس نیازی نیست که شما جنگجوی شائولین یا راهب بودایی باشید. با کمی تمرین و اراده و خواستن از جانب شما، ترس میتواند دگرگون شود. شبکه ها عصبی شما میتواند دوباره به سمت و سوی موفقیت, هوش و خرد ذاتی برنامه ریزی شوند. در واقع این امر فقط نیازمند اراده, تلاش و خواستن شما برای سوق دادن امور به مرحله بعدی در معامله گری و زندگی می باشد.
سخن پایانی:
از خود بپرسید، که شما در تجربه تان از ترس و معامله گری در کجا قرار دارید، و سپس از خود بپرسید که شما درباره آن چه اقدامی کرده اید و برای تغییر آن چه میخواهید بکنید. از خود بپرسید برای تبدیل شدن به یک معامله گر موفق قصد دارید چه اقداماتی نمایید.
من از بسیاری از شاگردانم پیامهایی دریافت میکنم که بیان میکنن آماده انجام هرکاری برای غلبه بر ترس هستند اما همین که به مرحله عمل میرسند بازهم مسیر ترس را انتخاب میکنند. آن ها انتخاب میکنند تا ریسک نکنند در حالی که تمامی این بازی حول ریسک (از نظر مالی و روان شناسی) میباشد.
تصمیمات و تمرکز ماست که مشخص میکند ما در معامله گری و زندگیمان چه چیزهایی را بوجود می آوریم. جواب این سوال که چه نتایجی بدست می آید همیشه در درون شماست. در واقع، معامله گری قرار دادن خود در مقابل آینه ای است که به ما دو انتخاب میدهد:
-اینکه قربانی و دستخوش ضعف ها, سردرگمی ها و ترسهایمان شویم.
-یا در جهت غلبه کردن بر آن ها و نیرومند کردن خودتان برای ایجاد یک زندگی متفاوت تلاش کنید.
صرف نظر از اینکه شما کدام مسیر را انتخاب میکنید، امیدوارم این مقاله روانشناسی فارکس شما را به چالش کشیده باشد و به شما انگیزه لازم را بدهد تا نسبت به ترس دیدگاه متفاوتی داشته باشید و به شما راهکارهایی برای ارتقاء معامله گری تان به مرحله بعد نشان بدهد.
تنگناها و راه‌های فرار از تحریم بنزین
تشدید تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی نمودهای آشکارتری پیدا میکند. ارائه نکردن سوخت به هواپیماهای ایران‌ایر در آلمان پروازهای اروپایی این شرکت را با مشکل مواجه کرده. از سوی دیگر قاچاق بنزین از عراق به ایران آغاز شده است.
برای چهارمین روز پیاپی شرکت بریتیش پترولیوم (بی پی) که عرضه‌ی سوخت در فرودگاه‌های آلمان را بر عهده دارد از ارائه ی بنزین به هواپیماهای شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی، ایران‌ایر، فرار از تنگناهای معاملاتی خودداری کرده است. این تصمیم به دنبال امضای قانون تحریم‌های یک جانبه‌ی آمریکا علیه جمهوری اسلامی، توسط باراک اوباما رئیس جمهور این کشور اتخاذ شده. قانون اخیر افزون بر تحریم‌های پیش بینی شده در قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل، برای شرکت‌های غیرآمریکایی که به ایران بنزین، گازوئیل و سوخت هواپیما بفروشند تنبیه‌هایی در نظر گرفته است.
محدودیت عرضه‌ی سوخت در فرودگاه‌های آلمان
از روز دوشنبه چهاردهم تیرماه هواپیماهای ایران‌ایر که هامبورگ را به مقصد تهران ترک میکنند مجبورند برای سوخت‌گیری در فرودگاه وین توقف کنند. کمپانی بی پی که از تحویل سوخت به هواپیماهای ایرانی خودداری میکند زمانی برای پایان دادن به این محدودیت اعلام نکرده است. منابع خبری احتمال می‌دهند تصمیم مسئولان این کمپانی برای جلب نظر مساعد مقام‌های ایالات متحده انجام گرفته باشد.
بی‌پی نگران است به دلیل نشت نفت از یکی از چاه‌هایش در خلیج مکزیک مجبور به پرداخت میلیاردها دلار خسارت شود. کاخ سفید این شرکت را متهم میکند در مقابله با فاجعه نشت نفت در خلیج مکزیک اطلاعات نادرست منتشر کرده و به اندازه‌ی کافی برای مهار نفت تلاش نکرده است. تامین کنندگان بنزین برخی دیگر از کشورها از جمله امارات متحده عربی و کویت نیز از ارائه‌ی سوخت به هواپیماهای ایرانی خودداری میکنند.
بی‌خبری از شکایت ایران
مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند عدم تحویل سوخت به هواپیماهای ایرانی مغایر با پیمان‌های بین‌المللی است. خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایرنا چهاردهم تیرماه از قول کاظم جلالی، مخبر کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس نوشت «ایران میتواند با استناد به معاهده‌های بین‌المللی به سازمان ملل و سازمان بین‌المللی هواپیمایی شکایت کند.» تاکنون گزارشی در مورد جدی شدن این قصد ایران منتشر نشده است.
از اوایل تیرماه ۱۳۸۹ هواپیماهای ایران‌ایر که هامبورگ را به مقصد تهران ترک میکنند مجبورند برای سوخت‌گیری در فرودگاه وین توقف کنندعکس: ISNA
کاظم جلالی می‌گوید قطعنامه‌ی شورای امنیت که برای کشورهای عضو سازمان ملل الزام‌آور است تحریم فروش سوخت به جمهوری اسلامی را دربرنمی‌گیرد. او معتقد است این تصمیمی یک جانبه از سوی امریکاست و کشورهای دیگر ملزم به تبعیت از آن نیستند. ظاهرا شرکت‌های نفتی که اغلب چند ملیتی هستند به دلیل مناسبات گسترده‌ی تجاری با ایالات متحده از این تحریم‌ها پیروی میکنند.
استفاده از دلالان برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها
ظهر امروز، جمعه ۱۸ تیرماه، احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران با تکرار سخنانی در مورد تحریم‌ها، که بارها از سوی مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی بیان شده، خطاب به دولت‌های غربی گفت «هر چه فشار را بیشتر كنید عزم ملت ما بیشتر میشود و ما از هر تهدیدی به عنوان فرصت استفاده خواهیم كرد.» او به اروپائیان توصیه میکند دنبال سیاست‌های ایالات متحده که به زعم او "دولتی رو به زوال است" نروند.
جمهوری اسلامی به رغم ادعاهای مطرح شده در مورد بی‌تاثیر بودن تحریم‌ها، از شدت گرفتن آنها به شدت نگران است و در پی راه‌هایی برای رویارویی با ان می‌گردد. یکی از اقدام‌هایی که تا کنون برای دور زدن تحریم‌ها انجام شده استفاده از شرکت‌های واسطه و دلالان بین‌المللی است. این ترفند در مواردی جمهوری اسلامی را قادر به دست یافتن به برخی تکنولوژی‌ها و مواد اولیه کرده است اما همیشه هزینه‌ای بیش از هزینه‌های معمول به همراه داشته.
قاچاق بنزین از کردستان عراق
رسانه‌ی آلمانی «دی‌تسایت انلاین» ظهر جمعه (نهم ژوئیه، 18 تیر) در گزارشی از عبور روزانه صدها تانکر خبر داد که از کردستان عراق بنزین به ایران قاچاق میکنند. دولت مرکزی عراق ارسال بنزین از مناطق شمالی این کشور به جمهوری اسلامی را تکذیب میکند. روزنامه نیویورک تایمز از قول یکی از اعضای دولت کردستان عراق تجارت بنزین با ایران را "گسترده" و "حساب شده" توصیف کرده است. ظاهرا هر دو حزب بزرگ حاکم در کردستان در سود این تجارت سهیم هستند.
نیویورک تایمز همچنین از نگرانی مقام‌های امریکایی از گسترده شدن دامنه‌ی این تجارت خبر داده است. آنها معتقدند غیرقانونی بودن این تجارت راه را برای فساد و رشوه‌خواری مقام‌های دولتی کردستان بازتر میکند.
پس از جدی شدن تحریم فروش بنزین و قطع همکاری بزرگترین صادرکنندگان سوخت به ایران، بخش بزرگی از بنزین و گازوئیل مورد نیاز جمهوری اسلامی در ماه جاری از دو کشور چین و ترکیه تامین شده است. سوختی که از کردستان عراق وارد ایران میشود عمدتا از محصولات منطقه کرکوک است.
جمهوری اسلامی حدود چهل درصد از سوخت مصرفی روزانه خود را وارد میکند. این مقدار پیش از تشدید تحریم‌ها روزانه حدود بیست میلیون لیتر بنزین بوده است. ناظران معتقدند به دلیل محدودیت ظرفیت تانکرها ایران تنها میتواند بخش کوچکی از نیاز خود را از طریق کردستان عراق تامین کند، که برای آن نیز مجبور است بهایی بیشتر از بهای معمول بازار پرداخت کند.
بهترین راه های مدیریت سرمایه و ریسک در معاملات فیوچرز
داشتن یک برنامه معاملاتی و برای هر تریدر کاملا ضروری است. این ضرورت در بازار رمزارزها با توجه به ناپایداری و نوسان فراوان بازار، بیشتر احساس میشود. یک برنامه معاملاتی میتواند به شما در مدیریت بهتر ریسک کمک کند. این برنامه همچنین میتواند به شما کمک کند و ثبات معاملات را بهبود ببخشد و در نهایت به شما امکان میدهد تا به سودآوری بیشتری برسید. در ادامه این مقاله با تیم فیبوتک همراه باشید.
هنگام تهیه یک طرح معاملاتی، باید یک طرح دقیق از چگونگی ورود و خروج از موقعیت ها، از جمله معیارهای ورود و خروج، حجم پوزیشن و نقاط حد سود و ضرر داشته باشید. مزایای داشتن یک برنامه معاملاتی بسیار زیاد است، از کاهش استرس گرفته تا ضرر کمتر در معاملات و آگاهی بیشتر از عادات ترید و همچنین کمک به شما در پیشرفت هدفمند با یافتن اشتباهاتی که قبلا مرتکب آن شده اید.
تریدینگ پلن یا برنامه معاملاتی
هنگامی که یک استراتژی در پیش گرفتید، گام اساسی بعدی پایبندی به استراتژی معاملاتی، به ویژه در معاملات زیانده میباشد. در ترید، ضرر و زیان جزئی از بازی است و حتی برای با تجربه ترین متخصصان نیز کاملا طبیعی است. اغلب، میبینیم که معامله گران جدید با شروع ضرر در معاملات، برنامه معاملاتی خود را کنار میگذارند. پایبندی به استراتژی یکی از جنبه های مهم برای حضور در طولانی در بازار است. هر وقت وحشت کردید و استراتژی خود را رها کردید، احتمالا معاملات خارج از مسیر بیشتری انجام خواهید داد
حد ضرر (Stop Loss)
مفهوم اساسی مدیریت ریسک، کاهش امکان وقوع ضررهای بزرگ تر است و یکی از روش های متداول برای به حداقل رساندن ضررها استفاده از حد ضرر است. حد ضرر، دستوری است که به سرمایه گذارها اجازه میدهد با تعیین محدوده قیمتی که دارایی بر روی آن حرکت میکند، ضرر احتمالی ناشی از سرمایه گذاری را محدود کند. فرض کنید یک معامله بر پایه نماد BNB/USDT در فیوچرز با قیمت 350 دلار خریداری کرده اید، برای به حداقل رساندن ضرر احتمالی این معامله، میتوانید سفارش ضرر وزیان را با 20% زیر قیمت خرید یا قیمتم 280 دلار ثبت کنید، تا در صورت رسیدن به این قیمت اتوماتیک از معامله خارج شوید.
استفاده از حد ضرر (Stop Loss)
اگر قیمت BNB/USDT به زیر 280 دلار برسد، سفارش فروش شما انجام میشود. سپس صرافی قرارداد را با قیمت فعلی بازار به فروش میرساند که بسته به شرایط حاکم بازار، ممکن است دقیقا در قیمت 280 دلار یا اندکی کم تر باشد. سرمایه گذاران از دستور حدضرر به عنوان بخشی از استراتژی مدیریت ریسک خود برای خروج از موقعیت ها در صورت عدم عملکرد مطابق با انتظار استفاده میکنند. سفارشات با حدضرر، سرمایه گذاران را قادر میسازد تا تصمیمات از پیش تعیین شده ای برای فروش بگیرند، که به آن ها کمک میکند تا از تاثیر احساسات بر تصمیمات سرمایه گذاری خود جلوگیری کنند.
غلبه عرضه بر تقاضا در معاملات بورس
معاملات بازار سهام هفته گذشته در حالی به پایان رسید که در طول این هفته روند منفی قیمت‌ها در بورس و فرابورس وضعیت ناامیدکننده‌ای در میان خریداران و فروشندگان سهام به‌وجود آورد. سمت و سوی منفی که بازار سهام به خود گرفته از هفته‌های قبل آغاز و حالا همراستا با اخبار مرتبط با سیاست خارجی کشور رنگ و بوی جدی‌تری نیز به خود گرفته است. کاهش ارزش روزانه معاملات بورسی و افت آن از یک‌سو و از سویی دیگر تحرکات منفی در بازارهای بین‌المللی سبب قوت‌گرفتن گمانه‌زنی‌ها نسبت به غلبه عرضه بر تقاضا شده است.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،گرچه این وضعیت از برخی احتمالات نسبت به ریزش شاخص بورس از سطح روانی یک‌‌‌‌‌‌‌میلیون و ۵۰۰هزار واحد حکایت میکند اما نمی‌توان در مورد سناریوی مزبور با قطعیت اظهارنظر کرد. بازار سهام در هفته گذشته با افت نماگرهای اصلی در سومین هفته خرداد با عقب‌‌‌‌‌‌‌نشینی ۴/ ۱درصدی شاخصکل و کاهش ارتفاع ۹/ ۱درصدی نماگر هم‌‌‌‌‌‌‌وزن نشان داد که این بازار تا چه میزان ریسک‌پذیر است. روز گذشته نیز شاخصکل این بازار یک گام به سمت عقب برداشت. تحلیلگران بورسی بر این باورند که نوسان قیمت دلار به‌عنوان محرک قوی در نوسانات به‌وجود آمده بورس عمل کرده است. شدت گرفتن خروج پول حقیقی در هفته‌های اخیر نیز به درستی بر این موضوع تاکید میکند، با این حال از آخرین روزهای هفته گذشته تحولات جدیدی در فضای سیاسی کشور همه بازارهای دارایی را تحت‌تاثیر قرار داده است. برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند سهامداران حقیقی نقش پر‌رنگی درمدیریت بحران به‌وجود آمده ایفا میکنند؛ این در حالی است که افزایش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی در کشور تا حدودی از خوش‌بینی‌های سرمایه‌گذاری‌های مولد کاسته است.
افزایش ریسک‌های سیاسی و خروج پول حقیقی
بررسی وضعیت بازار سهام نشان میدهد بورس تهران مجددا در مسیر نزولی قرار گرفته است. تضعیف بنیه حقیقی‌ها و خروج بخشی از سرمایه آنها از این بازارحاکی از آن است که بازار سهام توان چندانی برای صعود ندارد. اینطور که بهنظر می‌رسد افزایش ریسک‌های سیاسی در کنار هیجانات منفی سهامداران در داد و ستدهای روزانه کار را به‌جایی رسانده که شاهد خروج هرچه بیشتر پول حقیقی از بازار سرمایه به‌سوی بازارهای موازی هستیم؛ این در حالی است که بورس‌بازان اولین‌‌‌‌‌‌‌ماه از قرن جدید را در میان سایر بازارهای دارایی به‌نام خود ثبت کردند و پرونده بازارهای سرمایه‌گذاری با صدرنشینی بورس بسته شد، اما برخی عوامل منجر به عدم‌پایداری در روند به‌وجود آمده شد. در همین رابطه مهدی افنانی، کارشناس بازارسرمایه می‌گوید: وضعیت خروج پول حقیقی به صندوق‌های درآمد ثابت نیز رسیده است. بررسی میزان ورود و خروج پول به بازار سهام نشان میدهد این روند وارد فاز جدیدی از تغییرات منفی شده است. این مهم به منزله ریزش سنگین قیمت‌ها در بازار سهام در روزهای آینده نیست. در سنوات گذشته معمولا خروج پول از بازار سهام به سمت صندوق‌های با درآمد ثابت اتفاق می‌‌‌‌‌‌‌افتاد اما در این مرحله شاهد یک تغییر بزرگ هستیم.
خروج پول با شدت بیشتری از سوی صندوق‌های با درآمد ثابت به سمت بازارهای دیگر در حال انجام است. وضعیت بازار ارز در روزهای اخیر نشان داده سرمایه‌گذاران رغبت بیشتری به سمت این بازار پیدا کرده‌اند. بازارهای دیگر از جمله مسکن و خودرو نیز تاکنون نتوانسته‌اند جذابیت بیشتری برای سرمایه‌داران ایجاد کنند. بر همین اساس به‌رغم افزایش قیمت در این بازارها شاهد کمترین آثار جذب پول در دو بازار مزبور هستیم. وی ضمن بیان اینکه افزایش ریسک در بازار سرمایه همسو با تحولات سیاسی کشور در مقطع کنونی که منجر به‌شدت گرفتن خروج پول حقیقی از بازار شده، بیان میکند: در دو سال‌گذشته بعد از سقوط قیمت سهام در مرداد۹۹ از ابتدای فروردین مشاهده کردیم چندین عامل مهم بازارسهام را به سمت خیز مجدد سوق داد. اتفاقات مثبتی که درمیان صنایع پالایشی رخ داد، در کنار افزایش قیمت کامودیتی‌ها زیر سایه جنگ روسیه و اوکراین، قیمت سهام را به سمت ارزندگی هدایت کرد. این امر به‌عنوان موتور محرک منجر به افزایش حجم معاملات روزانه تا مرز ۸هزارمیلیارد تومان نیز شد.
به گفته وی، سرمایه‌گذاران در دو سال‌گذشته بارها بر اساس انتشار اخبار مرتبط با احیای برجام و سرانجام مذاکرات هسته‌ای ایران تصمیمات جدیدی برای سرمایه خود گرفتند. او در همین زمینه تصریح میکند: حالا با شرایط جدیدی که کشور در آن قرار دارد وضعیت سرمایه‌گذاری‌ها متفاوت خواهد بود. بازار سرمایه در دو سال‌گذشته با فراز و فرود بسیاری همراه بوده است. پشت‌پرده این تغییرات نوسان قیمت ارز است. واقعیت امر آن است که تغییرات قیمتی در بازار ارز سمت و سوی جدیدی به بازارسهام خواهد داد، به‌طوری‌که ممکن است سهامداران نسبت به نوسانات اسکناس آمریکایی وارد فاز هیجانی قوی شوند.
دو سناریو روی میز سهامداران
افنانی با تاکید بر پرهیز از رفتار هیجانی سهامداران در مواجهه با تغییر و تحولات قیمت دلار خاطرنشان میکند: قیمت برخی سهام به گونه‌ای است که سهامداران نباید در وضعیت کنونی دست به فروش آن بزنند. وی دو سناریو پیش‌روی بازار سهام ترسیم میکند و معتقد است با محتمل‌شدن هرکدام از این دو گزینه بازار واکنش متفاوتی از خود نشان میدهد. در صورت توافق ایران با طرفین مذاکرات و ثبات قیمت دلار وضعیت سرمایه‌گذاری‌ها در بازارهای مختلف قابل پیش‌بینی‌تر خواهد بود. در چنین شرایطی سهامداران بورسی نیز می‌توانند با چشم‌انداز مثبتی به خرید و فروش بپردازند. فرضیه دوم نیز از عدم‌توافق و افزایش قیمت ارز خبر میدهد. در این صورت با توجه به این موضوع که دولت دلار ۴۲۰۰تومانی در اختیار ندارد، افزایش قیمت‌ها همگام با انتظارات تورمی وضعیت نسبتا مساعدی بر سر راه بازار سرمایه قرار میدهد. این شبهات نهایتا تا دو هفته آینده روشن خواهد شد و بازار بر مبنای این دو سناریو وارد مسیر جدیدی میشود.
وی به اثرگذاری رخدادهای سیاسی بر خروج پول حقیقی از بازار سهام اشاره میکند و می‌گوید: بهنظر می‌رسد روند منفی که بازارسرمایه درآن قرار گرفته مقطعی باشد و تا یکی دو هفته دیگر وضعیت با‌ثبات‌تری را در این بازار شاهد باشیم. در ماه گذشته نیز شاخصکل بازار سهام شانه به شانه بازارهای رقیب پیشرفت. عوامل خارجی نیز نشان میدهد محرک جدی برای کاهش قیمت‌های جهانی وجود ندارد و تصمیمات فدرال‌رزرو نیز تاکنون برخلاف روند صعودی قیمت‌ها نبوده است. این عوامل در ادامه میتواند وضعیت مطلوب‌تری را در بورس تهران ایجاد کند. بهنظر می‌رسد بازار در همین محدوده‌ها به‌زودی متعادل شود.
وی در ادامه تصریح میکند: درحالی‌که سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی در انتظار احیای برجام به‌سر میبرند، انتشار برخی اخبار در این رابطه ابهاماتی را در آینده بازارهای دارایی به‌وجود آورده اما این موضوع نمی‌تواند دلیل محکمی برای خروج پول‌های حقیقی از بازار باشد. معمولا سهامداران در این شرایط با درنظر گرفتن هیجانات حاکم بر اخبار بین‌المللی نسبت به صنایع پُرریسک با تعقل بیشتری اقدام به خرید و فروش سهام میکنند. با توجه به این مهم که وضعیت نامطلوب فعلی نمی‌تواند تداوم چندانی داشته باشد سهامداران در معاملات آتی نیز می‌توانند دادوستدهای خود را مدیریت کنند، ضمن اینکه در ماه‌های گذشته صنایع مرتبط همگام با جهش قیمت طلای‌سیاه نتوانستند بر مدار صعودی قرار گیرند؛ این در حالی است که با توجه به عوامل اثرگذار داخلی و خارجی بر بازار، سهام مرتبط احتمالا در مسیر صعودی قرار خواهندگرفت.
ترس سهامداران از زیان بیشتر
برخی کارشناسان نیز بر این باورند که معامله‌گران بورسی با توجه به اتفاقات تلخ مرداد۹۹ دیگر حاضر نیستند به هر قیمتی در این بازار بمانند. این ذهنیت منفی بارها سرمایه‌گذاران را به سمت درهای خروج هدایت کرده است. حسن رضایی‌پور کارشناس بازار سهام نیز عامل مزبور را یکی از دلایل خروج هیجانی سهامداران در هفته‌های گذشته می‌داند. او در همین رابطه می‌گوید: بررسی واکنش سهامداران نسبت به وقایع گوناگون در کشور نشان میدهد هرگاه بازار تحت‌تاثیر عوامل بیرونی با چالش مواجه میشود، مسیریابی دادوستدهای بورسی سرمایه‌های حقیقی نیز با تغییرات منفی روبه‌رو میشود.
فرار از تنگناهای معاملاتی
به گفته وی مهمترین دلیل سنگینی کفه عرضه نسبت به تقاضا در روزهای گذشته ورود مستقیم سهامداران به بورس است، در واقع آن دسته از سرمایه‌گذارانی که تجربه کافی از سرمایه‌گذاری بورسی ندارند نسبت به رخدادهای مختلف و اخبار منفی واکنش سریع‌تری از خود نشان می‌دهند. معمولا سهامداران حقیقی برای فرار از تنگنای سیر نزولی قیمت دارایی‌شان در معاملات خود با نشان‌دادن رفتارهای ناگهانی و بدون پشتوانه تصمیم به فروش میگیرند. گرچه نمی‌توان این رفتار را صرفا از سر ناآگاهی سهامداران حقیقی و سهامداران خرد در انجام معاملات دانست. وی با اشاره به وضعیت غیرقابل پیش‌بینی اقتصادی کشور اذعان میکند که شرایط به‌وجود آمده در بازار ارز که از بیانیه ضد‌ایرانی شورای‌حکام نشات میگیرد، در ایجاد این شرایط نقش کلیدی ایفا میکند. همه بازارهای دارایی در بلاتکلیفی به‌سر میبرند و سهامداران برای گریز از سیر نزولی دارایی‌های ریالی خود آماده‌باش هستند.
بر همین اساس نمی‌توان خروج پول از بازار سرمایه را صرفا به دلیل سرمایه‌گذاری مستقیم مردم دانست، اما نباید از کنار این موضوع به‌راحتی عبور کرد که واکنش‌های گروهی و ناگهانی، بازار را در مسیر نزولی قرار میدهد. این کارشناس بازارسرمایه به وضعیت قیمت دلار اشاره و بیان میکند تا زمانی‌که نرخ دلار در مدار نوسانی حرکت کند بازارسهام نیز در باتلاق نوسان دست و پا میزند. برخی گمانه‌زنی‌ها از حرکت رو به جلوی قیمت دلار حکایت میکند. وضعیتی که میتواند تمام بازارهای سرمایه‌گذاری را تحت‌تاثیر قرار دهد. وی با اشاره به اثر‌پذیری بازار سهام از تحولات بین‌المللی ایران اظهارمی‌کند: بورس تهران در دو سال‌گذشته تحت‌تاثیر این متغیر مهم بارها تغییر رویه داده است، به‌طوری‌که نمی‌توان از نقش وضعیت سیاسی کشور و اخبار مرتبط با برجام در ایجاد بدبینی‌های اخیر گذشت.
این عامل به کرات نشان داده تا چه میزان جو مثبت میتواند به معاملات بورسی سمت و سوی دیگری ببخشد. قرارگرفتن در موج هیجانات منفی، بدون‌شک وضعیت نامطلوبی را در تالارهای شیشه‌ای به‌وجود میآورد. این درحالی است که خوش‌بینی‌های جدی درمیان بورس‌بازان نسبت به روند صعودی قیمت سهام ایجاد شده بود. در همین راستا نیز سهامداران با دوری از جریانات منفی و عدم‌ورود به وادی عرضه‌های هیجانی تا حدودی می‌توانند از تداوم این روند منفی در روزهای آینده بکاهند.
دیدگاه شما