تعریف شاخص داوجونز

محاسبه شاخص‌های مختلف بر اساس فرمول‌های قراردادی انجام می‌شود و هر شاخصی بنا بر داده‌ها و فرمول مورد استفاده می‌تواند گویای تغییرات خاصی باشد؛ لذا بنا بر نوع محاسبه و شرکت‌هایی که در آن مورد محاسبه قرار می‌گیرند باید تفسیر شوند. شاخص‌سازی در محاسبه شاخص‌ها نمی‌تواند رخ دهد چرا که شاخص‌ها از فرمول ریاضی ساده‌ای تبعیت می‌کنند. اما با توجه به اینکه حسابرسی شاخص می‌تواند اطمینان به شاخص را افزایش دهد، پیشنهاد می‌شود در ادوار زمانی مشخص، حسابرسی شاخص توسط یک گروه مستقل از حسابرسان باسابقه در زمینه محاسبات شاخص، انجام شود تا به فعالان بازار این اطمینان داده شود که تعدیل‌های لازم در پایه شاخص صورت پذیرفته است.

نماینده بازار

شاخص(INDEX) در کل به معنای نمودار، نشان‌دهنده یا نماینده است. شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن بوده و وسیله‌ای برای اندازه‌گیری و مقایسه پدیده‌هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند.

شاخص (INDEX) در کل به معنای نمودار، نشان‌دهنده یا نماینده است. شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن بوده و وسیله‌ای برای اندازه‌گیری و مقایسه پدیده‌هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند. بر این مبنا می‌توان تغییرات ایجاد‌شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره بررسی کرد. در حالی شاخص کل بورس مهم‌ترین نماگر بازار سهام به شمار می‌رود که سابقه به کارگیری این متغیر در بورس46 ساله ایران به حدود سال 1369 بر‌می‌گردد که بر مبنای عدد پایه 100 واحد مورد استفاده قرار گرفته است. این متغیر تا سال‌ها از برآیند نوسان قیمت و تعداد سهام شرکت‌ها خصوصاً شرکت‌های بزرگ محاسبه می‌شد و در کنار شاخص‌هایی چون شاخص سود نقدی، مالی و صنعت، بازار اول و دوم، تابلوی اصلی و فرعی وضعیت عمومی بازار سهام را در مقاطع مختلف زمانی ترسیم می‌کرد اما از سال 1387 به این سو مسوولان بازار سهام تصمیم گرفتند دو شاخص قیمتی و نقدی را در هم ادغام کنند. به طور کلی بالا بودن نرخ تورم، بالا بودن نرخ سود و نقش بالای سود نقدی در بازده کل سهام از جمله دلایل تغییر شاخص بیان شده است. با این ادغام ارقام شاخص بورس از 19 تا 27 هزار واحدی گذر کرد و اکنون در مرز 50 هزار واحد قرار دارد. برای محاسبه شاخص، یک سال را به عنوان مبنا یا پایه فرض کرده و پس از تقسیم ارزش جاری بر ارزش مبنا (ارزش سال پایه) آن را در عدد 100 ضرب می‌کنیم. عدد به دست آمده شاخص آن گروه مورد نظر را به ما نشان می‌دهد. در هر بازار سهامی، می‌توان بنا بر احتیاج و کارایی شاخص‌های زیادی تعریف کرد. در تمام بورس‌های دنیا نیز، شاخص‌های زیادی برای گروه‌ها و شرکت‌های مختلف محاسبه می‌شود. به عنوان مثال در بازار سهام آمریکا شاخص داوجونز (DOW&JONES) تغییرات 30 شرکت صنعتی، 20 شرکت حمل‌ونقل و 15 شرکت خدماتی را نشان می‌دهد؛ و یا شاخص نزدک (NASDAQ) تغییرات سهام خارج از بورس را نشان می‌دهد. در بورس اوراق ‌بهادار تهران نیز، شاخص‌های زیادی محاسبه می‌شود که هر شخص یا گروهی بنا به نیاز خود از آنها استفاده می‌کند.

شاخص کل (TEDPIX)

شاخص کل قیمت که مخفف Tehran Exchange Divedend and Price Index است، نشان‌دهنده تغییرات قیمتی و بازده نقدی سهام در بورس اوراق ‌بهادار است. به عبارتی نشان‌دهنده تغییرات بازدهی کل سرمایه‌گذاری در بورس اوراق‌بهادار است و به وسیله آن می‌توان فرصت سرمایه‌گذاری در بورس اوراق‌ بهادار را با دیگر بازارها مقایسه کرد. این شاخص یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس اوراق ‌بهادار تهران بوده و گویای آن است که ارزش کل بازار نسبت به سال پایه (1369) چند برابر شده است. به طور فرضی شاخص 46500 نشان می‌دهد ارزش بازار نسبت به سال 1369 که سال پایه است، 465 برابر شده است.

شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس را در‌بر می‌گیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌شود. همان‌گونه که از فرمول زیر مشخص است، تعداد سهام منتشره شرکت‌ها معیار وزن‌دهی در شاخص مزبور است که این امر منجر به تاثیر بیشتر شرکت‌های بزرگ در شاخص می‌شود.

شاخص مزبور با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

شاخص قیمت نمایانگر روند عمومی قیمت در میان شرکت‌های مورد بررسی است و باید از تغییرات قیمت و نه پارامترهای دیگر متاثر شود. توجه به فرمول شاخص نشان می‌دهد که در محاسبه آن افزون بر قیمت، میزان سهام منتشره نیز تاثیر‌گذار است. از این رو شاخص باید در صورت تغییرات سهام منتشره که معمولاً از افزایش سرمایه (از محل آورده نقدی)، ناشی می‌شود به گونه‌ای تعدیل شود که تغییرات مزبور مقدار شاخص را متاثر نسازند.

شاخص صنعت

فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص کل است و نشان‌دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکت‌های صنعتی است و برای هر صنعت به طور جداگانه محاسبه می‌شود.

فرمول محاسبه آن همانند شاخص قیمت است و برای هر شرکتی به طور جداگانه محاسبه می‌شود و برای محاسبه آن شاخص هر شرکتی را بدو ورود 100 تعیین کرده‌اند.

الف- به روش میانگین ساده

معمولاً هر سه ماه یک بار 50 شرکت برتر در بورس اوراق ‌بهادار معرفی می‌شوند. شاخصtx-50 نشان‌دهنده میانگین قیمت سهام 50 شرکت برتر است. محاسبه این شاخص به روش محاسبه شاخص داوجونز یعنی مبتنی بر قیمت (Price weighted) است. به عبارتی در این محاسبه تعداد سهام منتشره شرکت تاثیر داده نمی‌شود و تنها از جمع قیمت سهام 50 شرکت تقسیم بر تعداد آنها (تعدیل‌شده) به دست می‌آید. (این تعداد در اولین روز محاسبه یعنی ابتدای سال 1379عدد50 بوده که بعدها به تدریج تعدیل شده است.) شاخصtx-50 نیز در موارد زیر بایستی تعدیل شود. یعنی عدد 50 در مخرج را باید به گونه‌ای تغییر داد تا تاثیر تفاوت قیمت بر شاخص به خاطر موارد زیر خنثی شود.

این شاخص نیز به وسیله تغییرات ارزش سهام 50 شرکت برتر محاسبه می‌شود ولی طرز محاسبه آن به روش میانگین موزون (روش لاسپیرز) است و تعداد سهام منتشره شرکت‌ها در محاسبه آن تاثیرگذار است.

محاسبه شاخص‌های مختلف بر اساس فرمول‌های قراردادی انجام می‌شود و هر شاخصی بنا بر داده‌ها و فرمول مورد استفاده می‌تواند گویای تغییرات خاصی باشد؛ لذا بنا بر نوع محاسبه و شرکت‌هایی که در آن مورد محاسبه قرار می‌گیرند باید تفسیر شوند. شاخص‌سازی در محاسبه شاخص‌ها نمی‌تواند رخ دهد چرا که شاخص‌ها از فرمول ریاضی ساده‌ای تبعیت می‌کنند. اما با توجه به اینکه حسابرسی شاخص می‌تواند اطمینان به شاخص را افزایش دهد، پیشنهاد می‌شود در ادوار زمانی مشخص، حسابرسی شاخص توسط یک گروه مستقل از حسابرسان باسابقه در زمینه محاسبات شاخص، انجام شود تا به فعالان بازار این اطمینان داده شود که تعدیل‌های لازم در پایه شاخص صورت پذیرفته است.

همچنین پیشنهاد می‌شود سازمان بورس بررسی‌های لازم جهت راه‌اندازی صندوق‌های شاخصی (Index fund) را انجام داده و در صورت عدم وجود موانع زمینه تاسیس این صندوق را فراهم کند. زیرا ایجاد چنین صندوق‌هایی که یک سبد با ترکیب سهام تمام شرکت‌های بورسی (البته در مقیاس کوچک‌تر) را بین سرمایه‌گذاران توزیع می‌کنند مفید خواهد بود و سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی به میزان بازده شاخص کل سود کسب کنند و از این رو معیار قرار دادن شاخص بورس به عنوان نماگر بازدهی موضوعیت پیدا می‌کند.

شاخص قیمت بر می گردد

درحالی بازار سرمایه روزهای كم رونقی را سپری می كند كه فعالان بازار سرمایه با انتقاد از این مساله كه شاخص بورس نماگر درستی از وضعیت اقتصادی و بورس نیست، از تغییر در محاسبه شاخص بورس به عنوان یكی از راهكارهایی یاد می كنند كه می تواند منجر به برون رفت از وضعیت فعلی شود. بر این اساس طی درخواست های مكرر خود از ریاست سازمان بورس و شركت بورس خواستار تغییر این نماگر بازار سرمایه شده اند.

در این راستا مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری خوارزمی در گفت و گو با خبرنگار بورس24 ، از شاخص بورس به عنوان تنها ابزار موجود برای تحلیل بازار نام برد كه ویژگی اصلی آن فراهم کردن امکان مقایسه ی ارزش سبد سهام موجود در بورس در زمان حال با ارزش آن در زمان پایه است؛ بر این اساس رفتار آن می تواند همواره بخشی از نکات و واقعیت های موجود در بازار را نشان دهد.

شاخص فعلی همه بازار را به ما نشان نمی دهد

حجت اله صیدی با بیان اینكه با نگاه به شاخص نمی توان تمامی حقایق موجود در بازار را رصد کرد، معتقد است كه شاخص صرفاً محاسبه ای ریاضی است و بنابراین بیشتر ماهیت توصیفی دارد تا استنباطی و تحلیلی. از سوی دیگر ، از آنجا که این رقم جمع حاصل ضرب قیمت در تعداد سهام تک تک شرکت هاست ( و در برخی بازار ها ممکن است سود تقسیمی نیز به آن اضافه شود ) می توان ادعا کرد که همواره بخشی از نوسان شاخص در اثر متغیرهای کلان محیط اقتصادی است كه در ادبیات مالی از آن به ریسک سیستماتیک تعبیر می شود.

وی خواستار توجه به این مساله شد كه مراد از متغیرهای کلان تنها متغیرهای اقتصادی نیست و عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را نیز در بر می گیرد که هر کدام به نوعی بر شئون اقتصادی جامعه اثرگذار است.

مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری خوارزمی ادامه داد: همچنین بخشی دیگر از نوسان شاخص نیز به وضعیت هر صنعت و بنگاه مربوط است که از آن به عنوان ریسک غیر سیستماتیک تعبیر می شود. اگر از وضعیت شرکت ها در سطح خرد بگذریم ، می توان چنین ادعا کرد که به طور کلی هنگامی که شاخص روند فزاینده ی نسبتاً مداومی دارد، اقتصاد در شرایط رونق و رشد است و هنگامی که روند شاخص کاهشی است، رکود، عدم تعادل و احیاناً بحران اقتصادی وجود دارد.

صیدی در این میان افت و خیز های شاخص در ماه های اخیر را طبیعی دانست که با توجه به رکود اقتصادی، قیمت نفت و بودجه ی انقباضی دولت این كاهش صورت گرفته است.

در این بین وی معتقد است كه افت فعلی، مداوم و پایدار نخواهد بود.

مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری خوارزمی كه شاخص بازده و قیمت را جایگزین شاخص قیمت عنوان می كرد، ادامه داد:‌ در محاسبه ی شاخص کل، سود نقدی نیز وارد شده است، بر این اساس به نظر می رسد که به دلیل پیچیدگی هایی که در لحاظ کردن سود نقدی در فرمول وجود دارد، به ویژه آن که زمان پرداخت سود نقدی در بسیاری از موارد با زمان احتساب آن در فرمول محاسبه ی شاخص تفاوت دارد، شاخص فعلی از دقت کافی برخوردار نباشد.

وی تصریح كرد:‌ بر این اساس وقتی محاسبه ی شاخص با دقت همراه نباشد طبیعی است که قابلیت مقایسه و تحلیل درست را نخواهد داشت.

درخواست بازگرداندن شاخص قیمت

در این راستا بود كه وی بر ضرورت بازگرداندن شاخص قیمت تاكید كرد و گفت:‌ گروه بزرگی از سهامداران، به ویژه آن دسته از فعالان که سرمایه گذاران تکنیکال نامیده می شوند، خرید و فروش سهام را بر اساس تحلیل قیمت سهام انجام می دهند و نه میزان سود نقدی که سالی یک بار تقسیم می شود و تحت تأثیر تصمیم های مجامع هم هست و معلوم نیست پیشنهاد هیئت مدیره لزوماً مورد تصویب مجمع قرار گیرد.

وی معتقد است:‌ برای ارزیابی وضعیت بازار سرمایه یا اقتصاد کشور هیچگاه نمی شود به یک شاخص خاص بسنده کرد، لذا هر شاخصی تنها بخشی از واقعیت بازار و اقتصاد را نشان می دهد. هر چند نقش توضیح دهندگی برخی از آنها بیشتر از دیگر شاخص هاست.

بر این اساس وی مهم ترین شاخص در بورس را شاخص قیمت و سپس شاخص قیمت و بازده عنوان و اضافه كرد: بعد از این موارد، شاخص پنجاه یا صد شرکت برتر و سپس شاخص صنعت است که برای تحلیل گران خیلی می تواند سودمند باشد.

لزوم ایجاد شاخص های جدید برای بازار سهام

رییس هیات مدیره كارگزاری حافظ نیز درگفت و گو با خبرنگار بورس24 ، اظهارداشت:‌ سرمایه گذاران و سیاست گذاران اقتصادی به منظور دست یابی به تصویر مناسبی از روند این بازار و توانایی ارزیابی گذشته و در مواردی پیش بینی آینده از شاخص های بورس بهره می برند. همچنین شاخص بورس به عنوان دماسنج اقتصادی کشورها محسوب می شود و سیاست گذاران اقتصادی و سیاسی تاثیر عملکرد خود را در شاخص بورس مشاهده می كنند.

مجید صانعی ادامه داد:‌ در صورتی که تصمیمات به نفع اقتصاد کشور باشد و چشم انداز شرایط اقتصادی کشور مناسب ارزیابی شود شاخص های بورس روند صعودی به خود می گیرند و در غیر این صورت روند نزولی را شاهد خواهد بود. از این رو شاخص بورس ابزاری مناسب جهت بررسی جنبه های اقتصادی تصمیمات سیاست گذاران است.

وی؛ تجزیه و تحلیل دقیق تر روند قیمت در بورس اوراق بهادار نیازمند شاخص هایی با كاركردهای گوناگون است و بدین سبب امروزه شاخص های بسیار متنوعی در بورس های معتبر جهانی محاسبه و منتشر می شوند. شیوه های محاسبه شاخص نیز در راستای كارایی بیشتر و ارایه تصویری دقیق تر از فرآیند عملكرد بورس، دستخوش تغییرات چندی شده است.

وی یاد‌آورشد:‌ بورس اوراق بهادار تهران نیز از فروردین ماه 1369 اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قیمت خود با نام تپیكس كرده است. در گذر زمان شاخص های دیگری همچون تدیكس و تدپیكس نماگری بازدهی نقدی و بازدهی كل بورس را بر عهده گرفتند، در این میان شاخص بورس تهران در موارد متعددی مورد توجه منتقدان قرار گرفته و محافل دانشگاهی نیز در تحقیقات چندی كارایی آن را مورد تردید قرار داده اند. بدین ترتیب، چنین به نظر می رسد كه شاخص های بورس تهران محتاج اصلاحاتی در نحوة محاسبه خود باشند.

این كارشناس بازار سرمایه از محاسبه شاخص توسط شرکت بورس و اوراق بهادار به عنوان نکته اساسی در مورد شاخص بورس ایران یاد كرد و گفت: شاخص ها در بورس های تعریف شاخص داوجونز معتبر جهان کمتر توسط نهاد ناظر منتشر می شود. به عنوان نمونه، شاخص داوجونز توسط DOW JONES & COMPANY که یکی از بزرگترین شرکت های خبری بخش خصوصی در زمینه مالی و تجاری است، منتشر می شود، شاخص NASDAQ توسط انجمن ملی معامله گران اوراق بهادار انتشار می یابد همچنین شاخصS&P500 توسط شرکت استاندارد اندپورز منتشر می شود.

وی‌ لازم به ذکر دانست که عنوان كند:‌ 500 شرکت موجود در این شاخص توسط کمیته ای متشکل از تحلیل گران و اقتصاددانان این مؤسسه انتخاب می شود. مرجع انتشار دو شاخص اخیر وابسته به کمیسیون بورس اوراق بهادار آمریکا است. از این رو جای خالی نهادی مستقل و خصوصی جهت انتشار شاخص های بورس در ایران به شدت احساس می شود.

تاریخچه و کارکرد شاخص قیمت

رییس هیات مدیره كارگزاری حافظ با بیان این كه شاخص قیمت بورس اولین بار توسط شركت داوجونز و با روش میانگین ساده حسابی در سال محاسبه شد، ادامه داد:‌ شركت معتبر داوجونز هنوز هم افزون بر شاخص های متعدد دیگر، شاخص های میانگین سادة خود را محاسبه و منتشر می كند. این شاخص ها كه میانگین های داوجونز نام گرفته اند، تنها از تغییرات قیمت متأثر می شوند و بر خلاف دیگر شاخص ها تعداد سهام منتشره تأثیری بر آن ها ندارد، لذا این امر باعث می شود كه تمامی شركت های مشمول چنین شاخص هایی با میزان برابری بر شاخص تأثیر بگذارند و بدین ترتیب اثر تغییرات قیمت شركت های كوچك در برابر شركت های بزرگ محو نشود. این شاخص ها با روش بسیار ساده ای محاسبه می شوند كه عبارت از تقسیم حاصل جمع قیمت شركت های مشمول تقسیم بر عدد پایه است.

وی در ادامه اظهارات خود، به محاسبة شاخص قیمت اشاره كرد كه با روش میانگین وزنی كه بر اساس الگوی لاسپیرز پایه گذاری شده است، رایج ترین شیوة محاسبة شاخص است.

صانعی ادامه داد:‌ این روش در میان بورس ها و مؤسسات مالی با شیوة تقریباً مشابهی محاسبه می شود، ، وزن هر شركت در این شاخص تعداد سهام منتشرة آن است. وزن دهی بر اساس میزان سهام منتشره باعث می شود تا شركت های بزرگ تأثیر بیشتری در مقایسه با شركت هایی با سرمایة كم، بر شاخص بگذارند و بدین ترتیب در مواردی این امكان وجود دارد كه شركت های كوچك عملاً شاخص وزنی را متأثر نكنند و تغییرات شاخص تنها نشان دهندة حركت قیمتی شركت های بزرگ شود. به منظور رفع این نقیصه، بسیاری از بورس ها اقدام به محاسبه شاخص وزنی برای شركت هایی در دامنة سرمایه مشخص كرده اند. به عنوان مثال در بورس توكیو شركت ها متناسب با میزان سرمایه خود به بزرگ، متوسط و کوچک تفکیک شده و برای هر یک شاخص ویژه ای محاسبه می شود.

به گفته این كارشناس بازار سرمایه؛‌ سهام منتشرة شرکت ها از آن رو به عنوان وزن هر شركت در شاخص وزنی قیمت به كار می رود كه یكی از متغیرهای اصلی شكل دهندة قیمت به شمار می رود. در شرایطی كه عده ای از سهامداران كه می توان آن ها را سهامداران استراتژیک نامید، به دلایل گوناگون از جمله عدم تمایل به از دست دادن جایگاه خود در شركت یا تعقیب اهداف سیاسی یا اجتماعی، تمایلی به فروش سهام خود نداشته باشند، سهام منتشره شرکت با سهام قابل مبادله یا نقدشونده آن برابر نخواهد بود.

وی تصریح كرد:‌ توجه به این نكته كه متغیر اثرگذار بر قیمت سهام شركت، میزان سهام قابل مبادله و نه تعداد سهام منتشره است، موجبات بروز اصلاحاتی در نحوة وزن دهی شاخص در بسیاری از بورس های جهان را فراهم آورده است، هم اكنون بورس های تعریف شاخص داوجونز معتبری همچون نیویورك، پاریس، لندن، استانبول و توكیو و نیز مؤسسات مطرحی همچون استاندارد اند پورز، فایننشال تایمز و داو جونز برای محاسبة شاخص وزنی قیمت از سهام قابل مبادله كه سهام شناور آزاد نام گرفته است، استفاده می كنند .

رییس هیات مدیره كارگزاری حافظ عنوان كرد: شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت ‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می شود. با مقایسه نحوه محاسبه شاخص بورس تهران با نحوه محاسبه شاخص در بورس های معتبر جهان لزوم تغییر در نحوه محاسبه شاخص به شدت احساس می شود.

وی با تاكید بر لزوم اصلاح نحوه محاسبه شاخص،‌ در ابتدای امر لحاظ کردن سودنقدی در محاسبات را مورد اشاره قرار داد و گفت:‌ شاخص اصلی بورس ایران در حال حاضر ترکیبی از تغییرات قیمت و سود نقدی است. به عبارت دیگر این شاخص، نه شاخص قیمت بلکه شاخص بازده است. یعنی در صورت محاسبه شاخص قیمت، در صورت تقسیم سود نقدی، کاهش قیمت سهم بعد از مجمع به علت تقسیم سود، باید تأثیر منفی در شاخص قیمت داشته باشد.

صانعی ادامه داد:‌ حتی اگر منظور از شاخص کل بورس تهران، شاخص کل بازده باشد، با توجه به این که طبق قانون تجارت شرکت ها تا 8 ماه بعد فرصت پرداخت سود به سهامداران را دارند، لذا تعدیل شاخص بعد از تقسیم سود تصویر نادرستی از روند شاخص بازدهی ارائه می دهد.

وی همچنین با تاكید بر تغییر ملاك وزن دهی شاخص، اضافه كرد:‌ استفاده از تعداد سهام منتشره در وزن دهی شاخص در شرایطی كه حجم قابل توجهی از سهام شركت ها در اختیار سهامداران استراتژیك است و عملاً از چرخه معاملات خارج شده، كارایی نماگر قیمت را كاهش می دهد. از این رو استفاده از سهام شناور آزاد در وزن دهی شاخص كه توسط بسیاری از بورس های جهان نیز پذیرفته شده است، گزینه مناسبی به نظر می رسد. برای محاسبة ضریب سهام شناور آزاد نیز شیوه مرسوم، در نظر گرفتن میزان سهام در اختیار مالكانی با مالكیتی كمتر از 5 درصد سهام شركت، پیشنهاد می شود.

این كارشناس بازار سرمایه با بیان این كه باید در شاخص شركت های سرمایه گذاری لحاظ نشوند، ادامه داد:‌ عدم لحاظ شركت های سرمایه گذاری در شاخص های كل یا فراگیر در بورس هایی همچون نیویورك و تركیه صورت می گیرد. این امر از احتساب مضاعف كه در اثر مالكیت متقاطع روی می دهد، جلوگیری می كند. از آنجایی که شركت های سرمایه گذاری بخش عمده ای از مالكیت دیگر شركت ها را در اختیار دارند، قیمت سهام آن ها از قیمت سهام شركت های تحت مالكیت شان متأثر می شود.

وی ادامه داد:‌ بدین ترتیب لحاظ شركت های سرمایه گذاری در شاخص كل، باعث تأثیر مضاعف تغییرات قیمت شركت ها می شود. از این رو پیشنهاد می شود كه قیمت سهام شركت های سرمایه گذاری در شاخص كل لحاظ نگردد.

شاخص قیمت بازمی گردد؟

در این حال،حسن قالیباف اصل مدیرعامل بورس تهران دربرابر پرسش های موجود در خصوص شاخص قیمت به خبرنگار بورس24 گفت:شاخص قیمت بزودی بر می گردد.

مقام اجرایی بازار سهام به خبرنگار بورس24 اعلام کرد:در حال محاسبه شاخص قیمت هستیم و ان شاء الله شاخص قیمت تا پایان سال منتشر می شود.

او جزئیات بیشتری در این خصوص ارائه نداد.

گفتنی است،شاخص قیمت از آذر ماه سال 87 از گردونه خارج شده و تا به امروز نه محاسبه شده و نه منتشر شده است.به همین دلیل بورس تهران باید تغییرات این شاخص در 6 سال گذشته را محاسبه و سپس به انتشار شاخص اقدام کند.از زمان آغاز سقوط بازار سهام تاکنون بسیاری از فعالان بازار سهام معتقدند که شاخص بورس تهران واقعی نیست و چون توامان سود نقدی تقسیم شده شرکت ها در مجامع در بازدهی آن اثر گذار است،بنابراین سقوط واقعی بازار را نشان نداده است،تاجایی که گفته می شود اگر روزی قیمت سهام همه شرکت ها در بورس تهران صفر شود،شاخص کل فعلی عدد 28000 واحد را نشان می دهد.

معاملات شاخص‌ها در بازار فارکس

ممکن است همه جا، در تلویزیون، رادیو و اینترنت، افراد گوناگونی را ببینید که درباره سهام حرف می زنند اما اینکه می گویند« امروز بازار خوب بوده » به چه معناست؟ بازار سهام چیست ؟ اکثر اوقات، وقتی که افراد از بازار حرف میزنند منظور آنها شاخص بورس است. با افزایش اهمیت بازار سهام در جوامع، شاخص هایی مانند داو جونز،DAX 30 یا CAC40 و SP 500 FI به عنوان واژه هایی پرکاربردی خواهند بود که هر روز تکرار می شوند. در این مقاله به موضوعانی مانند:

• معاملات شاخص چیست؟ منظور از شاخص‌های سهام چیست؟
• سود و ضرر معاملات شاخص
• معروفترین شاخص های سهام
• بهترین پلتفرم شاخص معاملاتی

معاملات شاخص، چه معاملاتی هستند؟

اکثر معامله کنندگان نام و علائم اختصاری شاخص های سهام را می شناسند اما ممکن است بعضی از افراد درباره تجارت از طریق CFD اطلاعی نداشته باشند. در واقع، از شاخص های سهام CFD تنها برای تجزیه و تحلیل استفاده نمی شود بلکه می توان آنها را همانند سهام ها، خرید و فروش کرد.

شاخص سهام چیست؟

شاخص یک سهام به تنهایی نشان دهنده ارزش گروهی از سهام های یک کشور است و عملکرد کلی ، جاری و تاریخی آن، شاخص بورس خاصی را نشان می دهد. شاخص FTSE100 نشان دهنده 100 شرکتی است که در مبادلات سهام لندن بیشترین سرمایه گذاری را در بازار کرده اند در حالی که S&P 500 نشان دهنده حضور طیف گسترده ای از 500 شرکت آمریکایی است.

چارلز داو، اولین شاخص سهام را در می 1896 به وجود آورد. این شاخص، در ابتدا، در برگیرنده 12 عضو از بزرگترین شرکت های آمریکایی بوده است که امروزه 30 عدد از بزرگترین و بانفوذترین آنها را شامل می شود. هر مبادله ای در دنیا و هر کشوری دارای معیاری در زمینه شاخص سهام است چون ردیابی هر سهم در هر کشور تقریباً غیر ممکن است. به همین دلیل شاخص های سهام به معامله گران اجازه می دهند تا عملکرد کلی یک بازار سهام یا یک کشور را مورد سنجش قرار دهند.

اقتصاددانان ، سیاستمداران و تحلیلگران می توانند با استفاده از شاخص های سهام، به درک درستی از عملکرد بازار سرمایه و شرکت ها در این بازار، دست یابند. اگر به دنبال اطلاعات بیشتر درباره معاملات بر اساس شاخص هستید، یکی از بهترین راه ها، یادگیری و تمرین در حساب دمو است.

اکانت دمو، این فرصت را به شما می دهد تا بوسیله پول مجازی، در بازار فارکس معامله کنید. بنابراین با استفاده از این فرصت، می توانید به نحوه کارکرد بازار آشنایی پیدا کنید و استراتژی معاملاتی خود را بدون تحت ریسک قرار دادن سرمایه تان، امتحان کنید.

بازار شاخص های سهام چگونه کار می کند؟

همان طور که اشاره کردیم، شاخص یک سهام، عملکرد واحدهای مختلف مانند موارد زیر را نشان می دهد:

• تعریف عملکرد کشوری مانند آلمان با استفاده از شاخص DAX 30
• گروهی از سهام ها در یک کشور، مانند S&P 500 از آمریکا
• یک بخش، مانند شاخص نزدک که نشان دهنده سهام (و شرکت ها) از بخش تکنولوژی است.

افزایش یا کاهش ارزش نزدک، می تواند نشان دهنده عملکرد کلی تمام سهام هایی باشد که در نزدک حضور دارند، بنابراین وقتی که قیمت شاخص سهام افزایش یابد، ارزش شاخص هم افزایش می یابد. همین مسئله برای وضعیت مخالف هم صادق است. اگر شاخص سهام روند نزولی داشته باشد، ارزش کلی شاخص هم، کاهش می یابد اما با این حال نمی توان گفت که جهت حرکت شاخص، روند حرکتی تک تک سهام ها را مشخص خواهد کرد.

میانگین روند حرکت سهام ها با ارزش تر است اما باید توجه کنید که دراین میانگین گیری، بعضی از سهام ها سیر صعودی دارند در حالی که برخی دیگر روندی نزولی را طی می کنند. همین مسئله برای یک روز نزولی برای شاخص سهام صدق می کند: بیشتر سهام ها یا بخش ها روندی نزولی دارند اما بعضی از آنها ممکن است رویه ای صعودی داشته باشند. این مسئله، خود،سوالی را در ذهن ایجاد می کند: چگونه یک شاخص محاسبه می شود؟

شاخص های بازار سهام چگونه محاسبه می شوند؟

قبل از دوران دیجیتالی امروز، محاسبه قیمت شاخص، کار آسانی نبود اما امروزه، برای محاسبه اکثر شاخص های سهام از یک فرمول متوسط وزنی برای تعیین ارزش آن استفاده می شود. در این سیستم، ارزش هر سهم برابر است با:

سرمایه بازار از تمام سهام ها / قیمت سهم x تعداد سهم

ارزش اکثر سهام ها به وسیله سرمایه گذاری در بازار مشخص می شود. اگرسرمایه مربوط به یک شرکت در بازار برابر با 100,000,000 پوند باشد و ارزش تمام سهام های شاخص آن برابر با 100,000,000 پوند برآورد شود، ارزش شرکت برابر با 1% شاخص است. این مسئله نشان می دهد که ارزش شاخص یک سهم، تخمینی آماری از تغییراتی است که در پورتفولیو سهام ها روی می دهد و می تواند تحولات بخشی از بازار را نشان دهد.

چرا شاخص های بازار سهام؟

شاخص های سهام، انتخاب جالب تری نسبت به سایر گزینه های موجود در بازار تعریف شاخص داوجونز سرمایه هستند. در زیر به فواید انجام معاملات بر اساس شاخص در بازار فارکس اشاره می کنیم:

• انجام معاملات بر اساس حرکت کلی بازار سهام
• داشتن تنوع بیشتر در مقایسه با بازار سهام
• استفاده از استراتژی های مختلف در موقعیت های گوناگون
• امکان تقلب کمتر در قیمت های بازارهای شاخص
• وجود بازارهای معاملاتی معروف مانند FTSE100 در لندن، SP500 در آمریکا، DAX 30 در آلمان و…
• موقعیت مناسب برای انجام معاملات بلند مدت

با این حال، این بازار هم مانند هر بازار سرمایه دیگر، دارای معایبی است که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:

• برخی از شاخص های سهام نسبت به سایر بازارها مانند فارکس دارای نقدینگی کمتری هستند
• بالا بودن کارمزد بروکر نسبت به حجم معاملات انجام شده براساس شاخص
• محدودیت در زمان انجام معاملات- در حالی که معامله گران فارکس می توانند 24 ساعت شبانه روز و 5 روز در هفته را به انجام معاملات خود بپردازند، بازارهای سهام تنها در زمان های کاری باز هستند.
• وجود فواصل بیشتر در معاملات شاخص نسبت به بازار فارکس

معاملات شاخص سهام در مقابل سرمایه گذاری در سهام

زمانی که سرمایه گذاری در سهام های سنتی را با معاملات بر اساس شاخص مقایسه می کنیم، به موارد مختلفی می رسیم و متوجه می شویم که چرا فرد انجام معاملات براساس شاخص را ترجیح می دهد.

سرمایه گذاری در زمینه تعریف شاخص داوجونز سهام به معنای این است که شما خود را در معرض ریسکی قرار می دهید که شرکت دارنده سهام با آن مواجه خواهد شد. اما در مقابل، سرمایه گذاری در بخش شاخص به معنای این است که شما به صورت خودکار، سرمایه خود را بین هزاران یا صدها سهم متنوع پخش می کنید. به علاوه، براساس مطالعات مختلف انجام شده، سرمایه گذاری در بخش شاخص سودمند تر از استفاده از سرمایه برای خرید سهام هستند. این ادعا کاملاً درست است چون شاخص ها به شما اجازه سرمایه گذاری را در بخش ها و حتی مکان های جغرافیایی مختلف، می دهند.

اگر به انجام معاملات شاخص با استفاده از CFD ها بپردازید، می توانید از لوریج استفاده کنید. به کار بردن لوریج در معاملات این امکان را به شما می دهد که تنها از درصد کوچکی از سرمایه موجود در حساب خود برای سرمایه گذاری و انجام معاملات شاخص استفاده کنید اما باید توجه داشته باشید ،همان طور که لوریج می تواند سود تان را چند برابر کند، ضررهای احتمالی تان را هم چند برابر می کند.

در بخش خرید سهام، سود معامله گر در فروش سهام با قیمتی بالاتر از قیمت خرید است اما شاخص سهام CFD را می توان در مدت طولانی تری معامله کرد ( به این معنا که آن را به امید افزایش ارزش خریداری می کنید تا با قیمت بالاتری به فروش برسانید) یا می توانید معاملات کوتاه مدتی را انجام دهید( به این معنا که با کم شدن ارزش شاخص، آن را می فروشید، معامله جدید خود را در قیمت پایین تری می بندید و از این نوسان قیمت سود بدست می آورید).

ممکن است فکر کنید که انجام معاملات کوتاه در CFD (هم سهام و هم شاخص CDF) بهتر از انجام معامله کوتاه تنها روی یک سهم آن است چون با استفاده از معاملات CFD می توان مدیریت پارامترهای ریسک مانند استاپ لاس را بهتر انجام داد. به یاد داشته باشید که محدود کردن ریسک در استراتژی بسیار موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود.

چهار اصل مبنایی نظریۀ داو : خدمت به سرمایه گذار

تحلیل کلاسیک نمودار قیمت، بخش مهمی از معاملات روزانه است. حتی تحلیل گران بنیادی که چهارچوب های زمانی چندماهه و چند ساله را مورد بررسی قرار می دهند، از روند پایه برای سنجش ایده های شان و پوشش ریسک مناسب استفادده می کنند. ویژگی های بازار سهام ساکن، بازدهی جزئی اش در دهۀ 80 قرن بیستم کشف شد. یکی از توضیحات برای توانایی بازار برای حفظ جهت حرکت در زمانیکه عوامل بنیادی در حال ضعف هستند متعلق به "جورج سوروس" است: نظریه ای دربارۀ انعطاف بازارهای سهام ("کیمیاگری مالی"). ایدۀ پایه ای ادعاهایش که رفتار فعالان بازار تحت تاثیر انتظارات برای حرکات قیمت و سکون روانی است که منجر به بقای روند می شود.

نمودار زیر (تصویر 1 را ملاحظه نمایید) نمودار شمعی هفتگی شاخص سهام DAX در آلمان را نشان می دهد. این شاخص شامل قیمت های سهام 30 شرکت در بخش های اقتصادی مختلف در آلمان می شود. وزن سهام بر اساس سرمایۀ هر یک از شرکت ها تعریف می شود. شاخص DAX توصیف کنندۀ پیش برندۀ اصلی رشد اقتصادی اتحادیۀ اروپا است چراکه تولید ناخالص آلمان در بین دیگر اعضای اتحادیۀ اروپا مهمترین محسوب می شود چراکه آلمان به تنهایی 20% از تولید ناخالص داخلی منطقۀ یورو را به خود اختصاص می دهد. صندوق های سرمایه گذاری و کمک مالی اعطاء شده به دیگر اعضای مشتق شده از صندوق های اتحادیۀ اروپا اکثراً به وضعیت اقتصادی این کشور بستگی دارند.

تصویر 1. شاخص سهام DAX در آلمان (GE30). قیمت های باز/بسته شدن.

سرمایه گذاری روی شاخص سهام در زمانیکه اقتصاد اتحادیۀ اروپا در حال بهبود است سرمایه گذاری جذابی محسوب می شود. به عنوان مثال، موقعیت خرید شاخص در 26 سپتامبر 2011 تا امروز (10 نوامبر 2014) بازدهی سالیانه ای معادل 30% خواهد داشت ضمن اینکه حداکثر کاهش سرمایه کمتر از 18% است. حرکت سرمایه توسط روند بلندمدت 4 ساله تعیین می شود که در تصویر بالا به عنوان کانال صعودی مشخص شده است. خط روند بر اساس لبۀ تحتانی بدنۀ شمع کشیده می شود. یک سرمایه گذار چگونه می تواند خطرات را خنثی (هج) کند؟
دریافت اولین علامت از تکمیل روند، یکی از ساده ترین راه ها است، به عبارت دیگر عبور از خط روند (که در تصویر با دایرۀ قرمز مشخص شده است). به عنوان مثال، به محض اینکه شمع هفتگی پایین تراز لبۀ تحتانی روند صعودی بسته شود، معامله را می بندیم. از آنجائیکه همۀ علائم تحلیل تکنیکی وزن آماری به دست آورده اند برداشت ما این است که این عبور قیمت از خط روند واقعی نیست. معنایش این است که قیمت بازار پس از گذشت مدتی مجدداً به درون کانال قیمت بازمی گردد و به نوسان اش ادامه می دهد.

چگونه پس از پایان روند، احتمال لغو زودهنگام دستور را کاهش دهیم؟ مطمئناً نمی خواهیم بابت ورود جدید به بازار به کارگزار کارمزد اضافه بپردازیم بخصوص اگر کارمزد ده ها درصد از درآمد باشد. در چنین شرایطی معمولی ترین کار است که اندیکاتورهای بیشتری استفاده شوند تا تعیین کنند که آیا سیگنال به دست آمده درست است یا خیر. این فیلترها دارای تعدادی پارامتر ورودی هستند که باید بر اساس ارزیابی وضعیت احساسی به روز رسانی شوند نظیر سطوح سقف خرید/کف فروش نوسانگرها. همانطوریکه همه آگاه هستند بازار از پارامترهای خودش اطلاعی ندارد و بطور غیرقابل پیش بینی تغییر می کند. بنابراین، این روش چندین مشکل دارد. روش دیگر، توانایی جذب مبانی پایۀ بازار را طلب می کند. "چارلز داو"، در اواخر دهۀ 1980 شش اصل تحلیل تکنیکی را ارائه داد. اصل چهارم عنوان می کند که شاخص های بازار باید یکدیگر را تائید کنند که معنایش این است که شاخص میانگین توزیع داوجونز (Dow Jones Transportation Average) که بطور مخفف DJTA نوشته می شود نمی تواند بدون در نظر گرفتن شاخص میانگین صنعتی داوجونز (Dow Jones Industrial Average) که بطور مخفف DJIA نوشته می شود مورد توجه قرار گیرد. در این صورت، DJIA شاخص کلان بازار است.

ما برای اطلاعات شاخص کلان از شاخص ترکیبی سهام منطقۀ یورو euro zone stock index استفاده خواهیم کرد که شامل نوسانات قیمت سبد متشکل از سه شاخص سهام متداول است. این شاخص بر اساس مدل PCI و روش GeWorko می باشد. بخش پایۀ این ابزار شامل سه قرارداد CFD روی شاخص DE 30 (مشابه شاخص DAX)، شش قرارداد CFD روی شاخص FR 40 (مشابه شاخص CAC 40) و سه قرارداد CFD روی شاخص GB 100 (مشابه شاخص FTSE 100) می شود. سبد به یورو قیمت گذاری می شود. شاخص به عنوان قراردادهای ممتد CFD روی قیمت های آتی مربوطه ارائه می شود. نمودار قیمت های هفتگی باز و بسته شدن که در پلت فرم NetTradeX ساخته شده در زیر ارائه شده است. نمودار ابزار بطور آنلاین تعریف شاخص داوجونز در دسترس است یا اینکه می تواند از وب سایت دانلود شده و در پلت فرم بکار گرفته شود. می توانیم مشاهده کنیم که شاخص سهام منطقۀ یورو در دورۀ زمانی مورد نظر در توافق با شاخص DAX در آلمان قرار دارد مگر در زمان وقوع یک عبور قیمتی غیرواقعی که در ششم اکتبر رخ داد. اصل چهارم نظریۀ داو به عنوان فیلتر علامت روند مورد استفاده قرار می گیرد. در این صورت معامله فقط در زمانی بسته می شود که شمع شاخص کلان &Indices_EU پایین خط روند بسته شود (تصویر 2 را ملاحظه نمایید). این اتفاق نه در این مورد و نه در بسیار از موارد دیگر رخ نمی دهد. این معنایش این است که معامله در بازار باقی می ماند. ما حق داشتیم چراکه شاخص DAX در حال عقب نشیتی به درون کانال روند و ادامۀ نوسانات موفقیت آمیزش در جهت منطقۀ سبز است و بازدهی های سرمایه گذاران را جمع می کند. مزیت چنین روشی این است که از شاخص سهامی که بیش از پیش نیاز به سرمایۀ بیشتر دارد (&Indices_EU) به عنوان ابزار تحلیلی انحصاری استفاده می شود. برای ورود به بازار کارمزدی اخذ نمی گردد اما استراتژی پایۀ سرمایه گذاری در DAX پیشرفت کرده است.

تصویر 2. شاخص ترکیبی سهام &Stock_EUR. قیمت های باز/بسته شدن.

همینک به بررسی موردی دیگر می پردازیم: معامله درون محدوده های کانال قیمت که به عنوان یک حق انتخاب برای روش پیروی از روند مورد استفاده قرار می گیرند. سطوح مقاومت و حمایت بر اساس فراکتال های Bill Williams می باشند (تصویر 3 را ملاحظه نمایید). کانال قیمت به سه منطقه تقسیم می شود. خرید، فروش یا " منطقۀ "خارج بازار ماندن". به محض قطع کردن منطقۀ تحتانی خرید به شکل نزولی، دستور خرید فعال شده و توقف ضرر در 9081.50 قرار می گیرد.

تصویر 3. شاخص DAX در آلمان (GE30). معامله در کانال حرکتی افقی.

به محض آنکه قیمت وارد منطقۀ فروش شود، معامله بسته می شود؛ به عبارت دیگر، لبۀ تحتانی منطقه را قطع می کند. این همراه فروش و غیره است. سود بالقوه تقریباً دو برابر بیشتر از ریسک موجود است. این بوسیلۀ تقسیم کانال به سه منطقه میسر می گردد. علی رغم سهولت بکار گیری این روش، این روش اجازه می دهد که دستورهای توقف ضرر سخت قرار داده شوند، در نتیجه خطرات به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش پیدا می کنند. اما حتی با این وجود ما از عبور قیمت های غیرواقعی در امان نیستیم که یکی از آنها با دایرۀ قرمز در تصویر شمارۀ 3 مشخص شده است. بار دیگر کمک از ناحیۀ اصل چهارم نظریۀ داو می رسد. از آنجائیکه کف مربوطه در شاخص کلان از سطح حمایت عبور نکرده است (تصویر 4 را ملاحظه نمایید)، این معامله حفظ می شود و توقف ضرر به سمت پایین تا سطح بعدی حرکت می کند. این سطوح را می توان با خطوط فیبوناچی ایجاد کرد. حق انتخاب دیگر، استفاده از روش "قفل کردن" است، زمانیکه عبور ریزشی قیمت تائید نشده است و یک معاملۀ خرید در جهت مخالف باز شده است. از قفل خارج شدن زمانی رخ می دهد که قیمت به بخش تحتانی کانال بازگردد. همانطوریکه در نمودار مشخص است، قیمت واقعاً قصد دارد که به محدوده های کانال بازگردد و به پیش برود. بار دیگر سود در حال افزایش است. برخی ها، روش های مبتنی بر عبور قیمت ها از لبه های کانال حرکتی افقی را ترجیح می دهند. در این صورت، خرید شاخص به محض عبور قیمت از لبۀ فوقانی کانال در 9768.92 رخ می دهد. بار دیگر فیلتر بر اساس شاخص ترکیبی سهام به تفکیک حقیقت از دروغ کمک می کند. عبور قیمت توسط شاخص ترکیبی تائید می شود و این به معنای این است که معامله می تواند باز شود. قیمت به خوبی برگشته است و بالا می رود. بار دیگر به هدف زدیم.

تصویر 4. شاخص ترکیبی سهام &Indices_EU. عبور از کانال.

البته این روش باعث نمی شود که خطرات را به صفر برسانید اما یک مکانیزم بیشتر است برای کمک به شما تا از تعداد تعریف شاخص داوجونز معاملات بی فایده بکاهید و نتایج سالیانه را پیشرفت دهید. مزیت های اصلی این روند عبارتند از سهولت، سهل الوصول بودن و قوانین بنیادی بازار که درون آن گنجانده شده اند. این شاخص دارای بالاترین اولویت است؛ به عبارت دیگر، شاخص کلان سهام اروپا کمتر به انحراف های تصادفی حساس است چراکه از تنوع سرمایۀ بالاتری برخوردار می باشد. حرکت آرام اش توسط عوامل سیستم تعیین می شوند و در معرض "اغتشاش" قرار ندارد. حرکت شاخص اصلی باعث تخصیص مجدد سرمایه می شود و حتی در خارج باقی مانده ها هم به جریان اصلی ملحق می شوند. در مثال ارائه داده شدن این توسط روابط تجاری نزدیک و فضای اقتصادی متداول اتحادیۀ اروپا رخ می دهد: رشد اقتصادهای پیش برنده موجب افزایش گردش مالی تجاری و جذب سرمایه (نه فقط بطور مستقیم) به منطقه می شود که برخی از آن به رشد شرکت های بی ثبات کمک می کند. ما در مثال فوق می توانیم مشاهده کنیم که به روز رسانی های شاخص & Indices_EU شاخص DAX را به حرکت واداشته است و بار دیگر می توانیم با بازار حرکت کنیم. شما می توانید این روش را در زمان سرمایه گذاری در دیگر شاخص های کلاسیک در ایالات متحده و آسیا مورد سنجش قرار دهید و اطمینان حاصل کنید که "شاخص های کلاسیک" به درستی عمل می کنند. همزمان به درک بهتری از مکانیزم بازار و جهانی سازی بازارهای سرمایه می رسید که قطعاً به شما در تبدیل شدن به یک سرمایه گذار موفق کمک می کند.

معامله گران محترم، به شما پیشنهاد می کنیم با روش های خنثی کردن خطرات سبد (هج) بر اساس مدل PCI بیشتر آشنا شوید:

آشنایی با مفهوم شورت کردن

قبل از شروع این مقاله بهتر است مفهوم بازارهای یک طرفه و دو طرفه را توضیح دهیم؛ بازارهای یک طرفه به بازارهایی گفته می‌شود که در آن فقط می‌توان از افزایش یک سهم یا یک توکن سود کسب کرد. به طور مثال بورس ایران یک بازار یک طرفه است؛ به این معنا که شما وقتی یک سهم را می‌خرید، باید منتظر رشد آن سهم بمانید تا از این طریق دارایی شما افزایش یابد، از سوی دیگر اگر قیمت سهم کاهش یابد، شما ضرر خواهید کرد.

با این حال در بازارهای دو طرفه شما می‌توانید از ریزش یک دارایی هم سود کنید. بازار سهام آمریکا یا بازار رمزارزها این بازار را نیز ارائه می‌دهند. به طور مثال اگر در بازار رمزارزها شما پیش‌بینی کنید که در یک مقطع زمانی ممکن است شاهد کاهش قیمت ارز دیجیتال باشیم، می‌توانید با Short کردن آن رمزارز از کاهش قیمت آن نیز سود کنید. پس شورت کردن را فقط در بازارهای دوطرفه می‌توان انجام داد.

معاملات شورت، موقعیت شورت، پوزیشن شورت، Short کردن، فروش استقراضی و غیره همگی به یک مفهوم اشاره دارند؛ این که شما می‌توانید از افت قیمت یک کریپتو سود به‌ دست آورید. Short کردن یک نوع سرمایه‌گذاری یا استراتژی معامله است که در آن حدس زده می‌شود قیمت یک دارایی کاهش می‌یابد.

اگر یک تریدر متقاعد شود که قیمت یک توکن خاص کاهش می‌یابد، پوزیشن شورت باز می‌کند. باز کردن یک موقعیت Short به معنای قرض‌گرفتن یک توکن و فروش آن در بازار به قیمت روز است. به طور مثال شما ۱ بیت کوین دارید و ۱۰ بیتکوین دیگر از صرافی قرض ‌می‌گیرد؛ پس از کاهش ارزش توکن، معامله‌گر ارز را با قیمت کمتری خریداری می‌کند، بیت کوین قرض گرفته شده را بازپرداخت می‌کند و از تفاوت هزینه خرید و فروش سود کسب می‌کند. تریدر می‌تواند در این فرایند از اهرم یا لوریج نیز استفاده کند که میزان سود و ضرر را چند برابر می‌کند.

لازم است بدانید که مکانیزم معاملات Short در واقع به این صورت است:

از صرافی ارز دیجیتال قرض می‌کنید

پوزیشن شورت را باز می‌کنید

منتظر می‌مانید تا طبق تحلیل و حدس شما قیمت کاهش پیدا کند

پوزیشن خود را در قیمت پایین‌تری می‌بندید، سود خود را بر می‌دارید و توکن قرض گرفته شده را پس می‌دهید.

تمامی موارد بالا تحت عنوان باز کردن یک پوزیشن Short شناخته می‌شود.

حال بیاید با یک مثال این مکانیزم را توضیح دهیم.

مثالی از پوزیشن شورت

فرض کنید یک تریدر معتقد است توکن A که در حال حاضر با ۵۰ دلار معامله می‌شود در سه ماه آینده کاهش قیمت خواهد داشت. معامله‌گر ۱۰۰ واحد از این توکن را قرض می‌گیرد و آن‌ها را می‌فروشد. ارزش این معامله ۵۰۰۰ دلار است. یک هفته بعد، توکن Short شده وارد روند نزولی شده و قیمت آن به ۴۰ دلار نزول می‌کند؛ معامله‌گر این ۱۰۰ توکن را با قیمت ۴۰ دلار می‌بندد و بدین ترتیب، مابه‌التفاوت ۱۰۰۰ دلاری این فرایند را به عنوان سود بر می‌دارد.

اکنون فرض کنید تریدر پوزیشن شورت را در قیمت ۴۰ دلار نبسته و منتظر قیمت‌های پایین‌تر است. در همین حین با یک خبر مثبت قیمت توکن به ۶۵ دلار می‌رسد. تریدر این پوزیشن را بر روی قیمت ۵۰ دلار باز کرده بود و اگر تصمیم بگیرد موقعیت شورت را روی ۶۵ دلار ببندد، ۱۵۰۰ دلار ضرر می‌کند.

روش‌های شورت کردن در کریپتوکارنسی‌ها

در یک دسته‌بندی کلی از ۳ طریق می‌توان معاملات شورت ایجاد کرد؛ معاملات مارجین، معاملات فیوچرز و خرید و فروش توکن‌های اهرم‌دار. در ادامه به معرفی این موارد می‌پردازیم.

معاملات مارجین

این ساده‌ترین نوع معاملات شورت است. شما از صرافی یک کوین قرض می‌گیرید و معامله خود را انجام می‌دهید. در این معامله پول شما واقعا افزایش پیدا می‌کند و سفارش شما از طریق دفتر سفارش‌ها انجام‌ می‌شود. از صرافی‌های Binance، Bitmex، Etoro، PimeXBT، CEX IO و XENA به عنوان بهترین صرافی‌های برای انجام این معاملات نام برده می‌شود.

معاملات فیوچرز

در معاملات فیوچرز یا آتی، ارزی خرید و فروش نمی‌شود و اصطلاحا یک معامله کاغذی است که صرفا قیمت پیش‌بینی می‌شود. در این معامله برخلاف مارجین، پول واقعی به شما تعلق نمی‌گیرد و ارزی هم نمی‌خرید، بلکه تمام فرایند به صورت مجازی است. از آنجایی که قیمت هر توکن در تئوری می‌تواند تا بی‌نهایت بالا برود، در نتیجه خطر از دست دادن دارایی‌تان در یک فروش Short نامحدود است.

خرید و فروش توکن‌های اهرم دار

از دیگرروش‌هایی که می‌توانید با به کار گیری آن از شورت کردن بهره‌مند شوید، خرید و فروش توکن‌های لوریج شده در برخی از صرافی‌ها است. به طور مثال در بایننس، توکن‌های که انتهای آن‌ها Up و Down دارد توکن‌های لوریج‌دار هستند. اگر بخواهید معامله‌ای همانند پوزیشن Short انجام دهید باید توکن‌های Down را بخرید. قیمت این توکن‌ها در زمان ریزش بازار افزایش می‌یابد و سودهای چند درصدی می‌دهند. طبعا در این زمان توکن‌های Up در ضرر هستند و قیمت آن‌ها در حال کاهش است.

پس قیمت توکن‌های UP و Down برعکس همدیگر هستند. مزیت بزرگ توکن‌های لوریج‌دار این است که ریسک لیکوئید شدن وجود ندارد؛ زیرا شما توکنی قرض نمی‌کنید و خودِ این توکن‌ها را خریداری می‌کنید.