مفهوم EPS و DPS چیست؟

انواع سود

تفاوت EPS و DPS چیست؟

به منظور ورود به بازار سرمایه و شروع فرآیند سرمایه گذاری در این بازار شما باید با اصطلاحات گوناگون آشنا شوید و نحوه کار با اصطلاحات در این بازار را فرا بگیرید. در مقالات گذشته به بسیاری از اصطلاحات پرداختیم و جزئیات آن را برای شما شرح دادیم. در همین راستا اهمیت بررسی وضعیت شرکت‌ها و صورت های مالی آن‌ها در تحلیل بنیادی و یا بررسی روند نموداری شرکت‌ها از منظر تکنیکال از جایگاه حساسی در امر سرمایه گذاری برخوردارند.

EPS چیست؟

مفهوم EPS مخفف عبارت Earning per Share به معنی درآمد به ازای هر واحد سهم است. در نظر داشته باشید که شرکت‌ها در پایان سال مالی خود، درآمد کل شرکت را به صورت سود خالص بعد از کسر مالیات محاسبه می‌کنند. در این فرآیند اگر ما درآمد کل را بر تعداد کل سهام شرکت مدنظر تقسیم کنیم، درآمد هر سهم یا به اصطلاح EPS شرکت به دست می‌آید. در فرآیند سرمایه گذاری در بازار بورس باید به این نکته دقت نمایید که EPS یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در قیمت سهام به صورت مستقیم و غیرمستقیم است.

برای درک بهتر به این مثال توجه نمایید: اگر یک شرکت در پایان سال مالی خود 1.000.000.000 ریال درآمد داشته باشد و تعداد سهم‌های شرکت به اندازه 1 میلیون برگه سهم باشد. EPS شرکت مدنظر برابر است با 1.000 ریال.

۱،۰۰۰ = ۱،۰۰۰،۰۰۰ ÷ ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰

همین‌طور EPS محقق شده به سودی گفته می‌شود که شرکت بعد از یک سال مالی کسب می‌کند. این سود معمولاً به وسیله مدیران و حسابداران شرکت بعد از بررسی و ارزیابی های کلی شرکت و … محاسبه می‌شود. باید توجه داشته باشید حتی EPS تحقق یافته نیز تأثیر خود را بر روی قسمت سهام می‌گذارد.

نکاتی مهم پیرامون محاسبه EPS

تا همین دو سال گذشته شرکت‌ها ملزم بودند که سود منتهی به پایان سال مالی خود را پیش بینی کرده و آن را اعلام نمایند. طبیعتاً به این سود EPS پیش بینی شده گفته می‌شد. این درآمد پیش‌بینی شده بر اساس عملکرد سال گذشته و نظر مدیران و کارشناسان شرکت محاسبه می‌شد و انتظار می‌رفت که شرکت تا پایان سال مالی بعد به آن دست یابد. با توجه به این موضوع که EPS پیش‌بینی شده واقعی نبود، امکان داشت در طی زمان تغییر کند.

در این پروسه باید به این امر هم توجه داشت که با بهتر یا بدتر شدن عملکرد شرکت مدنظر و یا تغییر در روند سودآوری آن، EPS پیش‌بینی شده دستخوش تغییرات خواهد شد. در این قانون شرکت‌ها باید در پایان سالی مالی خود، EPS پیش‌بینی شده برای سال بعدی را اعلام می‌کردند. این عدد می‌توانست با EPS قبلی برابر یا با آن مغایر باشد. از اواخر سال ۱۳۹۷، با انتشار و اجرایی شدن دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مقرر شد اعلام سود (زیان) خالص هر سهم (EPS) بر اساس آخرین سود (زیان) محقق شده شرکت‌ها باشد و EPS پیش‌بینی شده در ابتدای دوره حذف گردید. در همین راستا شرکت‌ها به جای پیش بینی سود، گزارش تفسیری که شامل صورت های مالی و دیگر داده‌های آماری مربوط به شرکت هست را ارائه می‌دهند.

قبل از اینکه این قانون اجرایی شود، EPS پیش بینی شده با استفاده از سایت TSETMC.COM در دسترس بود و تمام افراد به آن دسترسی داشتند. بعد از اجرای این قانون شرکت‌ها ملزم هستند که از یکی از روش های جهانی گزارش EPS خود را ارائه دهند. این فرآیند یا روش ارزیابی به دوازده ماه گذشته یا روش TTM شناخته می‌شود که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

ای پی اس (eps) بالا خوب است یا پایین؟

همان‌طور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، فاکتورهای مختلفی برای خرید یک سهم در بازار بورس وجود دارد. یکی از این فاکتورها، EPS یا سود هر سهم در بازار است. این مولفه به نوعی نشان‌ دهنده میزان قدرت سودآوری شرکت مورد نظر است به عبارت دیگر با استفاده از آن می‌توان، مقدار سودی که شرکت در یک بازه زمانی مشخص (یک سال) به ازای هر سهم ایجاد می‌کند را محاسبه کرد. هر چه قدر مقدار EPS در یک شرکت بیشتر باشد به معنی سودآوری بالاتر آن شرکت برای سهام‌دارانش خواهد بود، پس بالا بودن میزان EPS، برای سهام‌داران بسیار خوب است.

بررسی روش TTM

اصطلاح TTM در اصل مخفف عبارت Trailing Twelve Months به معنی دوازده ماه گذشته است. در این پروسه سهامداران می‌توانند با استفاده از EPS 12 ماه گذشته شرکت، به بررسی و ارزیابی EPS سال جاری شرکت بپردازند. طبق آخرین مصوبه و قانون سازمان بورس در خصوص شفاف سازی اطلاعات، شرکت‌ها باید صورت های مالی سه ماهه خود را منتشر نمایند از این رو سود هر سهم در دوره های سه ماهه در دسترس تمام افراد بازار سرمایه قرار می‌گیرد.

یکی از مزایای روش TTM در بازار سرمایه این است که قیمت سهم بر اساس قیمت واقعی آن بررسی تعیین می‌شود. در این روش ارزش گذاری سهم با استفاده از سود پیش بینی شده سهم انجام نشده و سرمایه گذاران با استفاده از اطلاعات واقعی منتشر شده قادر به ارزیابی ارزش قیمت سهم بوده و در این پروسه طبیعتاً نتایج بهتری حاصل می‌شود. در ادامه برای درک بهتر باید بگوییم که EPS یک سهم بر مبنای درآمد خالص کل 12 ماه گذشته محاسبه می‌شود. درصورتی‌که در پایان سال مالی یک شرکت گزارش تفسیری آن را ارزیابی کنیم، سود (زیان) خالص کل در پایان آن سال تقسیم ‌بر تعداد کل سهام شرکت، EPS سهم را نمایش می‌دهد؛ اما درصورتی‌که در میان سال مالی باشیم با توجه به آخرین گزارش ارائه‌شده توسط شرکت می‌توان EPS را محاسبه کرده و به دست آورد.

DPS چیست؟

واژه DPS مخفف عبارت Dividend per Share به معنی آن قسمت است از EPS است که به صورت نقدی بین سهامداران تقسیم می‌شود، در واقع DPS سود تقسیمی به ازای هر برگه سهم است. طی تجربه دیده شده که شرکت‌ها EPS را به صورت کامل بین سهامداران تقسیم نکرده و قسمتی از آن را برای سرمایه گذاری‌های آتی شرکت، نگهداری می‌کنند. در این فرآیند مدیران و روسای شرکت در انتهای سال مالی که جلسه مجمع برگزار می‌شود تصمیم می‌گیرند که چه مقدار از EPS به سهامداران شرکت تعلق بگیرد. برخی از شرکت‌ها ممکن است درصد زیادی از EPS را به‌عنوان DPS بین سهامداران تقسیم کنند و برخی دیگر ممکن است درصد بیشتری از EPS را به سود انباشته و دیگر بخش‌های شرکت اختصاص دهند؛ بنابراین مقدار DPS معمولاً از EPS کمتر است.

در برخی موارد خیلی کم پیش می‌آید که یک شرکت علاوه بر سود به دست آمده در سال جاری، مقداری از سود انباشته طی سال‌های گذشته را بین سهامداران خود تقسیم کند. اگر چنین حالتی پیش بیاید معمولاً مقدار DPS از EPS بیشتر خواهد بود. باید این نکته را در نظر داشته باشید که میزان یا روش تقسیم سود نقدی بین سهامداران به سیاست های شرکت بستگی داشته و شرکت‌ها بر اساس قانون 8 ماه فرصت دارند که سود نقدی را بین سهامداران خود تقسیم نمایند. در همین راستا هر شخصی که سهام شرکت مدنظر را داشته باشد، قادر است که DPS اعلام شده شرکت را بر اساس میزان دارایی خود در بازار بورس، دریافت نماید.

برای درک بهتر به این مثال توجه نمایید: یک شرکت به ازای هر سهم6000 ریال درآمد دارد و تصمیم دارد که از این مقدار، 4000 ریال را بین سهامداران خود به صورت سود نقدی تقسیم کند. در این حالت اگر یک شخص 1000 سهم داشته باشد، کل سود نقدی که می‌تواند دریافت کند 4.000.000 هست.

4،۰۰۰،۰۰۰ = ۱،۰۰۰ × 4،۰۰۰

در ادامه باید دقت داشته باشید که بعد از تقسیم سود نقدی و باز شدن سهم، به میزان سود نقدی هر سهم از قیمت سهم کاسته خواهد شد. به عنوان مثال اگر در مثال قبل قیمت هر برگه سهم شرکت قبل از برگزاری جلسه مجمع 14000 ریال باشد، بعد از بازگشایی نماد و تقسیم سود، قیمت سهم به 10.000 ریال می‌رسد.

1۰،۰۰۰ = 4،۰۰۰ – 14،۰۰۰

بررسی تفاوت EPS و DPS

DPS در واقع بخشی از EPS است. هر دوی این مفاهیم بر مبنای سود شرکت مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. تفاوت این دو در این است مفهوم EPS و DPS چیست؟ که در اکثر مواقع مقدار آن‌ها با هم برابر نیست. طی بررسی‌های انجام شده از شرکت‌های مختلف می‌توان فهمید که مقدار DPS از EPS شرکت کمتر است و این امر به این دلیل است که شرکتها دوست دارند بخشی از سود خود را حفظ نمایند. اما همان‌طور که در بخش‌های پیش اشاره کردیم خیلی کم پیش می‌آید که شرکت علاوه بر سود جاری شرکت از سودهای انباشته شده نیز بین سهامداران تقسیم نماید که در این وضعیت مقدار DPS از EPS بیشتر خواهد شد.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم به صورت دقیق راجع به دو مفهوم مهم یعنی EPS و DPS در بازار بورس بپردازیم و تفاوت های آن‌ها را بررسی نماییم. حال که شما با این دو مفهوم مهم در بازار بروس آشنا شدید بهتر است که برای تحلیل شرکت‌ها و بررسی روند قیمت سهام شرکت‌ها بیشتر دقت نمایید. شما با استفاده از این دو عامل می‌توانید راجع به عملکرد شرکت، میزان سودآوری و روند شرکت در آینده اطلاعات مفیدی را کسب نمایید. بنابراین توجه داشته باشید که به منظور خرید یک سهم باید علاوه بر ارزیابی هایی که در گذشته خدمت شما معرفی شد، از این مفهوم EPS و DPS چیست؟ روش نیز استفاده نمایید تا ارزش واقعی قیمت سهم را به درست آورید.

EPS و DPS چیست و چه تفاوت هایی بین آنها وجود دارد؟

بسیاری از سرمایه گذاران بورسی حتی زمانی هم که در انجام معاملات مهارت لازم رو به دست آوردند، ولی با هم نمی دانند که EPS و DPS چیست و چه کاربردی در انجام معاملات بورس دارد! جالب است بدانید که اگر این سوال که EPS چیست و DPS چیست را از چند سرمایه گذار بورسی بپرسید، احتمالا هیچ یک نمی تواند جواب دقیق و کاربردی به شما بدهد و این در حالی است که مفهوم EPS و همین طور مفهوم DPS در بورس خیلی ساده است و اصلا پیچیدگی سختی ندارد و خیلی ساده و راحت می توان فهمید که EPS چیست و DPS چیست و چه تفاوت هایی بین آنها وجود دارد. در این مطلب از کد بورسی سعی داریم تا در خصوص معنی eps و مفهوم dps برای شما عزیزان صحبت کنیم و هرچیزی که باید درباره EPS و DPS در بورس بدانید را با شما به اشتراک بگذاریم، پس در ادامه با ما همراه باشید.

EPS و DPS چیست

پس همان طور که گفتیم، در این مقاله بنا داریم به بررسی یک عبارت ساده، ولی بسیار کارآمد در میان سرمایه گذاران یعنی، سود پیش بینی شده (EPS) و تفاوت آن با DPS بپردازیم.

لذا پیشنهاد می کنیم در صورتی که با این این اصطلاح چندان آشنا نیستید، در این مقاله با کد بورسی همراه باشید.

EPS چیست؟

EPS یکی از پرکاربردترین مفاهیم بورسی در بین سرمایه گذاران مختلف بازار بورس است. هر کجا که وضعیت سهام یک شرکت از طرف سرمایه گذاران و تحلیلگران بازار بررسی می شود، به شکل مستقیم یا غیر مستقیم پای eps هم در میان است. در حقیقت می توان این طور گفت که EPS یکی از حائز اهمیت ترین مفاهیمی است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر قیمت سهام شرکت های مختلف پذیرفته شده در بورس اثرگذار هستند.

هنگامی که شما سرمایه گذاری در بورس را آغاز می کنید، همواره به اشکال مختلف با این کلمه درگیر خواهید بود. چنانچه قصد داشته باشیم خیلی ساده تعریف کنیم که eps چیست می توانیم این طور عنوان کنیم که که eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که در آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت حاصل می شود.

EPS مخفف عبارت Earning per Share، به معنی درآمد به ازای هر سهم است. شایان ذکر است شرکت‌ ها در پایان هر سال مالی، درآمد کل خود را به‌ شکل سود خالص پس از کسر مالیات مورد ارزیابی قرار می دهند. اگر درآمد کل را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، درآمد هر سهم یا همان EPS آن سهم در آن سال مالی حاصل خواهد شد.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

اگر بخواهیم ساده تر بیان کنیم، EPS یک شرکت میزان سودی است که شرکت به ازای هر یک سهم کسب می کند. EPS یکی از موارد حائز اهمیتی به حساب می آید که به ‌صورت مستقیم و غیر مستقیم بر قیمت سهام شرکت ‌ها در بازار بورس موثر است. به عنوان مثال این طور فرض کنید که شرکتی در پایان سال مالی خود، ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال درآمد داشته باشد و تعداد سهام شرکت ۱ میلیون سهم باشد، به این صورت EPS شرکت برابر است با ۱،۰۰۰ ریال : ۱،۰۰۰ = ۱،۰۰۰،۰۰۰ ÷ ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰

این نکته را در خاطر داشته باشید؛ به سودی که شرکت پس از یک سال مالی به دست می آورد، EPS محقق شده نیز گفته می شود. این سود به وسیله مدیران و حسابداران شرکت پس از بررسی عملکرد شرکت، محاسبه درآمدها و هزینه‌ ها به‌ عنوان سود خالص و سود هر سهم حاصل می شود. EPS محقق شده تأثیر خود را در قیمت سهم خواهد گذاشت.

EPS پیش بینی شده

EPS پیش بینی شده یا همان درآمد پیش بینی شده هر سهم در طول یک سال مالی شرکت، مقدار سودی به حساب می آید که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود تخمین می زند که در انتهای همان سال مالی به آن سود دست پیدا کند. شرکت های بورسی هر ساله این وظیفه را بر گردن دارند که پیش از شروع سال مالی جدید، یک پیش بینی از عملکرد مالی خود به بورس ارائه دهند که در آن پیش بینی طبق عملکرد گذشته شرکت و همین طور نظر مدیران و کارشناسان شرکت یک eps برای سال مالی پیش روی شرکت پیش بینی می گردد.

به این eps به اصطلاح eps پیش بینی شده می گویند. این eps به همان صورت که از اسم آن هم پیداست، یک پیش بینی است که هنوز تحقق نیافته است. این eps همان سودی است که شما در سایت tsetmc.com به عنوان عدد روبروی eps شرکت ها می بینید. بنابراین می بایست توجه داشته باشید که عددی که شما در سایت سازمان بورس به عنوان eps یک شرکت می بینید، تنها پیش بینی آن شرکت از میزان سودی است که در انتهای آن سال حاصل می شود و هیچ قطعیت و تضمینی وجود نخواهد داشت که حتما در انتهای سال این مقدار از eps برای شرکت حاصل شود و این عدد تنها جنبه پیش بینی سود و دادن یک دید مناسب و نزدیکی در خصوص با روند سودسازی شرکت در سال مالی مد نظر است.

EPS محقق شده

در واقع این eps سودی است که یک شرکت توانسته بعد از گذشت ۱ سال مالی کسب نماید. حسابداران و مدیران شرکت پس از اتمام سال مالی شرکت، عملکرد واقعی شرکت را مورد تحلیل و بررسی خود قرار می دهند، بعد از محاسبه درآمدها و هزینه های شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و مفهوم EPS و DPS چیست؟ نهایی شرکت اعلام می کنند که این سود همان eps محقق شده است، بنابراین به صورت خلاصه می توان گفت eps پیش بینی شده سودی است که شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند، در انتهای آن سال به آن سود برسد. eps تحقق یافته میزان سودی است که شرکت پس از اتمام سال مالی خود به آن دست پیدا می کند.

تعدیل EPS چیست؟

تعدیل EPS بدین معنی است که با بررسی مشخص می ‌شود سود پیش ‌بینی شده کم تر یا بیش تر از مبلغ پیش ‌بینی شده به دست آمده است. لازم به ذکر است که تعدیل به معنای متعادل ‌سازی است. زمانی که می گوییم یک سهم تعدیل EPS دارد به زبان ساده یعنی این که سود سهم قرار است کم یا زیاد شود. تعدیل مثبت به معنای افزایش سود و تعدیل منفی به معنای کاهش سود خواهد بود.

نکات مهم در مورد EPS شرکت ها

• از آنجایی که eps پیش بینی شده تنها یک پیش بینی است، در نتیجه امکان دارد که در طی سال چندین بار عوض شود، به خاطر این که وضعیت امکان دارد در طی سال با تغییراتی مفهوم EPS و DPS چیست؟ روبرو شود. به عنوان مثال امکان دارد با گذشت عملکرد شرکت بهتر یا بدتر شود. یا اتفاق خاصی در روند سودآوری شرکت اتفاق افتد، همچنین این احتمال وجود دارد که شرکت به این دلایل پیش بینی eps اولیه را کاهش یا افزایش دهد. به این اتفاق تعدیل سود یا تعدیل eps می گویند که سعی کردیم در بخش قبل توضیحات مفصلی در خصوص با آن ارائه دهیم.
• هر اندازه از شروع سال مالی می گذرد، به این دلیل که اطلاعات بیش تری از عملکرد واقعی شرکت وجود دارد و اطلاعات مالی در دسترس مدیران شرکت واقعی تر است، eps پیش بینی شده شرکت به آن eps که در انتهای سال تحقق خواهد یافت نزدیکتر می شود و امکان اتکای بیشتری برای سهامداران شرکت دارد.
• جالب است بدانید که شرکت های بورسی موظف هستند پس از گذشت هر فصل از سال مالی خود، گزارش عملکرد خود را اعلام کنند و بعد از آن مجددا یک eps پیش بینی شده برای ادامه سال مالی خود در اختیار همگان قرار دهند. این eps جدید می تواند به نسبت eps پیش بینی شده پیشین تفاوتی نداشته باشد و یا تفاوت پیدا کرده باشد و شرکت تعدیل eps داشته باشد که این به عملکرد شرکت در ۳ ماه گذشته وابسته است.
• اغلب eps پیش بینی شده مبنای قیمت گذاری قرار می گیرد، به این دلیل که eps تحقق یافته بعد از اتمام سال مالی شرکت حاصل می شود و اثر آن پیش از این بر روی قیمت سهم گذاشته شده است، پس یک سرمایه گذار باید این توانایی را کسب کند که خودش مورد بررسی قرار دهد که آیا طبق شرایط موجود eps پیش بینی شده شرکت به واقعیت نزدیک است یا این که شرکت پیش بینی درستی از eps خود ارائه نداده است و این eps می تواند در انتهای سال افزایش یا کاهش را تجربه نماید.

DPS چیست؟

DPS مخفف عبارت Dividend per Share، به معنی سود تقسیمی به ازای هر سهم است. اغلب شرکت ها EPS را به ‌صورت کامل میان سهامداران تقسیم نخواهند کرد و قسمتی از آن را برای سرمایه ‌گذاری‌ های آینده شرکت، نزد خود حفظ می کنند. مدیران و سهامداران شرکت در پایان سال مالی و در جلسه مجمع عادی سالیانه شرکت، تصمیم خواهند گرفت که چه میزان از EPS را بین سهامداران تقسیم کنند. امکان دارد بعضی از شرکت ‌ها درصد زیادی از EPS را به ‌عنوان DPS بین سهامداران تقسیم کنند و بعضی دیگر امکان دارد درصد بیشتری از EPS را به سود انباشته و دیگر قسمت های شرکت اختصاص دهند، پس مقدار DPS اغلب از EPS کم تر است.

گاها دیده شده است که شرکت تصمیم می ‌گیرد علاوه بر سود ساخته ‌شده در سال جاری، قسمتی از سود انباشته طی سالیان گذشته را نیز میان سهامداران تقسیم کند، در این حالت مقدار DPS از EPS بیش‌ تر خواهد بود ولی خب این حالت را خیلی در بازار بورس نمی بینیم. میزان، زمان و روش پرداخت سود تقسیمی یا سود نقدی به سیاست ‌های هر شرکت وابسته است. شرکت ‌‌ها طبق قانون، ۸ ماه فرصت در اختیار دارند تا سود نقدی را به سهامداران خود تخصیص دهند.

هر فردی که در زمان برگزاری مجمع عادی سالیانه، سهام شرکت را در پرتفوی سهام خود داشته باشد، می ‌تواند DPS اعلامی شرکت را طبق میزان دارایی خود دریافت نماید. به ‌عنوان مثال فرض کنید یک شرکت به ازای هر سهم ۷،۰۰۰ ریال درآمد داشته باشد و تصمیم بگیرد از این میزان، ۵،۰۰۰ ریال را میان سهامداران به‌ صورت سود نقدی تقسیم کند. حال چنانچه فردی ۱،۰۰۰ سهم از این شرکت را داشته باشد، کل سود نقدی که دریافت می‌ کند، ۵،۰۰۰،۰۰۰ ریال است : ۵،۰۰۰،۰۰۰ = ۱،۰۰۰ × ۵،۰۰۰

توجه به این نکته ضروری است که پس از تقسیم سود نقدی و بازگشایی سهم، به میزان سود نقدی هر سهم از قیمت سهم کاسته می‌شود. برای مثال اگر در مثال قبل، قیمت سهم شرکت موردنظر قبل از برگزاری مجمع ۱۵،۰۰۰ ریال باشد، پس از بازگشایی نماد و تقسیم سود، قیمت سهم ۱۰،۰۰۰ ریال می‌شود : ۱۰،۰۰۰ = ۵،۰۰۰ – ۱۵،۰۰۰

DPS به چه کسانی تعلق می گیرد؟

در سال های پیش، سود سهام روز به روز برای سهام داران مورد محاسبه قرار می گرفت تا کسی که روزی معامله می کند، سود روز هایی که سهام دار بوده را نیز کسب نماید که مشکلات بسیار زیادی را به دنبال داشت و سیستم را به صورت کلی تغییر دادند، به این دلیل که دوره مالی شرکت ها اغلب سالیانه است و طبیعتا برای تقسیم سود و رسیدگی به وضعیت صورت های سود زیان یک سال طول می کشد، ولی در طی سال و هر روز هزاران معامله انجام می شود و سهام داران در حال تغییر هستند.

به منظور برطرف کردن این مشکل مصوب شد تا فقط و فقط افرادی که در روز مجمع سهام دار شرکت هستند از DPS آن این سود بهره مند شوند و این بدین معنی است که امکان دارد سال مالی شرکتی اسفند باشد، ولی مجمع آن در خرداد ماه برگزار شود، پس چنانچه کسی در اردیبهشت سهام آن شرکت را بخرد، از سود سال مالی پیش استفاده خواهد کرد و حتی امکان دارد از سود انباشته سالیان قبل نیز به او پرداخت شود، همین طور حتی اگر یک روز قبل از تاریخ برگزاری مجمع سهام خود را به فروش برساند، ریالی از بابت سود نقدی DPS دریافت نخواهد کرد.

همین طور جالب است بدانید که در گذشته هر شرکت DPS مورد نظر را به حساب بانک های مختلفی واریز می کرد و سهام داران با مراجعه به شعبات بانک اعلام شده به وسیله شرکت در کدال DPS خود را به صورت نقدی دریافت می کردند، ولی با راه اندازی سامانه سجام از این پس هر شخص یک حساب بانکی معرفی شده به سجام دارد و شرکت های بورسی DPS را از طریق سجام به حساب شخصی سهام داران واریز می کنند، ولی خب هنوز این مورد خیلی بین شرکت ها جا نیوفتاده است و کمی زمان می برد تا تمامی شرکت ها خود را ملزم به استفاده از سامانه سجام برای پرداخت سود تقسیمی سهامداران نمایند.

نکات مهم در مورد DPS شرکت ها

• اغلب شرکت ها کلیه سود خود را به عنوان dps بین سهامداران تقسیم نخواهند کرد، بلکه مقداری از آن را نزد خود نگه داشته تا بر حسب شرایط و نیاز خود از آن استفاده درست نمایند.
• شرکت ها بر اساس قوانین بورس، ۸ ماه فرصت در اختیار دارند تا سود نقدی سهامداران را پرداخت کنند. برخی از شرکت ها این سود را زود و بعضی نیز خیلی دیر پرداخت می کنند.
• هر شخصی که در زمان مجمع شرکت سهامدار است، سودی که به عنوان dps در مجمع مصوب شده است به او تعلق خواهد گرفت، بنابراین حتی اگر فردای مجمع سهام خود را به فروش برساند هم dps خود را میتواند دریافت کند.

تفاوت EPS و DPS چیست؟

در حقیقت خود dps قسمتی از eps است. جنس هر دوی آن ها از سود شرکت است. تفاوت در این است که در بیش تر اوقات با هم برابر نیستند. همان طور که پیش تر هم اشاره هایی داشتیم، اغلب مقدار dps از eps شرکت کم تر است، به خاطر این که شرکت ها علاقه دارند قسمتی از سود را نزد خود نگهدارند، ولی گاها این مورد هم دیده شده است که به دلایلی dps از eps بیشتر شود. به عنوان مثال شرکت علاوه بر سود امسال، ازسود انباشته ای که از سال گذشته داشته است نیز مقداری را تقسیم کند. این کار موجب خواهد شد که مقدار dps از مقدار eps بیشتر شود. در نهایت این که میزان تقسیم سود و زمان پرداخت آن، به سیاست های شرکت وابسته است و به منظور فهمیدن این رویه می توانید روند گدشته شرکت را مورد بررسی خود قرار دهید.

روش TTM چیست؟

TTM مخفف عبارت Trailing Twelve Months به معنی ۱۲ ماه اخیر است. در این روش سهامداران و تحلیلگران قادرند طبق EPS دوازده ماه گذشته که یعنی ۴ دوره ۳ ماهه، به ارزیابی یک شرکت بپردازند. بر اساس الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت ‌ها می بایست صورت‌ های مالی ۳ ‌ماهه خود را انتشار دهند، پس سود هر سهم در دوره‌ های ۳ ‌ماهه، در دسترس سرمایه‌ گذاران خواهد بود. مزیت روش TTM این است که قیمت سهم طبق قیمت واقعی آن مشخص می شود.

در حقیقت ارزش‌ گذاری سهم به وسیله سود پیش ‌بینی شده شرکت صورت نمی پذیرد و سرمایه‌ گذاران با استفاده از اطلاعات واقعی قادرند عملکرد شرکت را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و نتایج بهتری بهاز معاملات خود کسب کنند، لذا برای درک ساده‌ تر می ‌توان گفت EPS یک سهم طبق درآمد خالص کل ۱۲ ماه اخیر ارزیابی خواهد شد. در صورتی که در پایان سال مالی یک شرکت گزارش تفسیری آن را بررسی کنیم، سود/زیان خالص کل در پایان آن سال تقسیم ‌بر تعداد کل سهام شرکت، EPS سهم می‌ شود، ولی تحت شرایطی که در میان سال مالی باشیم با توجه به آخرین گزارش ارائه ‌شده به وسیله شرکت می ‌توان EPS را محاسبه کرد.

به عنوان مثال، اگر در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ قرار داشته باشیم، EPS یک شرکت برابر با مجموع سود/زیان خالص ۶ ماهه اول امسال به‌ اضافه ۶ ماهه سال گذشته تقسیم ‌بر تعداد کل سهام شرکت است. برای مثال اطلاعات زیر را درباره سهمی خاص در نظر بگیرید. با استفاده از گزارش تفسیری می ‌توان EPS سهم را در زمان اکنون این‌ گونه محاسبه کرد. مقدار EPS شرکت در صفحه سهم مربوطه در سایت tsetmc.com قابل‌ ملاحظه می باشد.

سود خالص به ازای هر سهم در پایان سال مالی ۱۳۹۸ : ۶،۰۰۰ ریال

سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۸ : ۴،۰۰۰ ریال

سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹ : ۳،۰۰۰ ریال

سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۸ : ریال ۲،۰۰۰ = ۴،۰۰۰ – ۶،۰۰۰

EPS = ریال ۵،۰۰۰ = ۳،۰۰۰ + ۲،۰۰۰

نتیجه گیری نهایی و کلام آخر

در این مقاله در ابتدا به این پرداختیم که EPS و DPS چیست و تفاوت آن‌ ها با هم در چیست. حال که با مفهوم دو اصطلاح EPS و DPS آشنا شده‌ایم، لازم است پس ‌از این برای تحلیل سهام شرکت ‌های گوناگون و همین طور بررسی قیمت‌ ها به این دو پارامتر نیز توجه کافی را داشته باشیم. در نظر داشته باشید که هر دوی این اصطلاحات، نکات مهمی را درباره عملکرد، میزان سودآوری و روند رشد شرکت نشان می‌ دهد؛ لذا پیش از سرمایه ‌گذاری در یک سهم باید بتوان طبق این اطلاعات ارزیابی مناسبی از آینده شرکت کسب کرد.

حال دیگر متوجه این موضوع هستید که EPS و DPS چیست و می توانید به صورت ساده آن را برای دیگران هم توضیح دهید. این که می دانید EPS و DPS چیست قطعا در سرمایه گذاری شما در بازار مالی مانند بورسی می تواند کمک کننده باشد ولی در نظر داشته باشید که آموزش تحلیل تکنیکال ، تحلیل بنیادی بورس ، تابلوخانی در بورس و … موارد کمکی اصلی در فرآیند سرمایه گذاری در بورس به حساب می آیند.

تفاوت EPS و DPS در بورس چیست؟

«EPS» و «DPS» دو مفهوم مهم و کاربردی در بازار مالی بورس محسوب می شوند. افراد علاقه مند به فعالیت در بازار بورس، ملزم به آشنایی با این دو مفهوم و تفاوت های موجود میان آنها هستند. زمانی که در مورد ارزش گذاری سهام، قیمت یا سود یک سهم سخن به میان می آید در واقع این دو مفهوم جزوه معیاریهای بسیار کلیدی خواهند بود. ما در این مقاله به موضوع تفاوت میان دو مفهوم «EPS» مفهوم EPS و DPS چیست؟ و «DPS» خواهیم پرداخت.

منظور از «EPS» یا سود هر سهم چیست؟

«EPS» مخففی از عبارت Earnings Per Share است و به سود یک شرکت در ازای هر سهم اشاره دارد. مطابق تعریف ارائه شده، این مفهوم یکی از مفاهیم کلیدی در حوزه بورس است. به این دلیل که موضوع سود سازی سهم، همواره یکی از موضوعات کلیدی در تحلیل و بررسی سهام یک شرکت است.

این مفهوم در رابطه با موضوع قیمت سهام نیز تاثیرگذار است و بررسی آن می تواند مبنای دقیقی از قیمت سهام یک شرکت به دست بدهد.

«EPS» برای معامله گران فعال در بورس همواره و در اشکال مختلفی کاربرد دارد و به صورت مستقیم یا غیر مستقیم قیمت سهام شرکت ها را تحت تاثیر قرار می دهد. همانطور که اشاره شد، «EPS» به معنی درآمد هر سهم است. این یعنی زمانی که کل درآمد یک شرکت در یک سال مالی بر تعداد سهام آن تقسیم می شود، «EPS» آن شرکت محاسبه شده است.

انواع «EPS» های رایج در بورس کدام است؟

دو نوع «EPS» رایج در بورس وجود دارد که در ادامه به تشریح آنها خواهیم پرداخت:

«EPS» پیش بینی شده در بورس چیست؟

منظور از «EPS» پیش بینی شده، میزان درآمد پیش بینی شده هر سهم است و به مقدار سودی اشاره دارد که یک شرکت برای ابتدای سال مالی خود پیش بینی کرده است و مقرر کرده که در پایان سال مالی آن را محقق کند.

شرکت های بورسی هر کدام بایستی پیش از شروع سال مالی جدید، از عملکرد آتی خود طی یک سال، یک پیش بینی تهیه کرده و به بورس ارائه کنند.

این پیش بینی معمولا مطابق با عملکرد گذشته شرکت و همچنین طبق نظر و ارزیابی مدیران و کارشناسان مالی شرکت انجام می گیرد و یک «EPS» برای سال مالی پیش رو در نظر گرفته می شود. از این «EPS»، اصطلاحا با نام «EPS» پیش بینی شده یاد می شود. همانطور که مشخص است این «EPS» یک پیش بینی است و هنوز تحقق نیافته است.

«EPS» محقق شده در بورس چیست؟

«EPS» محقق شده به میزان سودی اشاره دارد که یک شرکت در طول یک سال مالی توانسته به آن دست پیدا کند. عملکرد واقعی شرکت پس از اتمام یک سال مالی، توسط حسابداران و مدیران مورد بررسی قرار می گیرد و میزان درآمد و مخارج شرکت محاسبه می شود، سپس مبلغی پس از کسر هزینه ها تحت عنوان سود خالص و نهایی به دست می آید که با عنوان «EPS» محقق شده از آن یاد می شود.

بنابراین «EPS» پیش بینی شده میزان سودی است که توسط شرکت در ابتدای سال مالی پیش بینی شده و قرار است در انتهای سال محقق شود. «EPS» تحقق یافته نیز سودی است که شرکت در پایان سال مالی به آن دست یافته است.

نکاتی در مورد «EPS» شرکت ها که بهتر است بدانید:

همانطور که اشاره شد، «EPS» پیش بینی شده صرفا یک پیش بینی است و ممکن است در طول سال دچار تغییراتی باشد به این دلیل که ممکن است شرایط در طول سال دستخوش تغییر شود که این شرایط می تواند شامل تغییر در عملکرد شرکت باشد. به این معنی که عملکرد شرکت با گذشت زمان ایده‌آل تر شود یا اینکه افول کند یا در روند سودآوری شرکت اتفاقی روی دهد. بنابراین بنا به دلایلی که گفته شد این احتمال وجود دارد که در «EPS» پیش بینی شده اولیه توسط شرکت تغییراتی اعمال و در نتیجه میزان آن کاهش یا افزایش یابد. این اتفاق تحت عنوان تعدیل سود یا تعدیل «EPS» نامیده می شود.

شرکت های بورسی پس از گذشت هر فصل از سال مالی خود، موظف به تهیه و اعلام گزارش از عملکرد خود هستند و بعد از این گزارش مجدد بایستی یک «EPS» پیش بینی شده برای باقی سال مالی خود تنظیم و ارائه کنند. این «EPS» جدید ممکن است مشابه با «EPS» پیش بینی شده قبلی باشد و یا تفاوت هایی میان آنها وجود داشته باشد و شرکت دست به تعدیل «EPS» خود بزند. این امر منوط به عملکرد شرکت طی سه ماهه گذشته است.

به تدریج و با گذشت سال مالی، اطلاعات موثق بیشتری از عملکرد واقعی شرکت به دست می آید و داده های مالی بدست آمده دقیق تر و واقعی تر خواهند بود، از این رو، «EPS» پیش بینی شده نیز به «EPS» که قرار است در انتهای سال محقق شود، نزدیکتر می شود و سهامدارن شرکت می توانند به طور واقعی روی دست آوردها و سرمایه گذاری خود حساب باز کنند.

«EPS» پیش بینی شده در اغلب موارد مبنایی برای قیمت گذاری به شمار می رود، به این دلیل که «EPS» تحقق یافته پس از پایان سال مالی شرکت در دسترس خواهد بود و تاثیر آن پیش تر بر روی سهم محاسبه شده است. از این رو، یک سرمایه گذار باید این ارزیابی را به عمل بیارود که آیا طبق شرایط موجود «EPS» پیش بینی شده شرکت نزدیک به واقعیت است یا خیر شرکت در مورد «EPS» خود پیش بینی درستی به دست نداده است و احتمال افزایش یا کاهش این «EPS» در انتهای سال وجود دارد.

منظور از «DPS» یا سود نقدی چیست؟

«DPS» نماد اختصاری از عبارت Dividend Per Share است. «DPS» درصدی از «EPS» است که میان سهام داران تقسیم می گردد. میزان این سود تقسیمی در همه شرکت های بورسی یکسان نیست و آنها در مورد این تقسیم سود سیاست های مختلفی اتخاذ می کنند.

در برخی از شرکت ها درصد قابل توجهی از این سود میان سهام داران تقیسم می شود. در مقابل برخی دیگر درصد کمی از این سود را میان سهام داران تقسیم می کنند و بیشتر این سود را برای تامین نقدینگی طرح های توسعه ای خود در نظر می گیرند. اینکه بهتر است چه میزان از این سود به سهام داران اختصاص یابد، در مجمع شرکت در مورد آن تصمیم گیری می شود.

تفاوت میان «EPS» و «DPS» در چیست؟

همانطور که پیش تر اشاره شد، کلمه «DPS» بخشی از «EPS» است که میان سهام داران تقیسم می شود. بنابر این تعریف، در واقع «DPS» زیر مجموعه ای از «EPS» است و به عنوان بخشی از آن در نظر گرفته می شود. ماهیت هر دو این مفهوم از سود شرکت نشات می گیرد.

با این حال، تفاوت عمده آنها در این است که اغلب این دو مفهوم با یکدیگر برابر نیستند. در اغلب موارد مقدار «DPS» کمتر از «EPS» است و این امر از اینجا ناشی می شود که شرکت ها معمولا ترجیح می دهند بجای تقسیم کل آن میان سهام داران، بخشی از آن را نزد خود نگهدارند. با این حال، ممکن است در مواردی و به دلایلی میزان «DPS» از «EPS» پیش بگیرد.

برای مثال، ممکن است شرکت تصمیم بگیرد مازاد بر سود امسال، از باقی مانده سود سال قبل نیز مقداری را میان سهام داران تقسیم نماید. در این مواقع است که مقدار «EPS» از «DPS» پیشی می گیرد.

چه نکاتی در مورد «EPS» و «DPS» حائز اهمیت است؟

• اغلب همه سود حاصله در شرکت های بورسی، تحت عنوان «DPS» در میان سهام داران تقسیم نمی شود. آنها درصدی از این سود را برای استفاده در موارد خاص که بر حسب شرایط و نیاز ممکن است مطرح شود، نزد خود نگه می دارند.
• سود نقدی یا «DPS» که در مجمع توسط اعضا به تصویب می رسد، به هر شخصی که در هنگام برگزاری مجمع شرکت سهام دار محسوب می شود، تعلق خواهد گرفت. بنابراین چنانچه سهامداری، فردای تشکیل مجمع، سهام خود را به فروش برساند، همچنان مشمول دریافت «DPS» خواهد بود.
• مطابق قوانین بورس، شرکت ها موظفند طی 8 ماه سود نقدی سهام داران را پرداخت نمایند. با این حال ممکن است برخی از شرکت ها زودتر از موعد، برخی دیگر نیز با تاخیر اقدام به پرداخت این سود به سهام داران کنند.

جمع بندی

با توجه به مطالب مذکور، به میزان سود هر سهم که یک شرکت به دست می آورد، «EPS» و به بخشی از این سود که میان سهام داران تقیسم می شود، «DPS» گفته می شود.

تفاوت عمده میان این دو مفهوم به نابرابر بودن مقدار آنها بر می گردد. در واقع «DPS» بخشی از «EPS» است و طبیعتا در اغلب موارد مقدار «DPS» کمتر از «EPS» خواهد بود. چون شرکت ها تمایل دارند مقداری از سود را نزد خود نگه دارند و بنابر شرایط و موارد نیاز، از آن برای تامین نقدینگی طرح های توسعه ای و یا مرتفع کردن نیازهای شرکت استفاده کنند.

چند پرسش و پاسخ در مورد «EPS» و «DPS» در بورس

• سود نقدی یا «DPS» به کدام سهام داران تعلق می گیرد؟

سود «DPS» به همه سهام دارانی که در روز برگزاری مجمع شرکت، به عنوان مالک بخشی از سهام شرکت شناخته می شوند، تعلق خواهد گرفت.

• چنانچه سهام داری سهام خود را پس از برگزاری مجمع بفروشد، اما «DPS» خود را هنوز دریافت نکرده باشد، همچنان به عنوان مشمول دریافت «DPS» شناخته می شود؟

صرف اینکه یک سهام مفهوم EPS و DPS چیست؟ دار در روز برگزاری مجمع، همچنان مالک سهام خود باشد، حتی چنانچه فردای روز برگزاری مجمع، سهام خود را به دیگری بفروشد، همچنان به عنوان دریافت کننده سود «DPS» به رسمیت شناخته می شود.

• آیا مدت زمان مشخصی برای دریافت سود «DPS» توسط سهام داران پیش بینی شده است؟

طبق قوانین شرکت های بورسی، شرکت ها بایستی حداکثر طی 8 ماه پس از مشخص شدن مقدار «DPS» ، آن را به سهام داران پرداخت کنند. با این حال، این زمان می تواند بنابر شرایط و سیاست گذاری های شرکت ها متغییر باشد.

مفهوم EPS و DPS چیست؟

EPs و Dps ؟! امروز در این مقاله می خواهیم در مورد این واژه ها صحبت کنیم که هر فردی که در بازار بورس فعال هست باید آن را بلد باشد. این دو اصطلاح eps و dps هست که کلمات اختصاری earning per share و dividend per share هستند.

در این مقاله می خواهیم به طور مفصل در مورد این دو مفهوم صحبت کنیم و انواع آن ها را بررسی کنیم.
پس تا پایان این مقاله جذاب و خواندنی با ما همراه باشید.

Eps در بازار بورس چیست؟!

یکی از پرکاربردترین مفاهیم بورسی رو می توانیم ای پی اس بدونیم. مفهومی که چه سرمایه گذاران خیلی مبتدی و چه سرمایه گذاران خیلی حرفه ای باید آن و انواع آن رو بدونن و از آن برای انتخاب سهام مناسب استفاده کنند. شاید جالب باشد اگر بدانید حتی اگر تا الان معنا و مفهوم دقیق eps رو نمیدانستید، تحلیل هایتان تا حدودی به طور مستقیم یا غیر مستقیم به این مفهوم مربوط بوده

همون طور که گفتیم، eps مخفف شده عبارت Earning Per Share‌ هست. به معنای درآمد هر سهم.

حال اگر بخواهیم دقیق تر این عبارت رو توضیح بدیم به این معنا هست که اگر کل سود یک شرکت رو تقسیم بر تعداد کل سهام آن شرکت بکنیم، درآمدی که از هر یک سهم ایجاد شده رو می توانیم به دست بیاوریم.
یعنی به طور مثال اگه کل سود یه شرکت در یک سال معادل ۱ میلیارد تومن باشه و تعداد سهام اون شرکت برابر ۱ میلیون برگه سهم باشه، سود هر سهم یا ای پی اس اون شرکت میشه ۱۰۰۰ تومن.

انواع eps ؟

به طور کلی دو مدل ای پی اس در بازار سرمایه داریم که می خواهیم در این مقاله به اون ها اشاره کنیم. ویژگی های هر یک رو بیان خواهیم کرد و در پایان هم چند تا از ویژگی های کلی eps رو به شما خواهیم گفت

نوع اول: EPS پیش‌بینی شده

این مدل ای پی اس همون طور که از اسمش پیداست هنوز محقق نشده و روی کاغذ هست.
در اصل هر شرکتی که در بازار بورس ( یا فرابورس ) هست موظف هست که ابتدای هر سال مالی یه پیش بینی داشته باشه از این که چه میزان می تواند فروش داشته باشه، هزینه ها چقدر خواهد بود و در نهایت سود شرکت با کم کردن مالیات و هزینه ها چقدر خواهد ماند.
بعد از این حساب و کتاب ها، این عدد رو تقسیم بر تعداد کل سهام میکنن تا eps پیش بینی شده رو ارائه بدن.
این مدل رو می توانیم تو سایت tsetmc برای هر سهم ببینیم.

نوع دوم: EPS محقق شده

این مدل از ای پی اس چیزی هست که حقیقی هست و بر اساس مستندات و شواهد موجود ارائه می شودیعنی شرکت ‌های بورسی و فرابورسی بعد از هر سال مالی میان حساب و کتاب میکنن تا ببینن چقدر تونستن eps رو درست پیش بینی کنن.بعضی اوقات حتی تفاوت‌های چشمگیر این دو عدد رو میبینیم.حسابداران مدیران هر شرکت بورسی برای این نوع عملکرد و درآمد واقعی رو در نظر میگیرن و بعد از محاسبه تمام درآمدها و هزینه‌ها مبلغی رو به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام میکنن.

چندتا نکته در مورد eps که بهتر است بدانید

１- از اونجایی که eps پیش بینی شده فقط پیش بینی هست و عملا روی کاغذ هست، در نتیجه این امکان وجود داره که در طول سال مالی چندین بار عوض بشه و این عوض شدن از نظر سازمان بورس هیچ مانعی نداره.
２- شرکت های بورسی و فرابورسی موظف هستند بعد از گذشت هر فصل (یعنی هر ۳ ماه) از سال مالی خودشون، گزارشی رو ارائه بدن که دوباره بر اساس اون eps رو پیش بینی کنند. این جوری می توانیم نتیجه بگیریم در کدام فصل یا ماه‌ های سال این شرکت ضرر یا سود بیشتری داشته.
３- هر چقدر از سال مالی یه شرکت می گذرد eps پیشبینی شده دقیق تره چون اطلاعات بیشتری از عملکرد واقعی شرکت وجود داره و اطلاعات مالی که در دسترس مدیران شرکت هست واقعی ‌تر هست.

Dps در بازار بورس چیست؟!

همون طور که در ابتدای مقاله هم گفتیم، dps مخفف شده ی عبارت dividend per share هست. به معنای سود تقسیم ‌شده ی هر سهم.

اگر بخواهیم این مفهوم رو با مفهوم قبلی یعنی ای پی اس ارتباط دهیم باید بگوییم که dps بخشی از ای پی اس هست.

با تعریف eps آشنا هستید. Dps بخشی از ای پی اس هست که بین سهام داران تقسیم می شود و با توجه به مقدار سهمی که هر سهام دار دارد مقدار عددی دریافتی آن متفاومت هست. در اصل درصد سود تقسیمی هست. این درصد بین شرکت ها با توجه به سیاست ها و برنامه هایی که دارند ممکن است متفاوت باشد و گاهی حتی ممکن است این سود شیرین تر از سود های کوتاه مدتی که از تحلیل خود سهم به دست می آید باشد!

سیاست تقسیم DPS در صنایع مختلف و حتی سهم های مختلف از یک صنعت با هم متفاوت هست. بعضی شرکت ها ترجیح می دهند سود سهام بیشتری بین سهام دار ها تققسیم کنند و برخی شرکت های دیگه تصمیم می گیریند درصد کمی از eps رو بین سهام داران تقسیم کنند و بیشترش رو صرف اهداف دیگر شرکت کنند. مثل تامین نقدینگی برای انجام طرح های توسعه ای شرکت و یا تعمیم سازمان و اهدافی که برای شرکت پرونده شان باز هست.

کلام اخر

این که بنیاد سهم رو بدانیم و بدانیم که روند eps شرکت چطور هست و یا چقدر در سال dps تقسیم می کند ، آیا اصلا این کار انجام می شود یا خیر، به وضوح می تواند نتیجه مستقیمی در روند سرمایه گذاری ما داشته باشد.
اگر نظری در مورد این مقاله دارید حتما در کامنت مفهوم EPS و DPS چیست؟ ها با ما به اشتراک بگذارید

تعریف EPS و DPS و شرح تفاوت این دو مفهوم

EPS و DPS! در روزگار ما که خرید و فروش در بازار بورس و سرمایه‌گذاری در آن، تبدیل به موضوع گفتگوی بسیاری از مردم کشورمان شده است، این بازار پرجنب‌وجوش بیش از پیش اهمیت یافته است. برخی با سودای سود کلان و مقطعی به این قافله پیوسته‌اند و برخی هم که کارکشته‌تر و آگاه‌ترند به امید کسب سودهای کلان در درازمدت، قدم در این راه نهاده‌اند. کسانی که به سازوکار پیچیده و حساس بازار بورس واقف هستند می‌دانند که معامله مفهوم EPS و DPS چیست؟ در این بازار، نیاز به آشنایی یافتن با مفاهیم و اصطلاحات مختلفی است که در تحلیل رفتار آن به کار برده می‌شود.

در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس چراغ ، خواهیم کوشید شما را با دو اصطلاح بسیار مهم و پرکاربرد در تحلیل رفتار بازار بورس یعنی EPS و DPS آشنا کنیم. امیدواریم با آگاهی از این دو مفهوم، بتوانید آشنایی بهتری با مکانیسم بازار بورس پیدا کنید. این مبحث از مباحث تحلیل بنیادی بورس است. برای آشنایی با تحلیل بنیادی در بورس دوره آموزش آنلاین تحلیل بنیادی مقدماتی را مشاهده نمایید.
ابتدا در دو بخش مختلف به تعریف دقیق و واضح هر یک از این دو مفهوم پرداخته و با معلوم شدن معنای آنها در بخش سوم به بیان تفاوت آن دو خواهیم پرداخت.

EPS چیست؟

What is EPS

EPS عبارتی اختصاری برای عبارت طولانی‌ترِ Earning per Share است و معنای تحت‌اللفظی آن، درآمد در ازای هر سهم است. در انتهای هر سال مالی، شرکت‌های مختلف اقدام به محاسبه درآمد خود می‌کنند و این کار را از طریق کسر مالیات از آن و به دست آوردن سود خالص انجام می‌دهند. با انجام این محاسبه ساده می‌توان EPS را نیز از طریق تقسیم درآمد کل بر تعداد سهم‌های شرکت به دست آورد.

به عبارت ساده‌تر می‌توان گفت که EPS میزان سودی را نشان می‌دهد که یک شرکت در ازای هر سهم، به دست آورده است. در کل، می‌توان گفت که مقدار EPS معیار خوبی برای تعیین میزان سوددهی یک شرکت است. روال متداول شرکت‌ها این است که گزارشی از EPS را که جهت موارد فوق‌العاده و رقیق‌شدگی‌های احتمالی تعدیل شده است، ارائه دهند. هر قدر که میزان EPS یک شرکت بیشتر باشد، آن شرکت، شرکت سودده‌تری تلقی می‌شود.

روش محاسبه EPS

درآمد در ازای هر سهم را از طریق تقسیم درآمد خالص (یا همان سود خالص) بر تعداد سهم‌های یک شرکت به دست می‌آورند. محاسبه اصلاح‌شده‌تر این است که صورت و مخرج این کسر را با در نظر گرفتن سهم‌هایی که می‌شد از طریق گزینه‌ها، بدهی تبدیل‌پذیر یا ضمانت ایجاد کرد، تعدیل کنیم. صورت کسر نیز دارای دقت بیشتری خواهد شد اگر عملیات مداوم شرکت ( یا همان فعالیت‌های نظم تجاری یک شرکت) نیز در نظر گرفته شود. حال فرض کنید که درآمد خالص یک شرکت در پایان سال مالی برابر با ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال یا همان یک میلیارد ریال باشد و تعداد سهم‌هایی که در اختیار این شرکت است نیز ۱۰۰۰۰۰۰ سهم یا همان یک میلیون سهم باشد. با احتساب این ارقام، میزان EPS این شرکت که برابر با ۱۰۰۰ ریال خواهد شد، به شیوه زیر محاسبه می‌شود:
۱۰۰۰= ۱۰۰۰۰۰۰ ÷ ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰

انواع مختلف EPS

EPS دارای انواع مختلفی است که در بخش زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

EPS پایه

در این نوع از EPS از یک محاسبه ساده استفاده می‌شود. در این محاسبه، درآمد خالصی را که می‌توان در مورد سهام عادی اعمال کرد، در پایان یک دوره و یا سال مالی بر تعداد میانگین سهم‌هایی که در دست سهام‌داران همان دوره و یا سال مالی است تقسیم می‌کنند. بطور مثال، فرض کنید درآمد خالص سهام عادی در پایان سال مالی برابر با ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ دلار است. از سوی دیگر فرض کنید که در ابتدای سال مالی ۲ میلیون سهم در اختیار سهام‌داران بوده و در پایان سال مالی این مقدار به ۱ میلیون کاهش یافته است.

برای محاسبه EPS پایه باید ابتدا میانگین این دو مقدار سهم را حساب کنیم. برای این کار ۲ میلیون و ۱ میلیون سهم را با هم جمع کرده و تقسیم بر ۲ می‌کنیم که حاصل برابر است با ۵/۱ میلیون. سپس درآمد خالص را که برابر بود با ۲۰۰ میلیون دلار بود تقسیم بر ۵/۱ میلیون سهم می‌کنیم که حاصل برابر است با ۳۳/۱۳۳ دلار.

EPS تقلیل‌یافته (رقیق)

در این نوع از EPS نیز محاسبه چندان دشواری در پیش نداریم. در EPS رقیق یا تقلیل‌یافته، در واقع تعدیلاتی در میزان EPS پایه اعمال می‌شود که این امر منجر به کاهش سود در هر سهم می‌شود. تعدیلات ممکن است با در نظر گرفتن موارد تبدیل‌پذیری همچون ضمانت‌نامه‌ها، گزینه‌های سهام، مبدل‌های قابل‌تبدیل (سهام و اوراق قرضه) و دیگر ابزارهای مالی که قابلیت تبدیل شدن به سهام دارند، اعمال گردد.

برای مثال، فرض کنید که یک سرمایه‌گذار اولیه که حائز صلاحیت است، ۱ میلیون سهم تبدیل‌پذیر را برای تبدیل نگه‌داشته است و می‌تواند در هر زمان که اراده کند این سهم‌ها را در کمتر از قیمت کنونی بازار به سهام عادی تبدیل کند. با احتساب این سهم‌ها و اضافه کردن آنها به ۲ و ۱ میلیون سهمی که در مثال قبلی داشتیم و گرفتن میانگین، به عدد ۲ میلیون سهم می‌رسیم. سپس سود خالص را که برابر بود با ۲۰۰ میلیون دلار، تقسیم می‌کنیم بر همین ۲ میلیون و در نهایت به ESP تقلیل‌یافته‌ای برابر با ۱۰۰ دلار می‌رسیم که در مقایسه با ESP پایه، سود کمتری محسوب می‌شود. همانطور که متوجه شدید، این امر به دلیل بزرگتر شدن عددی است که در مخرج کسر قرار دارد و آن هم به علت افزوده شدن موارد تبدیل‌پذیر به سهام است.

EPS پیش‌بینی‌شده

این نوع از EPS عبارت است از سودی که یک شرکت در ابتدای سال مالی پیش‌بینی می‌کند که در انتهای سال مالی به آن دست پیدا کند. در ابتدای هر سال مالی، شرکت‌هایی که در بورس فعالیت دارند باید با نگاه به عملکرد گذشته خود و همچنین نظر مدیران و صاحب‌نظران شرکت، اقدام به پیش‌بینی عملکرد مالی خود در سال مالیِ پیشِ‌رو کنند. ناگفته پیداست که این نوع از EPS تنها یک پیش‌بینی است و تضمینی وجود ندارد که در پایان سال مالی، محقق شود. این نوع از EPS است که معمولا مبنای قیمت‌گذاری قرار می‌گیرد، زیرا EPS محقق‌شده که در بخش زیر به آن خواهیم پرداخت پس از پایان سال مالی تحقق می‌یابد. لذا سرمایه‌گذار خود باید آگاهی و هوشیاری کافی را داشته و با سنجش شرایط شرکت، عیار EPS محقق‌شده را مشخص کند.

EPS محقق‌شده

این نوع از EPS عبارت است از مقدار سودی که یک شرکت در پایان سال مالی خود کسب می‌کند. پس از پایان یافتن سال مالی، مدیران و حسابداران شرکت نحوه عملکرد شرکت در آن سال مالی را سنجیده و پس از انجام محاسبات لازم و کسر هزینه‌های شرکت از کل درآمدها، سود خالص شرکت را اعلام می‌کنند. این سود خالص را EPS محقق‌شده می‌نامند.

اهمیت EPS

معیار EPS یکی از مهم‌ترین متغیرهایی است که برای تعیین قیمت یک سهم به کار می‌رود. ESP، همچنین یکی از مؤلفه‌های مهم در محاسبه نسبت قیمت به درآمد است که قیمت در این نسبت، اشاره به همان EPS دارد. از طریق تقسیم قیمت سهام یک شرکت بر EPS آن، سرمایه‌گذار می‌تواند به ارزش یک سهم پی ببرد، بدین طریق که متوجه می‌شود که بازار حاضر است برای هر ریال از این درآمد، چقدر پرداخت کند.

DPS چیست؟

DPS

DPS مخفف عبارت انگلیسی Dividend per Share است. معنای تحت‌اللفظی این عبارت، سود (تقسیمی) در ازای هر سهم می‌باشد. با پایان یافتن سال مالی، مدیران و سهام‌داران شرکت در مورد اینکه چه میزان از EPS که شرکت در طول سال به دست آورده است به سهامداران اختصاص داده شود، تصمیم‌گیری می‌کنند. این یعنی روش متداول شرکت‌ها این است که کل EPS را در میان سهام‌داران توزیع نکرده و قسمتی از آن را در نزد شرکت باقی گذاشته و صرف سرمایه‌گذاری‌های آینده می‌کنند. به این سود که در پایان سال مالی نصیب سهام‌داران می‌شود، DPS گفته می‌شود.

حال که با تعریف DPS آشنا شدیم، درمی‌یابیم که همواره میزان EPS از میزان DPS بیشتر است و این تفاوت، بستگی به سیاست‌های مالی شرکت مورد نظر دارد و بسته به نظر تصمیم‌گیران اصلی ممکن است بیشتر یا کمتر شده و در زمان خاصی و به روش خاصی به سهام‌داران پرداخت گردد.

حال، فرض کنید که درآمد یک شرکت در ازای هر سهم برابر با ۸۰۰۰ ریال باشد و این شرکت بر طبق سیاست‌گذاری‌های مالی خود تصمیم بگیرد که سه چهارم از این میزان یعنی ۶۰۰۰ ریال را میان سهام‌داران خود توزیع کند. در این صورت، سهام‌داری که ۲۰۰۰ سهم از سهام این شرکت را در اختیار دارد، سودی برابر با ۱۲ میلیون ریال به دست خواهد آورد. این مقدار، حاصل ضرب ۶۰۰۰ ریال در ۲۰۰۰ سهم است.

انواع سود (تقسیمی)

انواع سود

اگرچه سود تقسیمی را معمولا به صورت نقدی به سهام‌داران منتقل می‌کنند، این روش تنها روشی نیست که همواره مورد استفاده شرکت‌ها باشد. روش‌های دیگری نیز برای این کار وجود دارد که موجب به وجود آمدن انواع مختلف سودهای تقسیمی شده است. بر این اساس، می‌توان سودهای تقسیمی را به انواع زیر تقسیم‌بندی کرد:
• سود نقد: رایج‌ترین نوع سود تقسیمی‌ای که در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد، سود نقد است.
• سود در قالب دارایی: گاه برخی از شرکت‌ها سود تقسیمی خود را در قالب دارایی‌هایی نظیر ملک، کارخانه، تجهیزات، وسایل نقلیه و غیره صادر می‌کنند.
• سود در قالب سهام: در این نوع از سود، شرکت بر اساس میزان سهامی که در تملک هر یک از سهام‌داران است، به هر کدام از آنان تعداد مشخصی سهم اضافی اعطا می‌کند.
• سود در قالب سند: در این شیوه، شرکت به سرمایه‌گذاران تعهد می‌دهد که در تاریخ معینی سود آنان را پرداخت کند. سودهای در قالب سند، در اصل نوعی سفته جهت تضمین پرداخت نقدی توسط شرکت در آینده هستند.
• سود در قالب نقدینگی: در این روش، شرکت تمام دارایی‌های خود را به صورت نقد درآورده و و مجموع آن را در میان سهام‌داران توزیع می‌کند. این روش پرداخت سود تقسیمی، معمولا زمانی استفاده می‌شود که شرکت در شرف تعطیلی و ورشکستگی قرار گرفته باشد.

دلایل پرداخت سود تقسیمی به سهام‌داران

در این بخش به دو دلیل عمده‌ای که بر اساس آن، شرکت‌های مختلف اقدام به توزیع سود در میان سهام‌داران خود می‌کنند می‌پردازیم:

• جذب سرمایه‌گذار: بسیاری از سرمایه‌گذاران مشتاق‌اند که سود دریافت کنند و سودهای دریافتی را نیز به چشم یک منبع پایدار برای درآمدزایی نگاه می‌کنند. در نتیجه، شرکت‌هایی که سود پرداخت می‌کنند، بخت و اقبال بیشتری در جذب سرمایه‌گذار خواهند داشت.
• به نمایش گذاشتن قدرت مالی شرکت: پرداخت سود توسط شرکت‌های مختلف، گاه می‌تواند روشی برای القاء یک پیام باشد. پرداخت سود، معمولا بدین معناست که شرکت پرداخت‌کننده، شرکتی قدرتمند است و در مورد درآمد آینده خود، پیش‌بینی‌ها و انتظارات مثبتی دارد. این امر، سهام آن شرکت را جذاب‌تر کرده و ممکن است ارزش آن را نیز بیشتر کند.

دلایل عدم پرداخت سود تقسیمی به سهام‌داران

اگرچه صدور سود تقسیمی توسط یک شرکت، نشانه‌ای از قدرت مالی آن شرکت بوده و می‌تواند موجب جذب سرمایه‌گذار شود، دلایلی نیز برای خودداری از پرداخت این سود وجود دارد که در زیر به آنها می‌پردازیم:

• رشد سریع: شرکتی که دارای سرعت رشد بالایی است، به احتمال قوی از پرداخت سود اجتناب خواهد کرد. به جای این کار، شرکت مبادرت به سرمایه‌گذاری مجدد کرده و از این طریق به تولید محصولات جدیدتر و افزایش دارایی تجاری شرکت پرداخته و به رشد خود شتاب بیشتری می‌دهد. انجام این کار، گرچه موجب حفظ بخشی از درآمد شرکت مورد نظر می‌شود، لزوما به این معنی نیست که این شرکت، در اوضاع مالیِ وخیمی قرار دارد. در حقیقت، ممکن است این سرمایه‌گذاری مجدد، منجر به DPS بیشتری در آینده شود.
• ندادن علامت غلط: همانطور که اشاره شد، صدور سود تقسیمی یکی از نشانه‌های قدرت مالی یک شرکت است. اگرچه عدم پرداخت سود، لزوما به معنای ضعف مالی یک شرکت نیست، اما شرکتی که قبلا سود پرداخت می‌کرده و کنون از پرداخت آن خودداری کرده و یا میزان آن را کاهش داده است ممکن است پیام غلطی به سرمایه‌گذاران مخابره کرده باشد. متأسفانه، از نظر بسیاری از سرمایه‌گذاران، عدم پرداخت سود، مشخصه منفی‌ای محسوب می‌شود. در نتیجه، برخی از شرکت‌ها برای آنکه از ابتدای کار، ریسک چنین پیام‌ منفی‌ای را ریشه‌کن کنند، از پرداخت سود تقسیمی پرهیز می‌کنند.

تفاوت میان EPS و DPS

تفاوت میان EPS و DPS

با توضیحاتی که در مورد EPS و تعریف و انواع آن و همچنین DPS و تعریف و انواع آن در قسمت‌های بالا داده شد، اکنون می‌توان با روشنی و وضوح بیشتری در مورد تفاوت این دو اصطلاح سخن گفت. در قسمت بالا روشن شد که EPS، به معنای سودی است که در پایان سال مالی به هر یک از سهم‌ها تعلق می‌گیرد و DPS نیز به معنای سودی است که در پایان سال مالی به هر یک از سهام‌داران شرکت اختصاص داده می‌شود.

در واقع، هر دو مورد به سودی اشاره دارند که نصیب شرکت شده است، اما EPS فارغ از سهام‌داران و دیگر سیاست‌های مالی شرکت به سهم تعلق می‌گیرد و DPS با احتساب عواملی همچون نظر مدیران، حسابداران و خود سهام‌داران و همچنین سیاست‌های شرکت در مورد روش، زمان و مقدار سود پرداختی به هر یک از سهام‌داران تعلق می‌گیرد.
نکته دیگر این است که در اغلب موارد، میزان EPS از میزان DPS بیشتر است، زیرا شرکت‌ها معمولا بخشی از EPS را نزد خود نگه می‌دارند و در نتیجه، سود سهام‌داران نیز در نسبت با آن کاهش مفهوم EPS و DPS چیست؟ می‌یابد. اما گاه ممکن است که مقدار DPS بیش از EPS باشد که آن هم به دلیل اختصاص یافتن بخشی از سودهای انباشته‌شده از سال‌های پیشین به سهام‌داران است. نباید فراموش کرد که DPS بخش از EPS است که به سهام‌داران پرداخت می‌شود.

در کل، می‌توان گفت که EPS مهم‌تر از DPS است، زیرا سود خالصِ پایان هر دوره مالی را نشان می‌دهد و این خود نشان از نحوه عملکرد شرکت در سال گذشته است. اما از آنجا که اختصاص یافتن یا نیافتن DPS به سهام‌داران و بیشی و کمیِ آن بستگی به سیاست‌های مالی شرکت داشته و صدور و عدم صدور آن نیز معمولا به معنای قوت یا ضعف مالی شرکت‌ها نیست، چندان نمی‌توان به آن اتکا کرد. اما هر چه باشد، میزان DPS نیز ممکن است برای کسانی که به چشم درآمد ثابت به آن نگاه می‌کنند بسیار مهم باشد.

آشنایی با دو مفهوم EPS و DPS و حلاجی آنها باعث خواهد شد که سرمایه‌گذاران گزینه‌های مناسب را انتخاب کرده و هر یک از این دو مفهوم را با دیگری اشتباه نگیرند. درآمد خالص بالا و دیگر عوامل مالی و اقتصادی، ضامن موفقیت شرکت‌ها و سهام‌داران آنهاست.