رفتار سرمایه‌گذار

هدف این کتاب ارائه کامل‌ترین راهنما برای روانشناسی مدیریت دارایی است. سرمایه‌گذار رفتاری برای تحقق تمامی معیارهای لازم برای خلق چنین کتابی، پیش از تشکیل سبد سرمایه‌گذاری به واکاوی ماهیت انسان می‌پردازد. این اتفاق زمانی می‌افتد که با درک درست از علت تصمیم‌گیری به شیوه موجود به این رسید که چگونه باید سرمایه‌گذاری کرد. کتاب از چهار بخش تشکیل شده که به شرح زیر است:

نقش مالی رفتاری در درک رفتار سرمایه گذاران فردی (مرور شواهد تجربی از بورس اوراق بهادار تهران)

در پارادایم مالی رفتاری، فرضِ انسان به عنوان موجودی منطقی که همواره در بهینه‌سازی منافع‌اش کامیاب است مورد تردید قرار می‌گیرد. طرفداران دانش مالی رفتاری اعتقاد راسخی دارند که آگاهی از "تمایلات روان‌شناختی" در عرصه سرمایه‌گذاری، کاملاً ضروری و نیازمند توسعه جدی دامنه مطالعاتی است. اگرچه هنوز بسیاری از دانشگاهیان و حرفه‌ای‌های طرفدار مکتب مالی کلاسیک، بررسی جنبه‌های رفتاری انسان و تأثیر آن بر تصمیمات مالی را به‌عنوان یک شاخه مستقل مطالعاتی باور ندارند، اما توسعه کمی و کیفی تحقیقات تجربی در این حوزه، نشان دهنده اهمیت تحقیقات رفتاری در بازارهای مالی است. هدف این مطالعه شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذار فردی و همینطور شناسایی تورش‌های رفتاری در بورس اوراق بهادار تهران از طریق مرور جامع تحقیقات انجام شده در ایران و مقایسه آنها با نتایج تحقیقات در بازار های مالی سایر کشورها می‌باشد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که، تحقیقات داخلی و خارجی، نسبتاً عوامل موثر مشابهی را همچون نسبت‌های مالی، توصیه‌ها، تورش‌های رفتاری و . ، شناسائی کرده‌اند. همچنین تاکنون تاثیر عوامل دموگرافیک بر رفتار سرمایه‌گذاران در بازار سهام تهران، مطالعه نشده است.

کلیدواژه‌ها

• تورش‌های رفتاری
• رفتار سرمایه‌گذار فردی
• مالی رفتاری

عنوان مقاله [English]

Role of Behavioral Finance In Understanding Individual Investor's Behavior (A Review of Empirical Evidences from Tehran Stock Exchange)

نویسندگان [English]

• Keyvan Dadras 1
• Abbas Toloie 2
• Reza Radfar 3

1 PhD Student in industrial management , Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Department of industrial management , Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran (Corresponding Author)

3 Department of industrial management , Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

In paradigm of behavioral finance, the prevalent Assumption of viewing human being as rational entity who is always satisfied in optimizing his/her benefits is questionable. The advocates of Behavioral finance knowledge strongly believe that awareness of psycho-cognitive" tendencies in investment realm is absolutely essential and it requires serious improvement in terms of expanding the scope of studies. However academicians and professionals who are advocates of classic financial school do not believe in examining behavioral aspects of human and its impact on financial decisions as an independent field of studies, yet both quantitative and qualitative advancement of experimental studies within this field indicates the importance of research on behaviors in financial markets. The aim of this study is to identify influential factors on individual investor's decision making and also identifying behavioral biases,through a comprehensive review of conducted studies in Iran and comparing it with the result of studies from other countries. The finding of this study shows that domestic and foreign studies have identified similar effective factors such as financial ratios, recommendations,behavioral biases and etc. Also the effect of demographic factors on investors' behavior has been not studied in Tehran stock exchange so far.

کلیدواژه‌ها [English]

• Behavioral Biases
• Behavioral Finance
• Individual Investor's Behavior

مراجع

* احمدی، ر. (1390). بررسی رفتار توده وار سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران، اهواز.

* اصغری زاده، ع.، و حاج زوار، ف. (1390). تحلیل پس بهینگی رتبه بندی عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابرسی و حسابداری، 18(65)، 18-1.

* آقایی، م.ع.، و مختاریان، ا. (1383). بررسی عوامل موثر بر تصمیمگیری سرمایه گذراان در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی،11(36)، 25-3.

* ایزدی نیا، ن.، و حاجیان نژاد، ا. (1388). بررسی و آزمون رفتار توده وار در صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه بورس اوراق بهادار، 2(7)، 132-105.

* باغدارارم، ف. (1390) بررسی عوامل مالی رفتاری موثر بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.

* بهاری، م. (1392). تحلیل رفتار سرمایه‌گذار تاثیر متغیر های مالیه رفتاری بر شکل گیری حباب شاخص قیمت سهام: مطالعه موردی از رفتار رمه ای شرکت های منتخب در بورس اوراق بهادارتهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

* بهرام فر، ت.، و مهرانی، ک. (1383). رابطه بین سود هر سهم، یود تقسیمی و سرمایه گذاری در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران. بررسی حسابداری و حسابرسی،11(36)، 46-27.

* پیروتی، ج. (1389). تحلیل چند فراکتالی و رفتار توده وار در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان..

* تهرانی، ر.، و خوشنود، م. (1384). شناسایی و رتبه‌بندی گروههای تأثیرگذار برتصمیم خرید و فروش سهام سرمایه‌گذاران فردی در بورس اوراق بهادار تهران. نشریه فرهنگ مدیریت،3(10)، 219-203.

* جهان خانی، ع.؛ نوفرستی، م.، و قراگوزلو، ف. (1388)، بررسی اطمینان بیش ازاندازة سرمایه گذاران وحجم معاملات در بورس اوراق بهادار تهران. چشم انداز مدیریت، (30)8، ص 013 0

* جهانگیری، م. (1392). بررسی رفتار گروهی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.

* خادمی، م.، و قاضی‌زاده، م. (1386). بررسی عوامل موثر بر تصمیم‌گیری سهامداران در بورس اوراق بهادار تهران بر مبنای مدل معادلات ساختاری. دو ماهنامه دانشور رفتار، 14 (23)، 12-1.

* خدابنده لو، ع. (1390). بررسی عوامل رفتاری اثرگذار بر تصمیم گیری سرمایه گذاری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان‌نامهٔ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.

* خلیفه سلطانی، ا.؛ ملانظری، م.؛ پاکدل، س. (1389). ارتباط خطای پیشبینی سود و اقلام تعهدی. دانش حسابداری،1(3)،76-59.

* دموری، د.؛ سعیدا، س.؛ فلاح زاده، ا. (1387). بررسی عکس العمل بیش از اندازه سرمایه‌گذاران به الگوهای عملکرد گذشته شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابداری و حسابرسی،15(54)، 62-47.

* رستمی، م.ر.، و حکیمی‌فر، ن. (1391). بررسی واکنش بیش از اندازه سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار نسبت به اطلاعات حسابرسی تداوم فعالیت شرکت ها. فصلنامه حسابداری مدیریت،5(13)، 45-31.

* رودپشتی، ف.ر؛ هیبتی، ف.؛ موسوی، س. ر. (1391). بررسی الگوی ریاضی انتخاب پرتفوی سرمایه‌گذاری مبتنی بر مالی رفتاری.مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 12، 37-17.

* ساعدی، ر و مختاریان، ا. (1388). بررسی عوامل موثر بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه حسابداری مالی، 3(12)رفتار سرمایه‌گذار ،168-147.

* ستوده، ف.، و محمدی، ع. (1394). طراحی و تبیین مدلی جامع از عوامل خرد و کلان موثر بر انگیزه سرمایه‌گذاری سهامداران در بورس اوراق بهادار تهران. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار،8(26)، 114-103.

* سینایی، ح.، و داودی، ع. (1388). بررسی رابطه شفاف سازی اطلاعات مالی و رفتار سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. نشریه تحقیقات مالی، 11(27)رفتار سرمایه‌گذار ، 60-43.

* سیف الهی، ر.؛ کردلودی، ح.ر.، و دشتی، ن. (1394). بررسی مقایسه‌ای عوامل رفتاری در سرمایه گذاری دارائی‌های مالی. دانش سرمایه گذاری،4(15)،52-3.

* شاهینی تیران، ش. (1388). بررسی پدیده واکنش کمتر از حد در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.

* شهریاری، س. (1385). بررسی و آزمون رفتاذ توده وار سرمایه‌گذاران با استفاده از انحرافات بازده سهام از بازده کل بازار در بورس اوراق بهادار تهران 1384. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

* صالح آبادی، ع.، و دلیریان، ه. (1389). بررسی حباب قیمتی در بورس اوراق بهادار تهران. فضلنامه بورس اوراق بهادار تهران.3(9)،75-61.

* ضیاچی، ع.ا. (1392). بررسی رفتار جمعی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد مبتنی بر حجم مبادلات. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه، سمنان.

* فرامرزی، م. (1391). بررسی عکس العمل بیش از اندازه سرمایه گذاران و تاثیر دوره سرمایه گذاری بر این پدیده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، مرو دشت.

* فلاح پور، س.، و عبداللهی، غ. (1390). شناسایی و وزن دهی سوگیری‌های رفتاری سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران (رویکرد فازی AHP). نشریه تحقیقات مالی، 13(31)، 120- 99.

* فلاح شمس، م.ف.، و عزیزی، ش. (138). بررسی عوامل تاثیرگذار بر قصد سرمایهگذاری سرمایه گذاران حقیق در بازار بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش های اقتصادی،8(4)، 20-1.

* فهیمی دوآب، ر. (1389). بررسی عوامل رفتاری خاص بر تصمیم خرید سرمایه‌گذاران سهام عادی (مطالعه تطبیقی بورس اوراق بهادار تهران و مشهد). مجله مهندسی مالی و مدیریت پرتفوی،1(3)، 154-135.

* لاری، ع. (1384). ارزیابی تاثیر افشای اطلاعات غیر مالی بر تصمیمات سرمایه گذاران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.

* محمدی، ش.؛ راعی، ر.؛ قالیباف، ح.؛ گل ارضی، غ. (1389). تجزیه و تحلیل رفتار جمعی سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل فضای رفتار سرمایه‌گذار حالت. مجله پژوهش‌های حسابداری مالی،2(2)،60-49.

* مرادی، م.؛ شفیعی سردشت، م.؛ و رحمانی، ح. (1392). کاربرد روش دیمتل در شناسائی عوامل موثر بر تصمیم گیری سرمایه گذار در خرید سهام (مورد مطالعه: کارگزاران شهر مشهد). بررسی های حسابداری و حسابرسی، 2(2)، 108-87.

* معتمدی، س. (1391). بررسی عکسالعمل سرمایه گذاران در مقابل خبر های اقتصادی و سیاسی رفتار سرمایه‌گذار غیر منتظره در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم اقتصادی، تهران.

* مهرانی، س.، و نونهال نهر، ع.ا. (1387). ارزیابی واکنش کمتر از حد انتظار سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 15(54)، 136-117.

* موسوی، س.ا. (1390). بررسی مکانیسم‌های روانشناختی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.

* نیکبخت، م.ر.، و مرادی، م. (1384). ارزیابی واکنش بیش از اندازه سهامداران عادی در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 12(40)، 122-97.

* نیکومرام، ه؛ رودپشتی، ف.ر.؛ هیبتی، ف.؛ یزدانی، ش. (1391). تاثیر سوگیری شناختی سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران بر ارزشیابی سهام، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار،5(13)، 81-65.

* ودیعی، م.ح.، و شکوهی زاده، م. (1391). بررسی معیار های مالی موثر بر تصمیم‌گیریسرمایه‌گذاران فردی در بورس اوراق بهادار. دانش حسابداری، 3(8)، 171-151.

* وکیلی فرد، ح.ر.؛ فروغ نژاد، ح.؛ خوشنود، م. (1392). ارزیابی رفتار سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با فرایند تحلیل شبکه‌ای. مدیریت دارائی و تامین مالی،2(2)، 34-19

* هیبتی، ف.، و زندیه, و. (1390). بیش واکنش رفتار سرمایه‌گذاران بازار سهام ایران به اخبار مالی جهانی. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار, 4(9), 100-75.

* یوسفی، ر.، و شهرآبادی، ا. (1388). بررسی و آزمون رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. مدیریت توسعه و تحول،1(2)، 64-57.

* Emam, S. S., &Shajari, H. (2013).Recognition and analysis of effective factors on investors' decision making in stock exchange of Tehran. Journal of Management and Accounting Studies,1:14-24.

* Fernandes, J. L. B.,Pena, J.I., &Tabak, B. (2010). Behavior finance and estimation risk in stochastic portfolio optimization. Applied Financial Economics, 20(9), 719-738.

* Kaur, D. M., & Vohra, T. (2012). Understanding individual investor’s behavior: A review of empirical evidences. Pacific business international, 5(6):10-18.

* Khanifar, H., Jamshidi, N., & Mohammadinejad, M. (2012). Studying Affecting Factors on Analysts’ Decisions Regarding Share Analysis in Tehran Stock Exchange: A Fundamental Analysis Approach. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, (44):77-86.

* Khoshsirat, M., & Salari, M. (2011). a study on behavioral finance in Tehran stock exchange: examination of herd formation. European Journal of Economics Finance &Administrative Sciences, 32:168-183..

* Lari,A. (2005). Evaluation of The Impact of Non-Financial Information Disclosure On Investors Decision Making,Thesis of M.A Degree, Ferdosi university. Mashhad. (in Persian)

* Moradi, M., Salehi, M., & Hasanzadehnamaghi, A. (2011). An evaluation of the investors overreaction to the past financial function criteria: Iranian evidence. African Journal of Business Management, 5(17): 72-84.

* Nicholas, B. and Thaler, R. (2004) A survey of behavioral finance.” in Constantinides, Journal of Psychology and Financial Markets,2(4):182–189

* Olsen, R. (1998). Behavioral Finance and Its Implications for Earning Estimation Risk Assessment and Stock Return,". Financial Analysts Journal,52(4):37-44.

* Shafi, M. (2014). Determinants influencing individual investor behavior in stock market: a cross country research survey. Arabian Journal of Business and Management Review, 2(1):60-71.

* Shah Ali, P, Seresht, D. J., & Mirlohi, S. M. (2013). Effective Factors in Stockholders Decision Making Behavior in Ordinary Stock Purchasing Using AHP & ANP Techniques (Case Study: Tehran Stock Exchange). Asian Journal of Research in Banking and Finance, 3(11):86-96.

* Yahyazadehfar, M., Zali, M. R., & Shababi, H. (2009). Determinants Of Investors Financial Behavior In Tehran Stock Exchange. Iranian Economic Review, 14(23):61-77.

رفتار سرمایه‌گذار

نتایج جستجو برای: رفتار سرمایه گذار

تعداد نتایج: 87712 فیلتر نتایج به سال:

تأثیر رویه و رفتار سرمایه گذار در تعدیل خسارات ناشی از نقض استانداردهای حمایتی معاهدات سرمایه گذاری

تعیین میزان خسارت وارده به سرمایهگذار، یکی از مهمترین جنبههای رسیدگیهای داوری سرمایهگذاری است. در ارزیابی خسارت در این دعاوی، گاهی با توجه به وقایع و اوضاعواحوال دعوا، لزوم تعدیل و کاهش خسارت پیش میآید. این امر میتواند با توجه به تأثیر سایر قواعد حقوق بینالملل در سنجش مسئولیت و ارزیابی خسارت در این دعاوی توجیه شود. با توجه به رویه داوری سرمایهگذاری، رفتار و رویه سرمایهگذار میتواند در جریان .

اثر برند بر رفتار سرمایه گذار و ریسک درک شده بعنوان متغیر میانجی

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر تأثیر ارزش ویژه برند سرمایه گذار-مدار، بر قصد سرمایه گذار به سرمایه گذاری و نقش ریسک درک شده بعنوان متغیر میانجی در این رابطه است، در پژوهش حاضر به تبعیت از ارزش ویژه برند مشتری- مدار آکار، از مدل ارزش ویژه سرمایه گذار –مدار، استفاده گردید. جامعه آماری این پژوهش جوانانِ تحصیلکرده در یکی از دانشگاه های ایران است. نتایج برخی از مطالعات بیانگر آنند که، جوانان بر تصمیمات ح.

رفتار برش پانچینگ دال های تخت تقویت شده با بتن ECC

تاثیرگذاری وضعیت روحی سرمایه گذار بر بازگشت سرمایه مورد انتظار

مطالعات متعددی به بررسی ارتباط وضعیت روحی سرمایه گذار با شرایط اقتصادی پرداخته اند این مقاله با ایجاد تغییراتی جزئی در الگوی « لوکاس » تاثیرگذاری وضعیت روحی سرمایه گذار بر بازگشت سرمایه مورد انتظار را مورد بررسی قرار می دهد که با توجه به قیمت های سهام و دارایی در بازار سرمایه در چارچوب مدل های قیمت گذاری و در چارچوب تغییرات جزیی، چگونگی تاثیرگذاری تغییرات جزئی در فاکتورهای وضعیت روحی ( اولویت ز.

بررسی رفتار محوری ستون‌های بتنی محصورشده با دولایه داخلی و خارجی GFRP

شرایط پیرسازی و هندسی قطعه: رفتار شکست ورق 8T-2024Al تحت کشش

بررسی آزمایشگاهی رفتار مخلوط خاک-دانه‌های EPS مسلح با ژئوتکستایل محصور در لنز ماسه‌ای

تأثیر رویه و رفتار سرمایه گذار در تعدیل خسارات ناشی از نقض استانداردهای حمایتی معاهدات سرمایه گذاری

تعیین میزان خسارت وارده به سرمایهگذار، یکی از مهمترین جنبههای رسیدگیهای داوری سرمایهگذاری است. در ارزیابی خسارت در این دعاوی، گاهی با توجه به وقایع و اوضاعواحوال دعوا، لزوم تعدیل و کاهش خسارت پیش میآید. این امر میتواند رفتار سرمایه‌گذار با توجه به تأثیر سایر قواعد حقوق بینالملل در سنجش مسئولیت و ارزیابی خسارت در این دعاوی توجیه شود. با توجه به رویه داوری سرمایهگذاری، رفتار و رویه سرمایهگذار میتواند در جریان فعال.

اثر احساس سرمایه‌گذار و رفتار معاملاتی سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی بر بازده مازاد سهام در بورس اوراق بهادار تهران در قالب مدل 8 عاملی

بررسی تاثیرگذاری متغیرهای رفتاری از جمله احساسات سرمایه گذاران و رفتار معاملاتی ایشان در کنار متغیرهای بنیادی، در تحقیقات اخیر حوزه مالی و بازار سرمایه مورد توجه اکثر محققین مالی علی‌الخصوص مالی رفتاری قرار گرفته است. در تحقیق حاضر، به منظور بررسی اثر احساس و رفتار معاملاتی سرمایه‌گذاران بر بازده مازاد سهام، سه متغیر رفتاری شامل"شاخص احساس سرمایه گذار"، "شاخص رفتار معاملاتی سرمایه گذاران حقیقی" و " شاخص رفتار معاملاتی سرمایه گذاران حقوقی"، با استفاده از دادههای 159 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی سالهای 1388 تا 1395، محاسبه شده و به مدل 5 عاملی فاما و فرنچ اضافه شده‌اند تا یک مدل 8 عاملی جدید با ترکیبی از متغیرهای بنیادی و رفتاری به دست آید. سپس با تحلیل رگرسیون چندگانه با داده‌های ترکیبی (پانل)، توان توضیح‌دهندگی و قدرت برازش مدل 8 عاملی جدید با مدل 5 عاملی فاماوفرنچ مقایسه شده و اثر هر یک از شاخص‌ها بر بازده مازاد سهام بررسی شده است. نتایج تحقیق، نشان می‌دهد که اضافه کردن سه متغیر رفتاری مذکور، باعث بهبود مدل 5 عاملی فاماوفرنچ شده و مدل 8 عاملی، برازش بهتری نسبت به مدل 5 عاملی، در تبیین «بازده مازاد هر سهم» دارد.ضمن اینکه رفتار سرمایه‌گذار اثر احساس سرمایه‌‌گذار، بیش از اثر رفتار معاملاتی سرمایه‌گذاران بوده است.

رفتار سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاری گام گذاشتن به دنیای ناشناخته‌هاست و «سرمایه‌گذاری رفتاری» به شما می‌آموزد که چگونه به دنیاهای جدید قدم بگذارید. اگر در بازار سرمایه فعالیت می‌کنید از کنار کتاب «سرمایه‌گذار رفتاری» نمی‌توانید به آسانی عبور کنید. این کتاب به ریشه‌های تاریخی و تکاملی برخی از رفتارها و سوگیری‌های اقتصادی انسان می‌پردازد. این کتاب را «دانیل کراسبی» نوشته و بهنام بهزادفر، شاهین احمدی و محمدابراهیم سماوی آن را ترجمه کرده‌اند.

دانیل کراسبی کیست؟

دانیل کراسبی فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های بریگام یانگ و اموری، روانشناس، کارشناس مالی رفتاری و مدیر دارایی است که تحصیلات خود را در زمینه روانشناسی بازار در امور مختلف اعم از طراحی محصولات مالی تا انتخاب اوراق بهادر به‌کار می‌گیرد. او که موسسه «Nocturne Capital» را بنیانگذاری کرده، نویسنده کتاب پرفروش «بهینه‌گذاری شخصی: یکپارچه‌سازی مالی رفتاری و مدیریت سرمایه‌گذاری» هم هست. آقای کراسبی در خط مقدم امور مالی رفتاری قرار دارد. نظرات او در مجله «هافینگتون‌پست» و «مدیریت ریسک» و همچنین یادداشت‌های ماهانه او برای «WealthManagement» و «investment news» به‌طور منظم منتشر می‌شود. دانیل به عنوان یکی از «متفکرانی که باید ببینید» از طریق وبگاه مانستر دات‌کام، «یک وبلاگ‌نویس مالی که باید مطالبش را بخوانید» توسط ای‌ای‌آرپی و «40 خبره جوان‌تر از 40 سال» از سوی investment news معرفی شد. دانیل در زمان فراغت از مشاوره در حوزه روانشناسی بازار، از تماشای فیلم‌های مستقل لذت می‌برد، به‌صورت جدی تیم بیسبال سن لوئیس کاردینالز را دنبال می‌کند و با همسر و سه فرزندش اوقات می‌گذراند.

مترجمان کتاب کیستند؟

بهنام بهزادفر کارشناس ارشد مدیریت مالی سرپرست و عضو هیات‌مدیره شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس است. شاهین احمدی نیز دانش‌آموخته دکترای مهندسی مالی و دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد حسابداری است. وی مدیر تحلیل و ارزشگذاری شرکت سرمایه‌گذاری گروه مالی سپهر صادرات است. محمدابراهیم سماوی نیز، دانش‌آموخته دکترای مهندسی مالی و دارای شش گواهینامه حرفه‌ای بازار سرمایه از جمله مدیریت سبد اوراق بهادار و تحلیلگری بازار سرمایه است. وی بیش از شش سال سابقه فعالیت در بازارهای مالی دارد و هم‌اکنون مدیر تحلیل شرکت گروه صنعتی و معدنی امیر و عضو هیات‌مدیره شرکت پارس ایمن سهم است.

کتاب چه می‌گوید؟

هدف این کتاب ارائه کامل‌ترین راهنما برای روانشناسی مدیریت دارایی است. سرمایه‌گذار رفتاری برای تحقق تمامی معیارهای لازم برای خلق چنین کتابی، پیش از تشکیل سبد سرمایه‌گذاری به واکاوی ماهیت انسان می‌پردازد. این اتفاق زمانی می‌افتد که با درک درست از علت تصمیم‌گیری به شیوه موجود به این رسید که چگونه باید سرمایه‌گذاری کرد. کتاب از چهار بخش تشکیل شده که به شرح زیر است:

بخش اول: تشریح موانع جامعه‌شناختی، عصب‌شناختی و فیزیولوژیکی پیش‌روی تصمیم‌گیری مناسب سرمایه‌گذاری. خوانندگان به یک درک صحیح از تاثیر عوامل بیرونی بر فرآیند انتخاب دست می‌یابند و ممکن است به دلیل تصویر مخدوش ارائه‌شده از اراده فردی، با یک بحران وجودی مواجه شوند.

بخش دوم: پوششِ چهار گرایش اصلی روانشناختی که بر رفتار سرمایه‌گذاری اثر دارند. با اینکه رفتار انسان بی‌تردید پیچیده است، انتخاب‌های ما در زمینه سرمایه‌گذاری تا حد زیادی تحت تاثیر یکی از این چهار عامل قرار دارند. خوانندگان به درک بهتر از اقدامات خویش دست می‌یابند، متواضع‌تر می‌شوند و میل بیشتری به انجام کارهای خوب در جهان پیدا می‌کنند.

بخش سوم: درباره «نتیجه» بخش اول و دوم شفاف‌سازی کرده و چند تمرین کاربردی برای غلبه بر مشکلات مرتبط با فصل‌های قبلی ارائه می‌دهد. خوانندگان، بخش سوم را با باور رقیق‌تر خود و آگاهی سخت از غیرقابل پیش‌بینی بودن جهان پیرامون خود به پایان می‌رسانند. اما جای نگرانی نیست، همه چیز در پایان خوب خواهد بود. قول می‌دهم.

بخش چهارم: یک «راه سومی» برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کند که با رویکردهای منفعلانه و فعالانه رایج تفاوت دارد، همچنین، چارچوبی برای مدیریت ثروت در انطباق با واقعیت‌های مربوط به کاستی‌های مفهومی و رفتاری ما ارائه می‌کند. خوانندگان به یک درک عمیق از زیربنای روانشناختی رویکردهای سرمایه‌گذاری رایج مانند ارزش و تکانه1 دست می‌یابند و می‌فهمند چرا همه سرمایه‌گذاری‌های موفق، روانشناسی را در دلِ خود دارند. افرادی که این بخش را به پایان می‌رسانند، ممکن است بخواهند رویکرد فعلی خود را در قبال سرمایه‌گذاری تغییر دهند که در بیشتر موارد همان کار درستی است که باید انجام گیرد.

چرا باید کتاب را خواند؟

ایده‌های مندرج در این کتاب، ترکیبی از اقدامات انجام‌شده در این سال‌ها و یک نگاه جامع به ادبیات سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد. فقط از طریق ترکیب نظریه و رویه‌های علمی است که می‌توانیم از افراد در برابر بزرگ‌ترین دشمنشان محافظت کنیم: خودشان. علاقه به خواندن یک کتاب جدید، گام گذاشتن در ناشناخته‌هاست. چه چیزهای جدیدی یاد می‌گیریم؟ چگونه می‌توانیم برخی از باورهای محبوب خود را زیر سوال ببریم؟ آیا می‌توانیم با اطلاعاتی که زندگی‌مان را تغییر می‌دهد، همراه شویم؟ در حالی که بسیاری از کتب سرمایه‌گذاری، تجدیدنظری در ایده‌های قدیمی است، کتاب سرمایه‌گذار رفتاری یک چشم‌انداز به برنامه‌ریزی و پارادایم سرمایه‌گذاری کاملاً جدید را ارائه می‌دهد. سفری که دانیل ما را به آن می‌برد شگفت‌انگیز، دور از دسترس، گاه بی‌نظیر و عجیب، اما همیشه آموزنده است. خواه با ایجاد مقایسه بین میمون‌ها و بازارهای مالی یا شهرهای زشت آلمانی و اصرار ما به حفظ وضع موجود، کتاب سرمایه‌گذار رفتاری به دنبال درک آسان این مسائل پیچیده است. خواننده با این عقیده عمیق روبه‌رو خواهد شد که بدون درک مردم، هیچ بازاری قابل درک نیست و دانیل یک راهنمای خبره در مارپیچ رفتار انسانی است. دانیل با اشتراک‌گذاری موثر علم و تاریخ به روشنی نشان می‌دهد که متاسفانه مغز ما (اگرچه در کمال بی‌نظیری و پیچیدگی است)، هنوز برای این وظیفه سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب نیست. ما همزمان تکامل‌یافته‌ترین گونه روی زمین هستیم که کاملاً برای نیازهای زندگی مدرن آماده نیست. اما این کتاب کاملاً امیدوارانه است و کاستی‌های ما را فقط با هدف ارائه راه‌حل‌هایی برای حل تله‌های روانی تبیین می‌کند که به راحتی در آنها گرفتار می‌شویم.

بازتاب‌پذیری: رقص ارزش و تکانه

مانند کره بادام‌زمینی و شکلات، تکانه و ارزش به خودی خود عالی هستند، اما در ترکیب با یکدیگر حتی بهتر هم می‌شوند. کلیف اسنس، در نوشته خود این تعالی را به بهترین شکل توصیف می‌کند و می‌گوید «پارادایم جدید محوری و متعادل». ارزش و تکانه دو یافته قوی تحقیقات دانشگاهی و عملی طی 30 سال گذشته هستند. در حالی که دانشگاهیان به‌طور پیوسته ناهنجاری‌های جدید بازار را شناسایی می‌کنند که به بازده مازاد تعدیل‌شده بابت ریسک قابل توجهی منجر می‌شود و وال‌استریت به‌طور پیوسته داستان‌هایی جدید برای طرح آنها عرضه می‌کند، ارزش و تکانه یک سر و گردن بالاتر از بقیه هستند (هیچ شیوه دیگری به خوبی، به این مدت طولانی و در مکان‌های متعدد عمل نکرده است). اما هر دو مفهوم ارزش و تکانه دارای سابقه طولانی خلق بازده‌های شگرف هستند، به خوبی در بین بازارها و طبقات دارایی‌ها عمل کرده‌اند و به مدت چنددهه پس از کشف نیز تداوم داشته‌اند. مهم‌تر از آن، این دو استراتژی در کنار یکدیگر حتی عملکرد بهتری دارند. ارزش و تکانه به‌طور مستقل و هماهنگ با یکدیگر عمل می‌کنند، دقیقاً به این دلیل که سه نشانه یک عامل قابل سرمایه‌گذاری را نمایش می‌دهند: شواهد تجربی، درست بودن نظری و مبنای رفتاری. یکی از مشهورترین مطالعات روانشناسی که تا به حال انجام شده است و به‌طور مداوم برای نشان دادن تاثیر مخرب قدرت از آن یاد می‌شود، همچنین به عنوان یک آموزش عالی در خصوص گرایش انسان برای تصحیح حال و تعمیم آن به آینده نامحدود عمل می‌کند. اما هیچ چیز همیشه دوام ندارد و حتی بهترین حلقه‌های بازخورد در نهایت جا می‌زنند. دونلا میدوس به خوبی می‌گوید: «حلقه‌های بازخورد مثبت منابع رشد، انفجار، فرسایش و سقوط سیستم‌ها هستند. یک سیستم با حلقه مثبت کنترل‌نشده در نهایت خود را از بین خواهد برد. به همین دلیل تنها تعداد کمی از آنها هنوز باقی مانده‌اند. معمولاً یک حلقه منفی دیر یا زود ظهور خواهد کرد.» در نهایت، مازاد یک حلقه بازخورد باعث خاتمه آن می‌شود و کل فرآیند مجدداً به صورت وارونه آغاز می‌شود. بازارهای سرمایه، تحت هدایت برخی بازیگران انسانی که به دلخواه خود، هم‌پیشگان را از خصایص انسانی تهی می‌کنند، چیزی بیش از مجموعه‌ای از حلقه‌های بازخورد مثبت و منفی نیست که به‌سوی و دور از، مفهوم افسانه‌ای ارزش منصفانه فعالیت می‌کنند. این رابطه مدور بین علت و معلول به عنوان بازتاب‌پذیری شناخته می‌شود. جرج سوروس، که در مورد این مفهوم به‌طور گسترده نوشته است، عنوان می‌کند باید دو شرط برای بازارهای بازتاب‌پذیر وجود داشته باشند: 1- فعالان متفکری که دیدگاه آنها از جهان جزئی و تحریف‌شده است. 2- این دیدگاه‌های تحریف‌شده می‌توانند خودتقویت‌کننده شوند. ما به‌طور دقیق انحرافات اجتماعی، روانی، عصبی و روانشناختی را که شرکت‌کنندگان بازار مستعد آن هستند بررسی کردیم و بحث‌های ما در رابطه با تکانه و هر آنچه می‌بینید که تمام چیزی است که وجود دارد، شواهد روشنی فراهم می‌کنند که نشان می‌دهند، باور می‌تواند از سوی خود فرد تقویت شود. هر دو شرط به‌طور گسترده تامین می‌شوند، و منجر به بازاری می‌شوند که به صورت دوره‌ای ناکارا می‌شود و به سمت کارایی حرکت می‌کند. بازار هیچ‌گاه به‌طور کامل کارا نیست و همیشه به سمت کارایی در حرکت است. درک اشتباه این مفهوم، علت ریشه‌ای بسیاری از عدم توافق‌ها در میان مکاتب فکری متعدد و منبع خط‌مشی‌های بد در رابطه با مدیریت پول است.

در بازگشت به دو شرط بازتاب‌پذیری خود (دیدگاه‌های ناکامل و خودتقویتی)، به راحتی می‌توان مشاهده کرد که چگونه یک حلقه بازخورد حرکت می‌کند. به منظور تجزیه و تحلیل کل فرآیند، نیازمند برخی اخبار یا اطلاعات هستیم تا افراد به آنها واکنش نشان دهند. دولت فدرال، که 4500 داده اقتصادی را ماهانه منتشر می‌کند و اخبار مالی 24ساعته، در این راستا فعالیت می‌کنند. اطلاعات از سوی شرکت‌کنندگان بازار، با در نظر گرفتن تجربه ذهنی خود از تفاوت‌های فرهنگی، روانی و تجربه خود، جذب می‌شود. حس دریافت‌شده از این اطلاعات در ذهن ما لزوماً جزئی و ناقص است که به خوبی اولین شرط سوروس را تامین می‌کند. این اطلاعات، که اکنون پردازش شده‌اند، به شیوه‌هایی به‌کار رفته که اغلب خود تقویتی می‌کنند. برای مثال آمازون2 را در نظر بگیرید. آمازون اولین‌بار در سال 1997 عرضه اولیه شد که به عنوان بزرگ‌ترین کتاب‌فروشی دنیا شناخته شد. این شرکت چشم‌اندازی از تخریب یک صنعت قدیمی ارائه داد و در نتیجه پوشش خبری زیادی به خود جلب کرد. این اخبار خوب منجر به سود جذابی برای سهام شد که تنها طی 20 سال از سهمی 18 دلار به بیش از هزار دلار رسید. طی این سال‌ها، ارزش بازار فزاینده، با باورهای مثبت تقویت شد و چند مزیت واقعی فراهم ساخت. موفقیت آمازون به آنها اجازه داد تا رشد بیشتری را با هزینه‌های مالی بسیار کمتر به دست آورند. شهرت به آنها اجازه داده است تا برخی از بهترین استعدادها را در صنعت فناوری به‌کار بگیرند و هزینه‌ها را با عرضه اختیار خرید سهام به عنوان بخش بزرگی از بسته‌های پاداش کارکنان کاهش دهند. این مساله نشان نمی‌دهد که آمازون که حقیقتاً باور دارم یک نمانام نسل جدید است، پدیده‌ای سطحی است. در عوض، نشان می‌دهم چگونه باورهای زودهنگام مثبت یا منفی در رابطه با یک شرکت می‌توانند حقایق اقتصادی تولید کنند که هر آنچه تصور می‌شود را با خود حاصل کنند. موفقیت آمازون قطعاً نتیجه کار سخت، استعداد زیاد و نوآوری محصول است، اما این فرآیند به شدت تحت تاثیر باور ذهنی قرار گرفته است. فرآیندهای بازتاب‌پذیر با یک هسته حقیقی آغاز می‌شوند (یعنی آمازون روش فروش کتاب را تغییر می‌دهد) که از یک لنز ذهنی رد و منجر به حلقه‌های بازخورد خود‌تقویتی می‌شود. این حلقه‌ها به مدت یک فصل تداوم دارند، تا اطلاعاتی به تازگی تفسیرشده آنها را اغلب در جهتی دیگر مجدداً فعال کنند. در حالی که نظریه‌پردازان بازار کارا، که قانع شده‌اند قیمت در نقطه درستی قرار دارد، خرید کل بازار را توصیه می‌کنند و منتقدان بازار کارا به دنبال خرید سهامی هستند که از ارزش منصفانه خود جدا شده‌اند، سرمایه‌گذاران رفتاری یک مسیر میانه را در پیش گرفته و متوجه هستند که پرسش اصلی این نیست که «آیا قیمت درست است؟»، بلکه این است که «قیمت به کدام سمت می‌رود؟». هنگامی که قیمت از یک دیدگاه رفتاری در نظر گرفته می‌شود، هرگز درست نیست، اما اغلب آنقدرها هم نادرست نیست که نتوان پیش‌بینی کرد. با ترکیب ارزش، تکانه و درک فرآیند بازتاب‌پذیری، سرمایه‌گذار رفتاری به دنبال سرمایه‌گذاری در سبدی از سهام می‌رود که برآوردهای ناقص ذهنی آن را به صورت غیرمنصفانه تنبیه کرده است، اما یک حلقه بازخورد مثبت آن را به زودی با حرکتی به سمت ارزش منصفانه سوق خواهد داد. یک فرآیند بازتاب‌پذیر را به عنوان یک سفر در نظر بگیرید که در آن ارزش فاصله تا مقصد، و تکانه سرعت سفر است. ترکیب ارزش و تکانه معادل سرمایه‌گذاری مشابه به یک قطار پرسرعت است که مسافت بسیاری را در کوتاه‌ترین زمان ممکن طی می‌کند.

نتیجه‌گیری

ادوین لوفور، در کتاب خاطرات یک اپراتور سهام، داستانی به این شرح روایت می‌کند: «من در مورد مردمی شنیده‌ام که خود را با عملیات خیالی در بازار سهام، با دلارهای تخیلی سرگرم می‌کنند تا نشان دهند حرفشان درست است. گاهی اوقات این قماربازان خیالی، میلیون‌ها دلار درآمد دارند. خیالبافی به این روش آسان است. مانند داستان قدیمی مردی است که قرار بود روز بعد دوئل کند.» فرد دوم از او می‌پرسد: «آیا تیرانداز ماهری هستی؟»

دوئل‌کننده در حالی که فروتن به نظر می‌رسد، می‌گوید: «خب، من می‌توانم پایه یک گیلاس نوشیدنی را از فاصله بیست‌قدمی بزنم.»

نفر دوم که تحت تاثیر قرار نگرفته است، می‌گوید: «خیلی خوب است، هنگامی که یک تفنگ پر به سمت قلبت نشانه رفته است، می‌توانی پایه گیلاس را بزنی؟» در واقع درس‌هایی که شما آموخته‌اید در صورت نیاز آخرین چیزی است که به ذهن شما خطور خواهد کرد. مطالعات نشان می‌دهند ما تقریباً 13 درصد ظرفیت شناختی خود را در فشار از دست می‌دهیم که به توصیه نسیم طالب منجر می‌شود: «حتی هنگامی که از سوگیری‌های خود آگاه می‌شویم، باید بدانیم که دانش برابر با رفتار نیست. راه‌حل در طراحی و رعایت یک فرآیند سرمایه‌گذاری است که حداقل تا اندازه‌ای در برابر خطاهای تصمیم‌گیری رفتاری قوی باشد.» در یک شرایط واقعی، هر موفقیتی که در نتیجه خواندن این کتاب به دست آورید، نه در نتیجه استعداد شخصی، بلکه از طریق پذیرش اشتباهات شخصی خواهد بود. هنگام سرمایه‌گذاری، شما آنقدرها خوب نیستید (جامعه‌شناسی، روانشناسی و عصب‌شناسی اثبات کرده‌اند)، اما این بدان معنا نیست که هیچ چیز خوبی در شما وجود ندارد. تبدیل شدن به یک سرمایه‌گذار رفتاری اساساً به دور شدن از نکات بد و چشم‌اندازهای اشتباهی برمی‌گردد که به شما تلقین شده و متوجه می‌شوید کار کمتر نتیجه بهتری برای شما دارد. قابل درک است که هر چه کمتر نیاز داشته باشید به فردی خاص تبدیل شوید، بیشتر خاص خواهید شد. علاوه بر این، باید بدانید که شناختن خود و ایجاد ثروت به موازات یکدیگر رخ می‌دهند و تنها از طریق شجاعت شخصی برای متوسط بودن، به آن دست خواهید یافت و در نتیجه در مسیری برای تبدیل شدن به فردی بزرگ‌تر قرار خواهید گرفت. بزرگی، حق طبیعی شما، و خاص بودن نقطه تعالی شماست، اکنون تلاش سخت را کنار بگذارید و بروید به آنچه می‌خواهید برسید.

ارائه مدل تحلیلیِ رفتار تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران

سرمایه‌گذاری بهینه در بازار رقابتی امروز، نیازمند توزیع عادلانۀ خدمت به فعالان بازار سرمایه می‌باشد. این امر منوط به شناسایی و اولویت‌بندیِ مؤلفه‌های مهم تأثیرگذار بر رفتارهای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران است. پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل عاملیِ تأییدی و بهره‌گیری از نرم‌افراز آموس (AMOS)، الگوی رفتار مصرف‌کننده را متناظر با ادبیات مالی به رفتار تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری تسری داده و شاخص‌های تأثیرگذار بر فرآیند تصمیم‌گیری فعالان بازار سرمایه را در چهار قالب رفتار جستجوگری، رفتار اعتبارسنجی، رفتار تحلیل‌گری و تورش‌های رفتاری برازش نموده است. نتایج، حاصلِ تجزیه و تحلیل نظرات 140 سرمایه‌گذار در بورس اوراق بهادار تهران بود، که از طریق پرسشنامه‌ای مشتمل بر 33 شاخص مؤثر بر رفتار سرمایه‌گذاری جمع‌آوری شد. همچنین با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون رتبه‌ای فریدمن، تفاوت معناداری بین میزان اهمیت اقسام رفتارهای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران در مدل پژوهش کشف شد، که مبتنی بر میزان اهمیت بترتیب ذیل اولویت‌بندی شدند:
1. رفتار اعتبارسنجی (رتبۀ فریدمن 3.43)، 2. رفتار تحلیل‌گری (2.56)، 3. رفتار جستجوگری (2.52) و 4. تورش‌های رفتاری (1.49).

کلیدواژه‌ها

• تصمیم‌گیری
• تورش رفتاری
• رفتار اعتبارسنجی اطلاعات
• رفتار تحلیل‌گری مالی
• رفتار جستجوگری اطلاعات
• رفتار سرمایه‌گذاری

عنوان مقاله [English]

An Analytical Modeling of Investments Decision-making Behavior in Tehran Stock Exchange

نویسندگان [English]

• Seyed Kazem Chavoshi 1
• Farshid Falatoon Nejhad 2

1 Assistant Prof., Department of Business Administration, Faculty of Management, Kharazmi University, Tehran, Iran

2 MSc. in Master of Business Administration, Faculty of Management, Kharazmi University, Tehran, Iran (Corresponding Author)

Optimal Investment in Today’s Competitive market, requires a Justly Distribution of Services to Capital Market Participants by Identifying and Priotizing the most important factors that affects on behaviors of investors decision-making. This paper defined investment behavior inspiering from consumer behavior, and by using AMOS software for Confirmatory Factor Analysis could fitting and Classification the affecting factors on decision-making process of capital market participants in four fields, searching behavior, validation behavior, financial Analyst رفتار سرمایه‌گذار behavior and behavioral biases. These results were obtained from analysis of the 140 Investors responses in Tehran Stock Exchange that gather with questionnaire included 33 affecting factor on investment behavior. By using SPSS software for Friedman test, we understand that there was significant difference between kinds of Investors decision-making behaviors. Then prioritizing behavoirs by there Importance as follows:
1) Validation behavior (Friedman Rank 3.43),
2) Financial Analyst behavior (2.56),
3) Searching behavior (2.52) and 4.Behavioral biases (1.49).

کلیدواژه‌ها [English]

• Behavioral bias
• Decision-making
• Financial Analyst behavior
• Info searching behavior
• Info validation behavior
• Investment behavior

مراجع

ادهمی، اعظم، (1383)، «اطلاع‌یابی و رفتار اطلاع‌یابی چیست؟»، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، فصلنامه اطلاع‌رسانی، دوره 19، شماره3و4، صص 36-31.

”بابایی مجرّد، حسین، (1390)، «توجیه تأثیر عوامل روانشناختی در رفتار سرمایه‌گذاران در پرتو حل معضل عقلانیت کامل و عقلانیت محدود»، معرفت اقتصاد اسلامی، سال سوم، شماره 1، پاییز و زمستان، صص 34-5.

"پرهیزگار، محمد مهدی، آقاجانی افروزی، علی‌اکبر، (1390)، «روش‌شناسی تحقیق پیشرفته در مدیریت با رویکرد کاربردی»، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

"تهرانی، رضا، فهیمی دوآب، رکسانا، (1384)، «بررسی درجه اهمیت عوامل موثر بر رفتار سرمایه‌گذاران سهام عادی در تالار بورس اوراق بهادار مشهد و مقایسه تطبیقی آن با رفتار سرمایه‌گذاران در تالار بورس اوراق بهادار تهران»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه الزهراء.

"جاسبی، عبدالله، (بی‌تا)، «تصمیم‌گیری در مدیریت اسلامی الگوی تصمیم‌گیری الهی - عقلایی»، مجله اقتصاد و مدیریت، شماره 24 و 25، صص 23-5.

"حیدری، غلام، (1384)، «معیارهای ارزیابی منابع اطلاعاتی الکترونیکی با تأکید بر وب‌سایت‌ها»، علوم اطلاع‌رسانی، دوره20، شماره3و4، بهار و تابستان، صص 32-17.

"خادمی‌گراشی، مهدی، قاضی‌زاده، مصطفی، (1386)، «بررسی عوامل موثر بر تصمیم‌گیری سهامداران در بورس اوراق بهادار تهران بر مبنای مدل معادلات ساختاری»، دوماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه شاهد، سال چهاردهم (دوره جدید)، شماره ۲۳، صص 12-1.

"داستانی، میثم، محمدی، حامد، (1394)، «بررسی میزان کاربرد معیارهای کیفیت اطلاعات وب در داشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد»، مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، دوره 9، شماره 3، صص 224-214.

"دوئرتی، جیمز و رابرت فالتزگراف، (1388)، «نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل»، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، چاپ پنجم، قومس، تهران."راعی، رضا، فلاح‌پور، سعید، (1383)، «مالیه رفتاری رویکردی متفاوت در حوزه مالی»، پژوهش‌های مالی (تحقیقات مالی)، شماره 18، صص 106-77.

"رضائیان، علی، (1379)، «اصول سازمان و مدیریت»، انتشارات سمت، تهران، ایران."رهنمای رودپشتی، فریدون، هیبتی، فرشاد، موسوی، سیدرضا، (1391)، «بررسی الگوی ریاضی انتخاب پرتفوی سرمایه‌گذاری مبتنی بر مالی رفتاری»، مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره 12، صص 37-17.

"سعیدی، علی، فرهانیان، محمدجواد، (1390)، «مبانی اقتصاد و مالی رفتاری»، بورس، تهران، ایران."سیف‌اللهی، راضیه، کردلوئی، حمیدرضا، دشتی، نادر، (1394)، «بررسی مقایسه‌ای عوامل رفتاری در سرمایه‌گذاری دارایی‌های مالی»، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، سال چهارم، شماره 15، صص 52-33.

"صفاری‌نیا، مجید، اکبری، مهرداد، (1391)، «پیش‌بینی رفتارهای مخاطره آمیز در نوجوانان و بررسی رابطه آن با منبع کنترل و سبک‌های تصمیم‌گیری»، فصلنامه پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، سال دوم، شماره 6، صص 76-62.

"کشاورز، یوسف، (1393)، «مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از آموس (AMOS)»، موسسه کتاب مهربان نشر، تهران.

"Al-Ajmi, J. (2009). Investors' use of corporate reports in Bahrain. Managerial Auditing Journal. 24(3): Pp. 266-289.

"Bell, D.E. and Raiffa, H. (1988). Decision making: descriptive, normative, & prescriptive interactions. London, Cambridge University Press.

"Bhargava, J.N. (1993). Economics of Information Management. New Delhi, Jampur Arihant Publishing House.

"Curseu, P.L. Vermeulen, P.A.M. & Bakker, R.M. (2010). The psychology of entrepreneurial strategic decisions, in: Vermeulen, P.A.M. & Curseu, P.L. (eds). Entrepreneurial strategic decision making: a cognitive perspective. Edward Elgar publishing limited, Pp. 41-68.

"Gigcus, P. Vermeulen, P.A.M. & Radulova, E. (2010). The decision-making entrepreneur: a literature review, in Vermeulen, P.A.M. & Curseu, P.L. (eds). Entrepreneurial strategic decision making: a cognitive perspective. Edward Elgar publishing limited, Pp. 11-41.

"Glaser, M. and Weber, M. (2008). Which past returns affect trading volume? Journal of Financial Markets. 12(1): Pp. 1-31.

"Holmes-Smith, P. Coote, L. & Cunningham, E. (2006). Structural equation modeling: From the fundamentals to advanced topics. STREAMS. Melbourne.

"Larry, E. Pate. (1987). Improving Managerial Decision Making 9. Journal of Managerial Psychology. 2(2): Pp. 9-15.

"Marchionini, G. (1995). Information seeking in electronic environments. NewYork: Cambridge University Press.

"Miller, DC. And Byrnes, JP. (2001). Adolescents’ decision making in social situations: A self-regulation perspective. Journal of Applied Developmental Psychology. 22(3): Pp. 56-237.

"Mintz, A. Geva, N. Redd, S. B. & Carnes, A. (1997). The effect of dynamic & static choice sets on decision strategy: an analysis utilizing the decision board platform. American Political Science Review. 2(1): Pp. 91-113.

"Nagy, R.A. and Obenberger, R.W. (1994). Factors influencing individual investor behavior. Financial Analysts Journal. Charlottesville. 50(4): Pp. 63-68.

"Peng, L. and Xiong, W. (2005). Investor Attention, overconfidence and category learning. Journal of Financial Economics. 80(3): Pp. 563-602.

"Shaver, K.G. and Scott, L.R. (1991). Person, process, choice: the psychology of new venture creation. Entrepreneurial Practice Journal. 12(3): Pp. 78-94.

"Solomon, M. (1999). Consumer Behavior, 5th. Prentice-Hall."Wilson, T.D. (2000). Human information behavior. Informing Science. 3(2): Pp. 49-56