معامله اعتباری

قرارداد اعتباری یا نسیه (Credit) چیست؟

حقوق معاملات اعتباری اوراق بهادار

سخن ناشر
فهرست اجمالی مطالب
مقدمه
بخش نخست: کلیات، ماهیت حقوقی، الگوها و اطراف رابطه خرید اعتباری
فصل نخست: کلیات
مبحث نخست: مفهوم و متعلقات خرید اعتباری
گفتار نخست: مفهوم اعتبار و خرید اعتباری
گفتار دوم: اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
بند نخست: اوراق بهادار قابلِِ خرید اعتباری
بند دوم: مبنای تحدید اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
الف) مفهوم و مصادیق اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
ب) عناوین و ابزارهای مالی خارج از اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
بند سوم: تأثیر احصاء اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
مبحث دوم: انواع تأمین مالی خرید اعتباری از حیث محل تخصیص
گفتار نخست: تأمین مالی از طریق تسهیلات بانکی
گفتار دوم: تأمین مالی از محل منابع نهاد مالی
بند نخست: تحدید دامنه تأمین مالی خصوصی در بازار سرمایه
بند دوم: اعطای اعتبار توسط نهاد مالی در قالب خصوصی
الف) اختیار کارگزاری‌ در تأمین مالی از محل منابع خود
ب) اختیار شناسایی سود از محل اعتبار اعطایی به مشتریان
مبحث سوم: اصول حاکم بر خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: شکل‌گرایی در خرید اعتباری اوراق بهادار
بند نخست: اصل مستند بودن به مقررات
بند دوم: انجام معامله توسط نهاد مالی
بند سوم: اصل تخصیص (اختصاص اعتبار به اوراق بهادار)
بند چهارم: اصل تحدید و التزام به الزامات مالی و حرفه‌ای
الف) کفایت سرمایه
ب) نصاب‌های مقرر
۱- سقف اعتبار
۲- ترمیم و تعدیل مانده حساب و رعایت نصاب‌ تضامین
گفتار دوم: اصل رقابت و منع رفتارهای غیررقابتی
گفتار سوم: اصل ریسک‌پذیری
گفتار چهارم: اصل نظارت و حفظ سلامت سرمایه‌گذاری
مبحث چهارم: مزایا و مخاطرات خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: مزایا
گفتار دوم: مخاطرات و ریسک‌ها
بند نخست: ریسک نکول و نابرابری
بند دوم: ریسک عملیاتی و ریسک بازار (رقابت)
بند سوم: ریسک اعتباری
بند چهارم: ریسک‌ قوانین و مقررات
بند پنجم: ریسک شریعت (عدمِانطباق با شریعت)
بند ششم: ریسک معاملاتی و ریسک تقلب و سوءاستفاده
بند هفتم: ریسک توقف و ورشکستگی
بند هشتم: ریسک تورم و ریسک نقدشوندگی
فصل دوم: ماهیت و جایگاه معاملات اعتباری اوراق بهادار
مبحث نخست: از منظر اقتصادی
گفتار نخست: بانکداری سایه
بند نخست: مفهوم
بند دوم: بازار پولی باواسطه و بی‌واسطه
الف) بازار پولی باواسطه
ب) بازار پولی بی‌واسطه
بند سوم: سابقه موضوع در کشورهای دیگر
بند چهارم: مزایا و چالش‌ها
الف) مزایا
ب) چالش‌ها
بند پنجم: بررسی معامله اعتباری به‌عنوان مصداق بانکداری سایه در ایران
بند ششم: آثار هنجاری و نظارتی ناظر به تحقق بانکداری سایه از مجرای معاملات اعتباری
الف) مسئله تحت نظارت بودن و استقلال در تأمین مالی
ب) مسئله تنظیم مقررات و تعیین متولی
۱- تنظیم و نظارت مقررات‌محور
۲- تنظیم و نظارت اصول محور
۳- تنظیم و نظارت ریسک‌محور
۴- تنظیم و نظارت نهادمحور
بند هفتم: الزامات نظارتی و مقرراتی مربوط به نظارت و هدایت بازار از حیث بانکداری سایه
گفتار دوم: وام رهنی
گفتار سوم: فروش استقراضی و فروش اقساطی
بند نخست: فروش استقراضی
بند دوم: فروش اقساطی
مبحث دوم: از منظر حقوقی
گفتار نخست: رابطۀ خرید اعتباری و معاملات اعتباری
گفتار دوم: معاملات از حیث موعد پرداخت
بند نخست: بیع نقد
بند دوم: بیع نسیه
گفتار سوم: نسبت معامله اعتباری با بیع نقدی و نسیه
مبحث سوم: فرایند، نوع رابطه و ماهیت فقهی ـ حقوقی خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: فرایند عملیات خرید اعتباری
گفتار دوم: نوع رابطه بانکی ـ بورسی خرید اعتباری
گفتار سوم: قالب‌های فقهی ـ حقوقی خرید اعتباری اوراق بهادار
بند نخست: جعاله
بند دوم: قرض
بند سوم: مشارکت مدنی
بند چهارم: مضاربه
بند پنجم: خرید دین
بند ششم: مرابحه
بند هفتم: نمایندگی
الف) تحلیل حقوقی عمل کارگزاری
ب) تحلیل قالب نمایندگی برای خرید اعتباری اوراق بهادار
بند هشتم: میزان حجیت و مانعیت قالب‌های مصوب کمیته فقهی
مبحث چهارم: تضامین در خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: ماهیت تضامین از حیث نوع ضمانت
بند نخست: مفهوم تضمین و مارجین
بند دوم: نسبت تضامین اوراق بهادار و ضمان در حقوق مدنی
گفتار دوم: تحلیل ماهیت تضامین از حیث سایر نهادهای حقوقی
بند نخست: نمایندگی
بند دوم: شرط ضمن عقد
بند سوم: ودیعه
بند چهارم: وجه التزام
بند پنجم: وثیقه و رهن
بند ششم: ماده ۱۰ قانون مدنی یا عقد صلح
گفتار سوم: ضوابط مربوط به تضامین اوراق بهادار
بند نخست: اوراق بهادار قابل تعلق به‌عنوان تضمین
بند دوم: اخذ تضمین از محلی غیر از اوراق بهادار
بند سوم: امکان‌سنجی تضمین مال متعلق به غیر
بند چهارم: دامنۀ حق استیفای طلب تجاری از مشتری
بند پنجم: ترتیب مواجهه با کسری تضمین مشتری
فصل سوم: الگوی خارجی، اطراف و جنبه‌های حقوقی رابطه خرید اعتباری اوراق بهادار
مبحث نخست: خرید اعتباری در ایالات متحده
گفتار نخست: صلاحیت مقررات‌گذاری و نظارت
گفتار دوم: الزامات مربوط به اعتبار و وجه تضمین (مارجین)
مبحث دوم: اطراف و اشخاص مرتبط با خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: بانک‌ها و مؤسسات اعتباری
گفتار دوم: کارگزار و کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
بند نخست: کارگزار
بند دوم: کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
گفتار سوم: سرمایه‌گذار (مشتری)
گفتار چهارم: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
گفتار پنجم: بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران
گفتار ششم: کمیته پایش ریسک بازار
مبحث سوم: جنبه‌های حقوقی مربوط به نقش‌آفرینی اشخاص مختلف در خرید اعتباری
گفتار نخست: ضمانت اجرای نظارت و کنترل بر معاملات اعتباری
گفتار دوم: مالکیت اوراق بهادار مربوط به خرید اعتباری
بند نخست: اختصاص مالکیت به بانک و مؤسسه اعتباری
بند دوم: اختصاص مالکیت به واسطه‌های مالی
الف) کارگزاری
ب) سپرده‌گذاری مرکزی
بند سوم: تعلق مالکیت به مشتری
بند چهارم: مقایسه آثار ناشی از مالکیت اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
الف) جنبه‌های فرعی تعلق مالکیت اوراق بهادار ناشی از خرید اعتباری به مشتری
۱- تأمین وجوه خرید اوراق بهادار
۲- اختیار عملیات (خریدوفروش اوراق بهادار)
ب) تأثیر پذیرش قالب‌های حقوقی معارض بر مالکیت اوراق بهادار
مبحث چهارم: چالش‌ها و بایسته‌های حقوقی الگوی خرید اعتباری در بازار سرمایه ایران
گفتار نخست: تحلیل حقوق اقتصادی الگوهای مربوط به خرید اعتباری در ایران
بند نخست: تداوم الگوی موجود (بدون دخالت مستقیم بانک) با رویکرد اصلاحی
بند دوم: خرید اعتباری اوراق بهادار از طریق اعطای مستقیم تسهیلات بانکی
گفتار دوم: چالش‌ها و ابهامات
بند نخست: مبنایی و ساختاری
بند دوم: کاربردی و عملیاتی
گفتار سوم: بایسته‌های حقوقی
بخش دوم: اوصاف، آثار حقوقی و مسؤولیت‌های ناشی از خرید اعتباری
فصل نخست: اوصاف قرارداد و معامله مبتنی بر خرید اعتباری
مبحث نخست: اوصاف اصلی
گفتار نخست: لازم‌الإتباع بودن
گفتار دوم: تملیکی بودن
گفتار سوم: مغابنی و معاوضی بودن
گفتار چهارم: بعضاً تبعی و وابسته به عملیات اعتباری بودن
گفتار پنجم: مرکب بودن ماهیت خرید اعتباری؟
گفتار ششم: تشریفاتی بودن
بند نخست: وصف تشریفاتی خرید اعتباری
بند دوم: وجوه و مسائل مربوط به تشریفاتی بون خرید اعتباری اوراق بهادار
الف) اثر دریافت اعتبار یا فرصت خرید اعتباری
ب) جایگاه سفارش خریدوفروش
۱- روش‌های سفارش
۱-۱- حضوری
۱-۲- غیرحضوری (مبتنی بر فرایند الکترونیک)
الف ـ سفارش اینترنتی و آنلاین (برخط)
ب ـ سفارش تلفنی با استفاده از مرکز تماس
۲- موقعیت و ماهیت حقوقی سفارش
پ) موضوعیت انعقاد قرارداد خرید اعتباری؟
ت) تنظیم قرارداد خرید اعتباری؛ از ماهیت خصوصی یا حرفه‌ای، تا نهاد متولی
۱- حدود آزادی اراده در تنظیم قرارداد خرید اعتباری اوراق بهادار
۲- متولی تنظیم و ابلاغ قرارداد خرید اعتباری اوراق بهادار
ث) تأثیر عدول از ضوابط راجع به خرید اعتباری بر معامله
مبحث دوم: دواعی و اوصاف غیراصلی
گفتار نخست: اهمیت داشتن شخصیت طرف
گفتار دوم: عموماً و نوعاً کوتاه مدت بودن
فصل دوم: آثار خرید اعتباری و خاتمه آن
مبحث نخست: اثر تعهدات
گفتار نخست: نسبت به طرفین اصلی
بند نخست: مشتری
بند دوم: نهاد مالی (کارگزار)
الف) کارگزار اعتباردهنده
ب) کارگزار ناظر
گفتار دوم: نسبت به اشخاص مرتبط
بند نخست: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
بند دوم: سایر مقامات بازار
الف) کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
ب) بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران
پ) سازمان بورس و اوراق بهادار
مبحث دوم: خاتمه معامله اعتباری
گفتار نخست: ایفای تعهد (وفای به عهد)
گفتار دوم: انحلال قرارداد
گفتار سوم: اتمام قرارداد و رابطه قراردادی
گفتار چهارم: تسویه و پایاپای
فصل سوم: مسؤولیت‌های ناشی از خرید اعتباری اوراق بهادار
مبحث نخست: مسؤولیت‌ها و دعاوی حقوقی
گفتار نخست: مسؤولیت‌های حقوقی
بند نخست: مسؤولیت قراردادی
بند دوم: مسؤولیت مدنی
گفتار دوم: دعاوی حقوقی و مرجع صلاحیت دار
بند نخست: مرجع صلاحیت دار رسیدگی به دعاوی حقوقی راجع به معامله اعتباری خرید اعتباری
بند دوم: دعاوی و مسائل حقوقی مرتبط با خرید اعتباری
الف) عدمتسویه بدهی مربوط به خرید وفروش اوراق بهادار
ب) معامله فضولی مبتنی بر قرارداد خرید اعتباری
پ) عدم استفاده مشتری از موقعیت اعتباری یا اتمام قرارداد خرید اعتباری
ت) فریز سهام مشتری
بند سوم: تحلیل موضوعی آثار حقوقی مربوط به دعاوی
الف) مسئله مطالبه متعلقات و هزینه‌های مالی
ب) مسئله سقف اعتبار و تأثیر حقوقی عدول از آن
پ) چالش نهاد مالی در استفاده از حق فریز
ت) تأثیر فعالیت بدون انعقاد قرارداد خرید اعتباری بر مسؤولیت حقوقی طرفین
ث) مسؤولیت حقوقی ناشی از فروش سهام مشتری بدهکار توسط کارگزار دیگر
مبحث دوم: مسؤولیت انتظامی و کیفری
گفتار نخست: مسؤولیت انتظامی و تخلفات انضباطی
بند نخست: مسؤولیت انتظامی
بند دوم: مرجع صلاحیت دار رسیدگی به تخلفات راجع به خرید اعتباری
الف) مرجع صلاحیت دار رسیدگی به تخلفات در بورس‌ها (رسیدگی تالی)
ب) مرجع صلاحیتدار رسیدگی به تخلفات در سازمان بورس و اوراق بهادار (رسیدگی عالی)
۱- كميته رسيدگي به تخلفات
۲- هيأت رسيدگي به تخلفات
۳- هيأت مديره سازمان
بند سوم: فعالیت‌های مستوجب مسؤولیت انتظامی
الف) فریز غیرقانونی سهام مشتری یا سوءاستفاده کارگزار از حق فریز
ب) عدم رعایت سقف اعتبار
پ) خرید اعتباری برای اشخاص وابسته
ت) عدم رعایت نصاب قابل قبول برای نسبت جاری تعدیل شده و نسبت بدهی و تعهدات تعدیل شده
ث) تخصیص اعتبار بدون انعقاد قرارداد
ج) تخصیص اعتبار به مشتریان بیش از ده درصد حقوق صاحبان سهام
چ) خرید اعتباری برای مشتریانی که مانده بدهی تجاری آنها بیش از مانده حساب تضمین است
ح) مبادرت به فعالیت خارج از موضوع اساسنامه
خ) تخصیص اعتبار جهت موضوعی غیر از اوراق بهادار قابل معامله در بورس یا فرابورس
د) سوءاستفاده از کد معاملاتی، نام و رمز عبور مشتری از حیث خدمات الكترونيكي مالی
ذ) عدم رعایت ضوابط پذیرش مشتریان
ر) اعطای اعتبار بدون اخذ تضامین کافی
ز) عدم اعلام اخطار کسری حساب تضمین
بند چهارم: تنبیهات و ضمانت اجراهای انضباطی
بند پنجم: تحلیل موضوعی ضوابط مبتنی بر مسؤولیت انتظامی
الف) مسؤولیت انتظامی کارگزاری یا بازاریاب
ب) تأثیر و تأثّر مسؤولیت انتظامی کارگزاری و مدیران و کارکنان آن
پ) احتمال اثرپذیری دیگران از محکومیت انضباطی متخلف و تضییع حقوق ذی‌نفعان و مرتبطان
ت) الزام به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و اصلاحی
گفتار دوم: مسؤولیت کیفری
منابع

قرارداد اعتباری یا نسیه (Credit) چیست؟

قرارداد اعتباری یک قرارداد قانونی ضروری است که شرایط توافق وام را مستند می کند که این کار بین وام گیرنده و وام دهنده انجام می شود؛ این قرارداد کلیه شرایط مرتبط با وام را تشریح می کند. قرارداد اعتباری بخشی از فرایند تضمین انواع مختلف وام، همچون وام خودرو و سایر موارد است.

قرارداد اعتباری یا نسیه (Credit) چیست؟

قرارداد اعتباری یا نسیه

قراردادهای اعتباری خرده فروشی با توجه به نوع اعتبار صادر شده به مشتری متفاوت خواهد بود. مشتریان می توانند برای کارت های اعتباری، وام های شخصی، وام های رهنی و حساب های اعتباری در گردش، درخواست قرارداد اعتباری کنند. هر نوع محصول اعتباری، دارای استانداردهای قرارداد اعتباری در صنعت است.

وام دهندگان افشای کامل تمام شرایط وام را در یک قرارداد اعتباری ارائه می دهند. شرایط مهم وام های مندرج در قرارداد اعتباری شامل نرخ سود سالانه، نحوه اعمال بهره در مانده های معوقه، هزینه مربوط به حساب، مدت زمان وام، شرایط پرداخت و هرگونه عواقب تأخیر در پرداخت است.

چرخش حساب های اعتباری معمولا دارای فرآیند قرارداد اعتباری بوده و نسبت به وام های غیر گرداننده، ساده تر هستند در حالی که وام های غیرقابل برگشت مانند وام های شخصی و وام های رهنی، اغلب به اعتبار گسترده تری نیاز دارند. این نوع وام ها به طور معمول روند رسمی قرارداد اعتباری را انجام می دهند.

ممکن است در این فرایند نیاز باشد که در مرحله نهایی روند معامله توسط وام دهنده و مشتری امضا و توافق شود و این در حالی است که این قرارداد تنها پس از امضای هر دو طرف عملی می شود. معاملات اعتباری نهادی هم گزینه های اعتباری گردان و هم غیر قابل بازگشت را شامل می شود که این امر بسیار پیچیده تر از توافق های خرده فروشی هستند، این موارد همچنین ممکن است شامل انتشار اوراق قرضه یا وام سندیکا باشند. (1)

قرارداد اعتباری نهادی است که به طور معمول شامل یک سرمایه دار اصلی بوده و کارفرمای مذاکره به تمام شرایط معامله وام می پردازد. شرایط معامله شامل نرخ بهره، شرایط پرداخت، مدت اعتبار و هر گونه جریمه برای تأخیر در پرداخت است. قرارداد اعتباری باید توسط تمامی طرف های درگیر، توافق و امضا گردد. در بسیاری از موارد این قراردادهای اعتباری باید توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ( SEC ) ثبت و تأیید شوند.

خرید اعتباری سهام چیست؟

مزایای خرید اعتباری سهام

• خریدار نیازی به زحمت در ارزیابی مجدد و بازپرداخت دارایی های فردی ندارد.

• خریداران معمولا بدون نیاز به رضایت خاصی، می توانند مجوزهای غیرقابل واگذاری را بگیرند.

• خریداران ممکن است بتوانند از پرداخت مالیات نقل و انتقالات معاف شوند.

• خرید اعتباری سهام ساده تر و متداول تر از دستیابی و خرید دارایی است. (2)

معایب خرید اعتباری سهام

• نقطه ضعف اصلی این است که یک خریدار نه سود مالیاتی «پله پله» را دریافت می کند و نه مزیت دسترسی به دارایی ها و بدهی ها.

• کلیه دارایی ها و بدهی های با ارزش، شامل پرداخت مالیات نقل و انتقالات می شوند.

• تنها راه برای رهایی از تعهدات ناخواسته در خرید اعتباری سهام ،ایجاد توافقات جداگانه است.

• قوانین قابل اجرا در مورد اوراق بهادار باید مورد بررسی قرار گیرد و این می تواند روند کار را پیچیده کند؛ به ویژه هنگامی که سهامداران هدف زیادی داشته باشد.

• علاوه بر این، برخی از سهامداران ممکن است مایل به فروش سهام خود نباشند و این می تواند روند کار را مختل کرده و هزینه خرید را افزایش دهد. (2)

قوانین و نحوه انجام قرارداد اعتباری چگونه است؟

• اگر اعتبار را برای مصرف کنندگان تامین می کنید، باید قانون اعتبار مصرف کننده و کلیه مقررات مربوطه را رعایت کنید. شرایط قرارداد باید مطابق با شرایط عادلانه در مقررات قراردادهای مصرف کننده باشد.

• اگر به طور صحیح قوانین اعتباری مصرف کننده را رعایت نکنید، اجرای قرارداد اعتباری در برابر مشتری فقط با استفاده از دستور دادگاه امکان پذیر خواهد بود.

• قبل از ورود وام گیرنده به توافق نامه، باید اطلاعات پیش از عقد قرارداد در زمان مناسب به وی داده شود. این اطلاعات باید به آسانی قابل فهم بوده و شامل اطلاعات کلیدی مالی شامل موارد زیر باشد:

• مقدار اعتبار

• دوره اعتبار

• کل مبلغ قابل پرداخت

• نرخ بهره

• نرخ درصد سالانه

• سایر هزینه ها

• همانند اطلاعات قبل از قرارداد، قوانینی نیز در مورد آنچه باید در سند قرارداد اعتباری وجود داشته باشد باید آورده شود تا وام گیرنده آن را امضا کند و این سند باید کاملا واضح، مختصر و آسان باشد.

• پس از امضا، باید یک کپی از قرارداد اعتباری و هر اسناد دیگر به وام گیرنده داده شود مگر اینکه این امر با روندی که قبلاً تهیه کرده اید، یکسان نباشد. در این صورت شما باید کتبا به آن ها بگویید که توافق نامه اجرایی شده است و می توانند ظرف 14 روز نسخه دیگری را از شما بخواهند.

• قبل از اعطا یا افزایش اعتبار قابل توجهی که قبلا داده شده است، باید اعتبار وام گیرنده بالقوه را ارزیابی کنید. این امر باید بر اساس اطلاعات کافی باشد که در صورت لزوم از وام گیرنده و آژانس مرجع اعتباری به دست می آید.

• اگر تضمین اعتبار خود را بر اساس اطلاعات یک آژانس مرجع اعتباری انجام می دهید، باید این موضوع را به وام گیرنده اطلاع دهید و اطلاعات تماس آژانس را در اختیار آن ها قرار دهید.

• باید به تمامی مشتری ها اظهارات منظم، داده شود و اگر هم هر چند وقت یکبار در ماه اظهارات اضافی را درخواست کردند باید اطلاعات را در اختیارشان قرار دهید.

• اگر مشتری پرداخت مبلغ معینی را از دست داد، شما باید مبلغ معوق بدهی را به وی اعلام کنید.

• شما باید در مورد هرگونه تغییر در نرخ بهره قابل پرداخت، به صورت کتبی و قبل از تغییر، آن را به وام گیرنده اطلاع دهید.

• در صورت فروخته شدن بدهی به شخص ثالث، این امر باید به وام گیرنده اطلاع داده شود؛ مگر اینکه ترتیبات مربوط به ارائه بدهی، بدون تغییر باشد.

• هرگونه اعلامیه اجرایی پیش فرضی که می فرستید باید در قالب کاغذ و حاوی اطلاعات مقرر شده باشد. (3)

آیا قرارداد نقدی قابل تبدیل به قرارداد اعتباری یا نسیه است؟

قرارداد نقدی یک قرارداد مالی است که نیاز به تحویل مقدار مشخصی از یک کالا در یک تاریخ از پیش تعیین شده دارد. قرارداد نقدی با یک قرارداد سلف که در آن، موقعیت های تجاری معمولا قبل از تحویل کالا بسته می شود، نزدیک است اما نباید با آن اشتباه گرفته شود.

• قرارداد نقدی بین خریدار و فروشنده تعهد مستقیمی ایجاد می کند در حالی که قرارداد اعتباری هر یک از طرفین را به سمت ترخیص کالا از ارز مبادله می کند، به این معنی که یک قرارداد نقدی بسیار نزدیک به قرارداد سلف است که یک قرارداد سفارشی بین دو طرف برای خرید یا فروش یک دارایی با قیمت مشخص در تاریخ آینده است.

• برای هر مبلغی که خریدار و فروشنده بتوانند با آن توافق کنند، قرارداد نقدی منعقد می شود در حالی که قرارداد اعتباری را باید برای یک مقدار از پیش تعیین شده، استاندارد و با کیفیت مجاز از طریق بورس نوشت. (4)

این تولیدکنندگان در مورد قیمت کالاهای مورد نیاز که می تواند در بازار آتی انجام شود حدس نمی زنند، درعوض از لحاظ جسمی مواد اولیه مورد نیاز خود را برای فرآیند تولید خریداری می کنند. کالاها به صورت فیزیکی هستند و به طور کلی قابل تشخیص نیستند و مهم نیست که کدام شرکت آن ها را به بازار عرضه کند. نمونه هایی از این کالاها شامل ذرت، روغن، بنزین، طلا، پنبه، گوشت و شکر است. (4) و (5)

آیا قراردادهای نقدی قابل تنظیم هستند؟

روش های مختلفی برای تجارت کالاها و ابزارهای مالی وجود دارد که محبوب ترین روش بین خود بانک ها در حال حاضر معاملات بدون نسخه یا ( OTC ) است. زیرا در این صورت معامله مستقیما بین موسسات انجام می شود و نه در یک مبادله به صورت تنظیم شده. این امر به طرف های درگیر این امکان را می دهد تا شرایط تجارت مانند کمیت، کیفیت، تاریخ و محل تحویل کالا را مشخص کنند که این کار می تواند برای تولید کننده و مصرف کننده بسیار سودمند باشد.

مصرف کنندگان این توانایی را دارند که مقدار دقیق مواد اولیه مورد نیاز در فرآیند تولید را مشخص کنند و این امر مانع از هدر رفت و کمبودها می شود. تولیدکنندگان نیز از این مزیت بهره مند می شوند زیرا ممکن است بتوانند مقدار بیشتری از آنچه که در قراردادهای سلف استاندارد شده به فروش می رسد را به مقدار بیشتری بفروشند. (5)

جمع بندی و نتیجه گیری

تلاش ما در طول این مطلب آشنایی هر چه بیشتر شما با مفهوم قرارداد اعتباری بود و همان طور که ملاحظه فرمودید قرارداد اعتباری بین وام گیرنده و وام دهنده انجام می شود و در این بین، خرید اعتباری سهام نیز بسیار ساده تر از خرید دارایی خواهد بود.

در خصوص قوانین قرارداد اعتباری که بین وام گیرنده و وام دهندگان انجام می شود و رعایت آن برای تمامی افراد ضروری است نیز توضیحاتی را ارائه دادیم تا شرایط بین این دو دسته را به خوبی متوجه شوید. در نهایت نیز به قرارداد نقدی و تفاوت آن را با قراردادهای دیگر همچون قرارداد اعتباری پرداختیم تا بتوانید به راحتی متوجه تفاوت در هر یک از این دو قرارداد شوید و آشنایی بیشتری با آن ها پیدا کنید.

Server Error in '/fa/journal' Application.

Description: An error occurred during the compilation of a resource required to service this request. Please review the following specific error details and modify your source code appropriately.

Compiler Error Message: BC30456: 'ToSafeString' is not a member of 'String'.

Source Error:

Source File: C:\inetpub\wwwroot\newsid\fa\journal\Dispatch.aspx.vb Line: 31

Warning: BC40056: Namespace or type specified in the Imports 'SID.Website' doesn't contain any public member or cannot be found. Make sure the namespace or the type is defined and contains at least one public member. Make sure the imported element name doesn't use any aliases.
Source Error:

C:\inetpub\wwwroot\newsid\fa\journal\Dispatch.aspx.vb

Version Information: Microsoft .NET Framework Version:4.0.30319; ASP.NET Version:4.8.4494.0

قابلیت معامله ی اعتبار در حقوق اعتبارات اسنادی مطالعه ای در مفهوم،شرایط،آثار،و ماهیت حقوقی "معامله "ی اعتبار

"معامله"ی اعتبار که می توان آن را "نقد کردن اعتبار" یا "دادو ستد اعتبار" نیز نامید، یکی از گونه های تصرف ناقله در حقوق ناشی از رابطه ی اعتبار اسنادی از سوی ذینفع اعتبار به شمار می رود که سبب سقوط تعهد گشاینده در برابر ذینفع،تنجز تعهد معلق گشاینده در برابر معامله کننده ی (نقد کننده) اعتبار است. واژه ی "معامله" یا "دادو ستد"اعتبار که در حقوق اعتبارات اسنادی به عنوان راهی از راه های در اختیار ذینفع قرار گرفتن وجه اعتبار معرفی شده است. و وصف "قابل معامله" که برای توصیف قسمی از اعتبارات معامله اعتباری اسنادی که دارای چنین قابلیتی است، به کار می رود، اصلاحی است که در سایر حوزه های حقوق تجارت، خاصه حقوق اوراق بهادار(سهام شرکت ها و اوراق قرضه و غیره) و حقوق اسناد تجاری به معنای خاص(برات و سفته و چک) نیز فراوان کاربرد دارد ، و به عنوان طریقه ی نجاری ف انتقال مالکیت این گونه اسناد شمرده می شود چندان که گاه به این اسناد تجاری به اعتبار این ویژگی، "اسناد قابل معامله" یا "اسناد قابل دادو ستد" نیز اطلاق می گردد. لیکن با وجود این اشتراک لفظی و به رغم به وجود وحدت در پاره ای از احکام، تفاوت های مهمی میان "معامله ی اعتبار" و همچنین "اعتبار قابل معامله" از یک سوی،و مفهوم "معامله ی سند تجاری" و "اسناد قابل معامله" از سوی دی"ر وجود دارد. معانی متفاوتی که از اصطلاح "معامله" یا "نق کردن" ر حقوق اعتبارات اسنادی و حقوق اسناد تجاری اراده می شود، و انس و تبادر معنایی ای که غالب حقوق دانان با مفهوم "معامله سند تجاری" در ذهن دارند، سبب شده است مباحث راجع به "اعتبار قابل معامله" و "معامله کردن اعتبار" به یکی از پیچیده ترین و مبهم ترین مباحث در قلمرو حقوق اعتبارات اسنادی تبدیل گردد. نویسنده در مقاله ی حاضر می کوشد به قدر وسع خویش پرده از اطن ابهام بردارد، و فهم دانش واژه ی "مامله و دادستد اعتبار" را برحقوق دانان ایرانی ساده تر سازد.

خرید اعتباری سهام چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

خرید اعتباری سهام که به اعتقاد کارشناسان یکی از نیاز‌های بازار سرمایه و کمک به مشتریان بازار سهام به شمار می‌رود، روشی است که براساس آن کارگزاران می‌توانند در یک قرارداد دو جانبه اعتبار لازم مشتریان خود را از طریق منابع بانکی تامین کنند. به بیان ساده‌تر سهامداران می‌توانند سهام یک شرکت را به‌صورت اعتباری از یک کارگزار بخرند و کارگزار نیز در یک قرارداد جداگانه با بانک، اعتبار لازم را از طریق منابع آن بانک تامین می‌کند. در این قرار داد سه‌جانبه منافع هر سه طرف یعنی مشتری، کارگزار و بانک حفظ خواهد شد.ک ارگزاری با انعقاد قراردادی با بانک از طریق منابع بانکی به مشتریان معامله اعتباری خود وام می‌دهد؛ اما سهامدار با کارگزار طرف است. بنابراین، دستورالعمل خرید اعتباری سهام شامل دو بخش رابطه مشتری با کارگزار و رابطه کارگزار با بانک است.د ر گزارش پیش‌رو ساز و کار خرید اعتباری سهام به طور مفصل تشریح شده است و کارشناسان به ارائه نظرات در این زمینه پرداخته‌اند.

خرید اعتباری در تقابل با حساب اعتباری

مشتری به‌منظور انجام معامله اعتباری باید حساب اعتباری نزد کارگزار افتتاح کند. در این حساب باید حداقل‌های زیر رعایت شود: الف) موجودی اولیه: درصدی از قیمت خرید اوراق بهادار است که مشتری باید به‌منظور انجام معامله اعتباری در حساب اعتباری خود نزد کارگزار داشته باشد. موجودی اولیه به‌طور معمول در حد، ۵۰ درصد است. ب) حداقل موجودی: درصدی از ارزش اوراق بهاداری است که به‌صورت اعتباری خریداری شده است و سهم مشتری نباید از آن کم‌تر شود. سهم مشتری معادل ارزش بازار اوراق بهادار منهای آورده کارگزار است. بورس‌ها معمولا حداقل موجودی را بین ۲۵ تا ۴۰ درصد و کارگزاران براساس الزام داخلی بین ۳۰ تا ۴۰ درصد در نظر می‌گیرند. ج) اخطاریه افزایش موجودی: اگر سهم مشتری با کاهش ارزش اوراق بهادار به کمتر از حداقل موجودی برسد، کارگزار اخطاریه افزایش موجودی برای مشتری ارسال می‌کند و مشتری باید حداقل به میزان تفاوت سهم خود تا حداقل موجودی به‌روز شده براساس قیمت جدید اوراق بهادار، موجودی حساب اعتباری خود را افزایش دهد. پس از ارسال اخطاریه افزایش موجودی به مشتری، سه گزینه قابل پیش‌بینی است:

۱)مشتری وجه موردنیاز را تامین کند؛

۲) کارگزار با فروش بخشی از اوراق بهاداری که به صورت اعتباری خریداری شده است، وجه موردنیاز را تامین ‌کند؛

۳) مشتری اوراق بهادار دیگری را به وثیقه می‌گذارد.

با ذکر مثالی مسئله را بازتر می کنیم: فرض کنید که مشتری، اوراق بهاداری به ارزش دو میلیون تومان به صورت اعتباری خریداری می‌کند که از این مبلغ یک میلیون تومان آن توسط کارگزار تامین شده است. اگر ارزش بازار اوراق بهادار به ۵/۱ میلیون تومان کاهش یابد، سهم مشتری به ۵۰۰ هزار تومان کاهش می‌یابد (۵۰۰,۰۰۰=۱۰۰۰,۰۰۰-۱۵۰۰,۰۰۰). اگر حداقل موجودی، ۲۵ درصد ارزش اوراق بهادار در نظر گرفته شده باشد (۳۷۵,۰۰۰=۱۵۰۰,۰۰۰×۲۵درصد)، نیازی به اخطاریه افزایش موجودی نیست. اما اگر حداقل موجودی، ۴۰ درصد ارزش بازار باشد (۶۰۰,۰۰۰=۱۵۰۰,۰۰۰×۴۰درصد)، اخطاریه افزایش موجودی از طرف کارگزار برای مشتری ارسال می‌شود و مشتری باید حداقل ۱۰۰ هزار تومان حساب اعتباری خود را افزایش دهد، در غیر این‌صورت کارگزار می‌تواند با فروش بخشی از اوراق بهادار وثیقه‌شده، ودیعه مشتری را تا حداقل موجودی افزایش دهد.

مزایا و معایب استفاده از اعتبار چیست؟

مهم ترین مزیت، اهرمی بودن ابزار اعتبار معاملاتی است، که بر جذابیت سرمایه گذاری می‌افزاید و به شرط تسلط کافی و سرمایه گذاری صحیح موجب کسب بازدهی بالاتر می‌شود. منظور از اهرم این است که در حالتی که شما پول خود را سرمایه گذاری می‌کنید، اگر بازدهی شما ۲۰ درصد باشد، در مقابل شرایط که از اعتبار استفاده می کنید، بازدهی متفاوتی کسب می‌کنید، درواقع شما روی اورده ای که از جانب خودتان نبوده نیز کسب سود می‌کنید. همچنین اعتبار معاملاتی به واسطه بالاتر بردن توان نقدینگی شما، امکان متنوع تر کردن پرتفوی را به شما می‌دهد. اگر شما پول بیشتری داشته باشید، برای خرید سهام جدید نیاز به فروش سهام قبلی خود نخواهید داشت. در صورتی که اعتبار در زمان نادرست و بدون مطالعه و اطلاعات صحیح از سرمایه گذاری انجام شده، استفاده شود موجب افزایش ریسک و زیان می‌شود. از آنجایی که اعتبار ارائه شده دارای هزینه می‌باشد، در صورتی که بازدهی سرمایه گذاری انجام شده نسبت به هزینه اعتبار اعطا شده بیشتر نباشد، موجب ایجاد زیان برای سرمایه گذار می‌گردد. در نظر داشته باشید که شرایط دریافت اعتبار را پیش از ان که اقدام به دریافت آن کنید به صورت کامل مطالعه کنید و مد نظر قرار دهید برای مثال، شخص تا زمانی که اعتبار اعطایی و استفاده شده را تسویه نکرده باشد، نمی‌تواند از محل فروش سهام خود درخواست وجه داشته باشد.

امکان سرمایه گذاری اهرمی

به طور طبیعی تامین مالی اعتباری خرید اوراق بهادار، امکان سرمایه‌گذاری اهرمی را به مشارکت‌کنندگان بازار و با هدف جذب هر چه بیشتر نقدینگی به سمت بازار سرمایه ارائه می‌دهد. با استفاده از این سازوکار، مشارکت‌کنندگان می‌توانند با اتکا به سابقه اعتباری، سبد سرمایه‌گذاری‌ و نیز توان ریسک‌پذیری خود، میزان سرمایه‌گذاریشان را افزایش دهند. وی خاطرنشان کرد: همچنین با افزایش توان خرید، امکان افزایش تعداد مشارکت‌کنندگان بازار نیز وجود دارد و این امر در نهایت می‌تواند به افزایش کارایی بازار منجر شود. تامین مالی اعتباری خرید، مختص سهام نیست و می‌توان برای سایر ابزارهای دادوستدپذیر در بازار سرمایه نیز از آن استفاده کرد.

در بورس‌های بزرگ دنیا از جمله بورس نیویورک، کارگزاران به دسته کارگزاران معمولی، کارگزاران بزرگ و کارگزاران خیلی بزرگ تقسیم می‌شوند که به همان درجه که رتبه‌بندی آنها بالا می‌رود، مزایا و خدماتی که ارائه می‌دهند نیز گسترش می‌یابد.: به طور مثال کارگزاران معمولی مثل کارگزاران کشور ما تنها در حد خرید و فروش فعالیت می‌کنند و کارگزاران بزرگ علاوه بر خرید و فروش سهام به تحلیل و مشاوره برای مشتریان خود نیز اقدام می‌کنند. این در حالی است که کارگزاران خیلی بزرگ علاوه بر تمام فعالیت دیگر کارگزاران از محل حساب بانکی خود خرید اعتباری برای سهامداران انجام می‌دهند. این خرید اعتباری به مثابه وام بدون بهره است که کارگزاران به مشتری خود اعطا می‌کنند که این اقدام در شرایط رونق بازار نه تنها به مشتری در کسب سود کمک خواهد کرد، بلکه باعث افزایش نقدشوندگی بازار و در نهایت رونق بازار سرمایه خواهد شد که متاسفانه روش مزبور در بورس به این معنا نیست.: تجربیات مثبت دنیا در استفاده از این روش حاکی از آن است که ارائه تسهیلات به صورت اعتباری و جهت خرید به کارگزاران نه تنها باعث افزایش جذابیت بازار سرمایه برای عموم مردم می‌شود، بلکه سرمایه‌گذاران جدیدی را نیز به این بازار جلب می‌کند.

بورس اوراق بهادار ایران نیز باید در این سمت حرکت کند و دستورالعمل‌های لازم برای دستیابی به این هدف را دنبال کند. در ایران شرکت‌های کارگزاری بزرگ را داریم به طوری که حداکثر سرمایه یک کارگزاری ۵ میلیارد تومان است و چنانچه در کشور معامله اعتباری روش خرید اعتباری سهام به معنای واقعی راه‌اندازی شود، انگیزه‌ای خواهد بود، برای افزایش سرمایه شرکت‌های کارگزاری. در این صورت یا کارگزاری‌ها خود اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند تا از این طریق منابع مالی در اختیار مشتریان قرار دهند یا از طریق تسهیلات بانکی و در وثیقه گذاشتن سهام وام دریافت می‌کنند و هر زمان که سهام خود را فروختند، پول بانک را پرداخت می‌کنند. اما در هر صورت باید مشتریان بانک‌ها و کارگزاران از نظر ریسک‌پذیری رتبه‌بندی شوند؛ مشتریان پرریسک اعتباری دریافت نکنند و در مقابل مشتریان خوش‌حساب و با درجه ریسک‌پذیری بالا اعتبار لازم را بگیرند: در هر صورت فرد اعتباردهنده چه بانک باشد و چه کارگزار. به ازای اعتبار اعطاشده بهره‌ای هرچند کمتر از دیگر موارد دریافت می‌کند. این نکته را نیز باید در نظر گرفت که باید انگیزه لازم برای بانک‌ها درخصوص اعطای وام یا اعتبار ایجاد شود که بانک راهکار، انگیزه و سودی برای ایجاد این امر در نظر داشته باشد. الگوبرداری از بازارهای دنیا می‌تواند کمک بسیار زیادی به راه‌اندازی و رونق این روش در بورس ایران داشته باشد، تا همگام با روش‌های حاضر در بورس‌های جهانی حرکت کند.

اعتبارات تعیین شده بر اساس قواعد تعریف شده

خرید اعتباری سهام هنگامی روی می‌دهد که مشتری بابت خرید سهام تا سقف تعیین‌شده توسط کارگزاری نسبت به تسویه طبق مقررات بورس (سه روز کاری) اقدام نکند و براساس توافق از محل منابع مشخصی از کارگزاری تسویه صورت می‌گیرد. اعتبارات تعیین شده در این کارگزاری بر طبق قواعد تعریف شده برای هر مشتری با توجه به گردش حساب ماهیانه تعیین و سپس با کنترل‌های دوره‌ای از سوی کمیته اعتبارات کارگزاری، عملکرد مشتری بررسی تا نسبت به تغییر یا ادامه روند کار تصمیم‌گیری شود. وی در ادامه خاطرنشان کرد: سرمایه کارگزاری‌ها در بسیاری از مواقع امکان پرداخت این تامین را ندارد واز محل اعتبارات بانکی که هزینه آن توسط خود متقاضی اعتبار پرداخت می‌شود و در واقع شرکت‌های تامین سرمایه و کارگزاری کنترل منابع را بر عهده دارد. بدنه و چارچوب خرید اعتباری در همه جا یکسان است و آنچه منجر به تفاوت می‌شود وضع مقررات متناسب با تجزیه و تحلیلی است که هر کارگزاری از اهداف اعطای معامله اعتباری این اعتبار از جمله میزان ریسک سنجی اعتبارات، تشخیص نوع اعتباردهی و سایر موارد دارد.

کنترل‌های دوره‌ای:

نکته اساسی در مساله اعتبار خرید سهام مربوط به کنترل‌های دوره‌ای مشخص شده از سوی کارگزار است که با راهنمایی و اعلام به موقع می‌تواند از زیان مشتری جلوگیری یا حتی نسبت به کاهش یا حذف اعتبار وی اقدام کند. همچنین چون خرید بخشی از سهام از این محل بوده، بنابر این در صورت وقوع زیان در خرید سهام به صورت اعتباری ، زیان وارده به عهده سرمایه‌گذار خواهد بود.

تعمیم خرید اعتباری به دیگر اوراق

هر ابزار جدیدی به تناسب شروع و استفاده مطمئنا دارای نقایصی است و اعتبار خرید سهام نیز از این امر مستثنی نیست؛ آنچه مسلم است روش استفاده و در اختیار گذاردن اعتبارات باید در گام اول مغایر با منافع مشتری نباشد و برای دستیابی به چنین هدفی کارگزاری‌ها می‌توانند از راهکارهای مختلف و حتی قوانین متناسب با قدرت ریسک هر مشتری استفاده کنند، تا ضمن جلوگیری از زیان مشتری، آنها را نسبت به ایجاد پرتفوی با بازده بالاتر راهنمایی کنند. در صورتی که کلیه موارد متناسب با ظرفیت موجود و نوع مشتریان مورد سنجش و ارزیابی کمی و کیفی قرار بگیرد، سایر ابزارهای نوین مالی بازار سهام از جمله اوراق صکوک یا اوراق اختیار فروش نیز به این روش تعمیم خواهند یافت. در این صورت افراد با انواع نگرش در نوع سرمایه‌گذاری به ورود به این بازار ترغیب خواهند شد و همچنین منفعت و هزینه این اقدام برای کارگزاری و سرمایه‌گذار نباید نادیده گرفته شود.

محبوبیت خرید اعتباری در عرضه‌های بلوکی

یکی از موارد خیلی مهم در مباحث مالی، بحث تامین مالی است این تامین مالی می‌تواند برای یک شرکت بزرگ درخصوص اجرای پروژه‌ها یا برای یک شرکت سرمایه‌گذاری برای اجرای سرمایه‌گذاری‌هایش یا برای یک شخص حقیقی در رسیدن به هدف باشد که یکی از این راه‌های تامین مالی خرید سهام به صورت اعتباری است. این مساله به شخصیت فرد استفاده‌کننده از روش و بیشتر به مبحث ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی وی بستگی دارد. اما یکی از روش‌های تامین مالی به خصوص در عرضه‌های بلوکی که توسط سازمان خصوصی‌سازی صورت می‌گیرد، خرید سهام به صورت اعتباری است؛ در این عرضه‌ها معمولا ۲۰ درصد از ارزش معامله به صورت نقد و بقیه طی ۴ تا ۵ سال و به صورت اقساط پرداخت می‌شود که اشخاص برای خرید بلوک مزبور اقدام به خرید اعتباری می‌کنند. وی ادامه داد: در این روش شرکت‌های کارگزاری طبق مفادی که با سهامدار به توافق می‌رسد، مبلغی را به صورت اعتبار در اختیار شخص قرار می‌دهند تا وی بتواند نسبت به خرید سهام مزبور اقدام کند. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: شرکت‌های کارگزاری نیز گاهی از سرمایه در اختیار خود و گاهی از طریق بانک‌ها مبلغ موردنیاز را تهیه می‌کنند؛ طبق قوانین بانکی، بانک‌های کشور می‌توانند مبالغ موردنیاز کارگزاران را به صورت وام به آنها اعطا کنند که در این صورت کارگزاری به عنوان واسط عمل می‌کند و دیگر بانک با این شرکت‌ها طرف معامله است نه با شخص خریدار سهام!

ورود منابع جدید به بازار

این روش به خصوص در زمان رونق بازار می‌تواند منابع جدیدی را به بورس اوراق بهادار هدایت کند؛ افراد می‌دانند در شرایط رشد بازار سرمایه، نه تنها هزینه‌ای برای خرید سهام پرداخت نمی‌کنند، بلکه سودی نیز کسب خواهند کرد و به این ترتیب تمایل بیشتری برای استفاده از این روش خواهند داشت. اما چنانچه بخواهیم از این روش به عنوان راهی برای تشویق عموم مردم برای ورود به بازار سرمایه استفاده کنیم، موفق نخواهیم بود؛ چون از طرفی شرکت‌های کارگزاری تنها برای مشتریان بزرگ و قابل اعتماد خود این راهکار را قائل هستند و از طرف دیگر بانک‌ها اعتبار مشخصی در اختیار کارگزاری‌ها قرار می‌دهند که جوابگوی تمام افراد نیست. چنانچه بخواهیم از این روش برای تشویق عموم مردم به سرمایه‌گذاری در بورس استفاده کنیم، باید سازوکار جدیدی برای آن تعریف شود. به طور مثال سازمان خصوصی‌سازی سهام بلوکی را به صورت نقد و اقساط به عموم مردم عرضه کند.